Samenvatting projectmatig creëren (Bos & Harting)
Hoofdstuk 1: De essentie van projectmatig creëren
Projectmanagement wordt steeds belangrijker vanwege de steeds hogere versnelling waarmee
dingen in onze samenleving worden uitgevoerd. Vaste patronen, werkstructuren en
organisatieschema’s zijn dan ook vaak belemmerend om snel tot resultaten te komen.
Definitie project: ‘Een project is een tijdelijke werkorganisatie, gebaseerd op een flexibele inzet van
mensen en middelen en met het doel om een concreet resultaat te bereiken binnen scherpe afspraken
over tijd, geld en kwaliteit’.
PSU = Project start up
Er kunnen zich ook situaties voordoen waarin het werken in projecten als beknellen wordt ervaren.
Dit is vaak het geval wanneer de nadruk teveel wordt gelegd op regels, procedures en normen die los
staan van de dagelijkse werkelijkheid in de organisatie. In dit geval ‘moeten’ ze en mogen ze niet
‘kiezen’.
Op het gebied van projectmanagement moet er worden gezocht naar manieren om de kracht van
projectmanagement te combineren met de kracht van energie, inspiratie, commitment, scheppend
vermogen en plezier.
Wanneer projectvorm? :
- Er is een belangrijke en complexe uitdaging/probleemstelling
- Er is een duidelijke opdrachtgever
- Het probleem moet door een (multidisciplinair) team worden opgelost
- Er kan een eenduidig resultaat worden bepaald
- Er is een duidelijke opleverdatum te geven, liefst binnen een periode die te overzien is
(minder dan 3 jaar, maar liefst korter)
- We kunnen een scherp budget en heldere/toetsbare kwaliteitseisen benoemen
Essentieel verschil tussen een project en een programma:
In een project staat het resultaat centraal. Een programma is bedoeld om één of meerdere
doelstellingen te bereiken en daartoe worden in het kader van het programma zowel projectmatige
als niet-projectmatige activiteiten uitgevoerd.
In de praktijk zijn er twee soorten projecten: (komt neer op goede uitvoering vs. slechte uitvoering)
Project 1 Project 2
Project loopt vanzelf, teamleden voelen zich verbonden en Project kost de projectleider en het team meer energie dan het
projectleider hoeft zich geen druk te maken over de voortgang oplevert
Teamleden stralen van enthousiasme, energie en vertrouwen in Project loop vanaf de start moeizaam. Het team worstelt met
het proces inhoudelijke problematiek, schaarse middelen en overige
betrokkenen bij het project
Opdrachtgever is op de hoogte, heeft vertrouwen in het proces, Het lijkt alsof er geen sprake is van vernieuwing en enthousiasme
biedt steun en neemt besluiten wanneer nodig
De indruk ontstaat dat het project, ondanks beperkte middelen, Het project slurpt energie bij alle deelnemers en sleept zich voort
energie genereert en overvloed oplevert
Resultaat is meer dan de som van de tijd, het geld en de ideeën Deelnemers hebben het gevoel dat zij reactief werken; dingen
die erin zijn gestopt worden gedaan om erger te voorkomen, maar niet om
vernieuwend bezig te zijn
Schaarste aan middelen lijkt eerder een stimulans tot creativiteit Alles is schaars, niet alleen tijd en geld, maar ook creativiteit en
en samenwerking dan een belemmering vertrouwen.
Men is meer aan het reageren dan aan het creëren
,Eén van de belangrijkste oorzaken voor deze verschillen in projecten, vloeit voort uit de mate van
commitment bij de hoofdrolspelers (opdrachtgever, projectleider, projectteam en belangrijkste
managers uit de organisatie):
- In hoeverre is iedereen werkelijk betrokken bij het project?
- In hoeverre neemt iedereen verantwoordelijkheid voor zijn of haar aandeel in het project?
Belangrijke voorwaarde voor het realiseren van commitment, is dat het nodig is dat creatie binnen
het project voorop staat. Men moet iets doen omdat ze erin geloven en er dus hun beste kwaliteiten
voor willen inzetten. Betrokkenen doen het dus niet reactie, maar juist omdat zij het zelf belangrijk
vinden.
Mensen motiveren kun je niet. Dat idee berust op een mechanisch mensbeeld, namelijk dat een
leidinggevende alleen op een knop zou hoeven drukken om ervoor te zorgen dat een medewerker
plezier ervaart in zijn werk.
Motivatie bij werknemers binnen organisaties heeft veeleer te maken met de relatie die iemand
heeft met zijn werk:
- Zinvolheid ervaren in het werk
- Kwaliteiten kunnen ontplooien tijdens het werk
- Kunnen groeien en leren
- Het gevoel ervaren van het leveren van een waardevolle bijdrage
- Genoegen beleven aan samenwerken met gelijkgestemden
Hier valt niks aan toe te voegen door een werkgever, deze kan alleen blokkades wegnemen als:
- Slechte arbeidsomstandigheden
- Laag salaris
- Onvoldoende steun
- Onaangename verhoudingen tussen management en de werkvloer
Een leidinggevende die handelt vanuit zijn eigen motivatie en bezieling is vaak een bron van
inspiratie voor anderen. De commitment die een leidinggevende hierbij laat zien is aanstekelijk voor
anderen.
In een project waarbij sprake is van commitment, zijn alle betrokkenen bezig met iets waar zij in
geloven. Dit geloof kan allerlei redenen hebben:
- Persoonlijke idealen/waarden
- Ambities om een bepaald soort werk te doen of een bepaald resultaat neer te zetten
- Inhoudelijke verbondenheid met resultaat
- Het gevoel dat anderen je kwaliteiten herkennen/benutten
De kernvraag bij projecten: Reageer je op de vraag of raakt de vraag jouw kern?
