KENNISTOETS OWE 6
HC collectieve preventie
Gezondheidsrevolutie:
- 19e eeuw hygiëne
- 20e eeuw curatieve geneeskunde
- 21e eeuw gedrag oorzaak ziekte
Uitdagingen deze eeuw:
Gezondheidsbedreigingen
- Gezondheidsgedrag: BRAVVO; bewegen, roken, alcohol, voeding, vrijen, ontspanning
Gezondheidsverschillen
- Sociaaleconomisch
- Etnisch (cultuur)
Gezondheidsproblemen
- Infectieziekten
- Psychische stoornissen
Gezondheidszorg
- Toegankelijkheid
Voorlichting van vroeger tot nu bestaat uit 4 fasen:
1. Voorlichting vroeger kennisoverdracht dat het gedrag beïnvloed, zolang je de mensen
voldoende kennis geeft, gaan ze zich gezonder gedragen.
2. Daarna werden naast kennis ook andere factoren van belang, bijvoorbeeld
vaardigheden en sociale invloed
3. Vervolgens kwamen er nieuwe vorm van media: multimedia veel op maat van individu
4. Uiteindelijk niet alleen op maat individu, maar ook op de omgeving gericht
Preventie het totaal aan maatregelen, zowel binnen als buiten de gezondheidszorg, die tot
doel hebben de gezondheid te bewaken en te bevorderen door ziekte en
gezondheidsproblemen te voorkomen. (Sassen, 2017)
Soorten preventie naar fase gezondheidsprobleem
Primaire preventie
- Heeft betrekking op het bevorderen van gezondheid en gezond gedrag, op de totale
gezondheid van de mens en het voorkomen van ziektes
- Bijvoorbeeld: BOB, gezond zwanger, postbus 51 spotjes
Secundaire preventie
- Opsporen en vroegtijdig behandelen van ziekten en aandoeningen en het zoeken naar
ziekte en aandoeningen in een beginstadium
- Bijvoorbeeld: screening en vroegtijdig opsporen van dementie
Tertiaire preventie
- ‘Voorkomen van erger’
- Bijvoorbeeld: zelfmanagement, coping, therapietrouw, voorkomen van decubitus etc.
,Soorten preventie naar doelgroep
Universele preventie gericht op de gehele bevolking of een deel daarvan en heeft als doel
de kans op het ontstaan van ziekte of risicofactoren te verminderen en gezondheid te
bevorderen.
Selectieve preventie gericht op hoog risicogroepen, heeft als doel om specifieke
(hoog)risicogroepen te identificeren en gerichte preventieprogramma’s uit te voeren zodat de
gezondheid wordt bevorderd.
Geïndiceerde preventie heeft tot doel het ontstaan van ziekte of verdere
gezondheidsschade te voorkomen door een interventie of een behandeling bij een individu met
een verhoogd risico of beginnende klachten.
Zorg gerelateerde preventie is gericht op het ondersteunen van het individu met bestaande
gezondheidsproblemen, om de ziektelast te reduceren, complicaties tegen te gaan en
zelfredzaamheid te ondersteunen. Patiënten hebben een diagnose
Gezondheidsbevordering bij universele en selectieve preventie, is gericht op leefstijl en
gezondheidsgedrag van mensen, hierbij zijn omgeving en participatie van belang
Collectieve preventie preventie gericht op de hele bevolking of grote groepen die een risico
lopen. Deze heeft 5 doelen:
Wegnemen gezondheidsrisico’s
Bevorderen van gezond gedrag
Voorkomen van ziektes
Vroegtijdig opsporen van ziektes
Gezond leven
Voorlichting ≠ Kennisoverdracht!!!!!!
GGD Gelderland Zuid ‘Jeugd en opvoeden’
Jeugdgezondheidszorg (JGZ) volgt de ontwikkeling en gezondheid van kinderen 0-18 jaar en
geeft advies over de verzorging, gezondheid en opvoeding van kinderen en jongeren. Ook geeft
de JGZ op de juiste momenten vaccinaties die beschermen tegen ziekten. Ze zijn er op het
consultatiebureau, school, maar ook thuis.
De taken van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) vallen onder de Wet Publieke Gezondheid. Alle
kinderen en jongeren in Nederland hebben recht op het aanbod van de JGZ
Vanwege de wettelijk taak van de Jeugdgezondheidszorg is toestemming voor het uitvoeren
van de gezondheidsonderzoeken niet nodig.
,Alle kinderen in Nederland worden gratis ingeënt volgens het Rijksvaccinatieprogramma van het
RIVM. Zo blijft de jeugd zoveel mogelijk te beschermt tegen de meest voorkomende infectie- en
kinderziekten.
Vroeger gingen in Nederland veel kinderen dood door infectieziekten. Omdat we kinderen
vaccineren komen deze ziekten bijna niet meer voor. Vaccineren blijft belangrijk, ziekten kunnen
namelijk terugkeren. Bijvoorbeeld via mensen die in landen zijn geweest waar de ziekten nog
voorkomen of via mensen die niet zijn gevaccineerd.
Hoe meer mensen zijn gevaccineerd, hoe kleiner de kans dat een ziekte terugkeert.
