Samenvatting
Ethiek in de praktijk
Hoofdstuk 1 – Moraal en ethiek: verantwoording en verwachting
1.1 - Inleiding
Moraal en ethiek gaat over hoe wij met elkaar en met andere levende wezens behoren om te gaan. Een moraal
brengt vaak bepaalde (vanzelfsprekende) verwachtingen met zich mee. Iets is normaal (reageren op iemand die
je roept), die persoon doet een appèl op jou en verwacht van jou dat je reageert. Als je dat niet doet moet je
verantwoording geven voor je gedrag. Een handeling wordt pas als verantwoord gezien als de argumenten
sterk genoeg worden gevonden. ‘Ziek’ telt zwaarder als ‘geen zin’.
Als het niet om een norm gaat, maar om een plicht is dat hetzelfde geval. Stel iemand is in nood en roept jou;
het is geen norm (verwachting) dat jij reageert, maar wel je plicht. Dergelijke problemen doen zich voor op
persoonlijk en op zakelijk niveau.
Relaties scheppen verwachtingen en verplichtingen. Bijvoorbeeld familiebanden en vriendschap: voor een
goede band wordt toewijding, loyaliteit en betrouwbaarheid van je verwacht. Vaak gaat het op persoonlijk
niveau meer om verantwoordelijkheid en persoonlijke relatie, waarbinnen speciale verplichtingen gelden.
Binnen bedrijven gelden algemene morele uitgangspunten die voor iedereen t.o.v. ieder ander kunnen gelden
(à zijn niet gebaseerd op speciale persoonlijke relaties).
Opvattingen (normen en waarden) over wat mens(on)waardig is zijn niet verbonden aan landelijke grenzen, ze
hebben een pretentie van universele geldigheid: de pretentie om overal te gelden.
- Informed consent: proefpersonen behoren geïnformeerd en zonder druk van buitenaf (de gemeenschap of de
stamoudste) een eigen keuze te maken.
De liberale opvatting stelt dat er in een pluralistische samenleving zoveel mogelijk ruimte moet zijn in de
privésferen, zodat mensen hun leven volgens eigen opvattingen kunnen vormgeven. Moet wel een zekere
gedeelde minimummoraal zijn. Wat moreel juist is ≠ hetzelfde als wat publiekelijk verboden moet worden.
Morele opvattingen zijn niet alleen cultuur-, maar ook tijdsgebonden en dus zeer veranderlijk. Ook in
wetgeving vinden ontwikkelingen in morele opvattingen plaats. Deze continue ontwikkeling roept de vraag op:
‘als het toch een kwestie van tijd en cultuur is, hoe kunnen wij dan bepalen wat moreel juist/verkeerd is?’.
Moraal (ethiek) en recht zijn niet hetzelfde en soms kunnen ze elkaar zelfs tegenwerken.
1.2 – Morele problemen, termen en uitspraken: een bijzondere categorie?
Morele problemen roepen de vraag op wat juist is om te doen. Bij een moreel probleem wordt een waardering
of oordeel uitgesproken over het menselijk handelen, met behulp van morele waarden en normen.
A-moreel: behoort niet tot het gebied van de moraal, maar bijvoorbeeld tot het recht, de esthetiek, etiquette
etc. Bv. een gepaste bestekpositionering.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Mariecusters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.