Reactief Creërend
Idealen Identiteit
Waarden Kwaliteiten
Verlangens Ambities
,Optimaal projectmanagement betekent dus op de eerste plaats om op zoek te gaan naar de
creatiekrachten binnen een project: ervoor zorgen dat men creërend bezig is in plaats van reactief.
Om dit te bereiken moet gebruik worden gemaakt van 4 creatiekrachten:
- Voedingskracht
Refereert aan de verankering van het project in de omgeving
Deze kracht geeft aan waarom de omgeving belang hecht aan het project en in welke
mate
In ruil hiervoor voedt de omgeving het project met middelen, energie en goede
ideeën die de projectleden inspireren
De omgeving wordt vooral vertegenwoordigd door gebruikers, klanten en de
opdrachtgever binnen het project
- Persoonlijke kracht
Verwijst naar de individuele mens, waarbij alle vernieuwing zijn oorsprong vindt
Creatieprocessen starten met een idee dat mensen ontwikkelen met hun verbeelding
Verbeelding is het vermogen om de huidige realiteit te ontstijgen en vooruit te zien
naar een mogelijke/gewenste toekomst
Commitment geeft aan in welke mate iemand zich verbindt met een idee en
verantwoordelijkheid neemt voor de verwezenlijking ervan
Gebruikmakend van zijn kernkwaliteiten realiseert het individu stap voor stap zijn
ideeën
- Samenwerkingskracht
Samenwerkingskracht duidt op ons vermogen om gezamenlijk te creëren
Communicatie maakt onze ideeën helder aan anderen en zorgt ervoor dat we de
ideeën van anderen in ons opnemen
Als sociale wezens zijn we in staat om een stimulerende werksfeer te genereren
Zo ontstaat vanuit een verzameling individuen een team waarin we in onderlinge
afhankelijkheid samen iets creëren dat de individuele kwaliteiten van elke
betrokkene overstijgt
- Vormkracht
Heeft betrekking op alle hulpmiddelen die ons ten dienste staan bij het
verwezenlijken (materialiseren) van onze ideeën, onze visie en onze idealen
Deze hulpmiddelen zijn in hoofdzaak de benodigde vakkennis/methodieken en de
beschikbare instrumenten/procedures volgens welke we te werk gaan
Creatiekracht komt dus alleen tot stand wanneer al deze krachten in een project aanwezig zijn en
daar volop tot hun recht komen.
Bij projectmatig creëren spelen de volgende 4 invalshoeken een belangrijke rol:
- Het-kant:
De structuur van het project; systeem, structuur en procedures van project
Bepalen van de probleemstelling, doelstelling en beoogde resultaat; afbakenen wat
niet bij project hoort, mogelijke effecten van project beschrijven
Structureren van project door deelresultaten en specifieke activiteiten af te leiden
uit het einddoel en deze vervolgens onder te brengen in deelprojecten of andere
logische structuren
Beslissen op welke momenten de projectleider met de opdrachtgever moet
afstemmen over de voortgang van het project en wat de kritieke beslispunten (no-
go/go) zijn
, Greep krijgen en houden op de beheers-aspecten tijd, geld, kwaliteit, informatie,
organisatie en communicatie, zodat het project overzichtelijk en bestuurbaar is/blijft
- Wij-kant:
De sociale en relationele aspecten die een rol spelen in en om projecten
Samenwerking in zowel en projectteam als het totale krachtenveld van het project
Hoe stelt ik een team samen en creëer ik een goede werksfeer?
Hoe kan het krachtenveld rondom het project zichtbaar worden gemaakt?
Hoe kan worden gezorgd voor een soepele wisselwerking tussen de belangrijkste
stakeholders en het projectteam/de lijn organisatie?
Hoe kan een vruchtbare relatie met de opdrachtgever worden opgebouwd?
Hoe kunnen de kwaliteiten van het team in balans worden gebracht met de
projectopdracht?
- Ik-kant:
Het werk binnen het project moet zoveel mogelijk een bijdrage leveren aan de
persoonlijke groei en ontwikkeling van degenen die dat werk verrichten (gunstig voor
zowel de organisatie als het individu)
Motivatie en draagvlak voor een project hebben alles te maken met de mate waarin
betrokkenen zich verbonden ermee voelen, de mate waarin zij zelf vorm kunnen
geven aan het project en de bijdrage die zij eraan leveren
Kan ik mij persoonlijk verbinden met probleemstelling, doelstelling, resultaat en
effecten van het project?
Vanuit welke persoonlijke behoeften wil ik aan dit project een bijdrage leveren?
Hoe kan dit project bijdragen aan mijn eigen ontwikkeling/groei?
Welke kwaliteiten hebben de teamleden en hoe kunnen deze kwaliteiten optimaal
worden ingezet in het project, zodanig dat de teamleden zich door hun projectwerk
ook persoonlijk verder kunnen ontwikkelen?
- Zij-kant:
Iemand moet er van wakker liggen als het project niet wordt gerealiseerd
Wie heeft er behoefte aan het beoogde project en welke voor-/nadelen verwachten
zij ervan te ondervinden?
Wie is de opdrachtgever en wat verwacht deze van het project?
Is de opdrachtgever bereid voldoende mensen en middelen voor het project vrij te
maken?
Hoe ziet de business-case van het project eruit?
Waarom staat het project juist nu op de agenda en wat is de aanleiding ervoor?