80% van de kinderen in Nederland groeit veilig en gezond op. Voor de gezinnen waar dit niet
geval is wordt er gebruik gemaakt van de preventieagenda, hierbij wordt gefocust op:
- Ouderschap ouders steunen en adviseren
- Hechting
- Gezonde leefstijl mentale en fysieke gezondheid
- Weerbaarheid kinderen met zelfvertrouwen op laten groeien
Op deze manier worden schoolverzuim, kindermishandeling en armoede voorkomen.
Kindermishandeling elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige
interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten
opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief
of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend
aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel.
Kindermishandeling komt in totaal voor bij 119.000 kinderen tussen de 0 en 18 jaar in 2010
Er bestaan verschillende vormen van kindermishandeling:
- Lichamelijke mishandeling alle vormen van lichamelijk geweld tegen het kind, zoals
slaan, schoppen, knijpen, krabben, het toebrengen van brandwonden etc.
- Lichamelijke verwaarlozing ouders of opvoeders komen gedurende langere tijd
onvoldoende tegemoet aan de lichamelijke basisbehoeften van het kind. Het krijgt niet
de zorg waar het gezien zijn leeftijd en ontwikkeling behoefte en recht op heeft.
- Psychische mishandeling emotionele mishandeling, ouders stralen met hun
houding en gedrag afwijzing en vijandigheid uit tegenover het kind. Ze schelden het kind
regelmatig uit of maken het kind opzettelijk bang.
- Psychische verwaarlozing Bij psychische of emotionele verwaarlozing schieten de
ouders tekort in het geven van positieve aandacht aan het kind. Daarmee negeren ze
structureel de basale behoeften van het kind aan liefde, warmte, geborgenheid en steun
- Seksueel misbruik Seksueel misbruik bestaat uit alle seksuele aanrakingen die een
volwassene een kind opdringt. Door het lichamelijke overwicht, de emotionele druk, of
door dwang en geweld van de volwassene kan het kind die aanrakingen niet weigeren.
- Getuige van huiselijk geweld Kinderen worden geconfronteerd met geweld in hun
eigen huis. Ze zien of horen conflicten tussen hun ouders of ze worden geconfronteerd
met de gevolgen, bijvoorbeeld verwondingen of vluchten van een ouder.
, Verschil verwaarlozing en mishandeling
Verwaarlozing kinderen ontzeggen van dagelijkse behoeften: niet douchen, niet buiten
spelen, weinig slaap etc.
Mishandeling het toebrengen van verwondingen of pijn of andere schade tegen het lichaam
van een persoon gericht. Fysiek of emotioneel pijn doen.
Verschil tussen mishandeling en pedagogisch straffen
Mishandelen schade toebrengen aan het kind, fysiek of emotioneel pijn doen.
Pedagogisch straffen iedere vorm van fysiek geweld tegenover een kind met de bedoeling dit
kind op te voeden. Dit is niet strafbaar
Artikel 247: in de verzorging van het kind passen ouders geen geestelijk of lichamelijk geweld of
enig andere vernederende behandeling toe.
Een aantal gevolgen van kindermishandeling zijn: lichamelijk letsel, stress, laag zelfbeeld,
angst, onzekerheid, moeite met vertrouwen en aangaan relaties, weerbaarheid van kinderen
neemt af, heeft invloed op de emotionele ontwikkeling van het kind, zelfverwonding. Kinderen
denken vaak dat het hun eigen schuld is. Draaglast is vaak groter als draagkracht
Drank en drugsverslaafde lopen meer risico om hun kinderen te mishandelen, ook ouders met
psychische problemen, ouders die zelf ook mishandeld zijn, ouders die te hoge verwachtingen
hebben van het kind, ouders met gebrek aan pedagogisch besef.
Omstandigheden die voor het gezin ongunstig zijn in verband met kindermishandeling:
Werkloze ouders, alleenstaande ouders, sociaaleconomische omstandigheden, vluchtelingen
(stress ouders), cultuur.
Kinderen met aangeboren ziektes en gehandicapten, met gedrag en ontwikkelingsproblemen
lopen meer risico om mishandeld te worden.
Kindermishandeling komt in alle lagen van de bevolking voor. Wel is er een sterk verband
tussen werkloosheid en laag inkomen met kindermishandeling
Kenmerken van mishandeling zijn: blauwe plekken, schrammen, angstig en achterdochtig,
slecht gebit, regelmatige buikpijn en hoofdpijn, vieze kleren en stinken, vermoeide kinderen,
geen zindelijkheid, kinderen met een achterblijvende motoriek. Agressief gedrag tegenover
andere kinderen.
Kenmerken aan ouders dat ze hun kind mishandelen: niet geïnteresseerd in het kind, vaak
negatief over kind, troost kind niet, geeft aan het niet meer aan te kunnen, houd kind vaak thuis
van school, zet kind onder druk om te presteren, verslaafd of ernstig ziek, heeft irreële
verwachtingen van het kind, vergeet belangrijke inentingen van het kind.
Anonieme melding maken. Als verpleegkundige ben je verplicht om een melding te maken.
Werk bij een vermoeden of verdenking van kindermishandeling altijd volgens de Wet Verplichte
Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Noteer in het dossier ‘start Meldcode’.
Bij een vermoeden van kindermishandeling in de omgeving, kan iemand het volgende doen:
Sta open voor signalen van kindermishandeling. Als u het gevoel heeft dat er iets aan de hand
is, klopt dat vaak ook. U bent waarschijnlijk niet de enige die iets ziet, maar misschien wel de
eerste die wat doet.
