Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 1; vertering
Samenvatting van hoofdstuk 1, vertering, vwo 6, in 5 pagina's, inclusief handige afbeeldingen en binas tabellen.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 1: verteringParagraaf 1: voedingsstoffen
Eten en drinken zijn voedingsmiddelen. Deze bevatten voedingstoffen en voedingsvezels.
Voedingstoffen kunnen worden gebruikt als bouwstof van organische moleculen, bij voorgezette
assimilatie. Deze zijn vooral nodig bij groei, ontwikkeling en vervanging van afgestorven cellen. Ook
kunnen ze worden gebruikt als brandstof; ze leveren energie voor dissimilatie waar weer energie bij
vrij komt; voor beweging, het constant houden van de lichaamstemperatuur, groei, ontwikkeling en
herstel.
6 soorten voedingstoffen;
Eiwitten/proteïnen: ketens van tientallen tot meer dan duizend aminozuren. In het
verteringsstelsel worden ze gesplitst in aminozuurmoleculen, die door het bloed worden
opgenomen en naar de lever gebracht. Vanuit de lever worden ze naar alle organen van het
67H lichaam gebracht, door het bloed. Eenmaal bij de juiste cel aangekomen zal eiwitsynthese
plaatsvinden, waarbij de aminozuren weer aan elkaar gekoppeld worden tot eiwitmoleculen.
Er zijn twee soorten; dierlijke (vlees/vis/melk/kaas/ei) en plantaardige eiwitten
(graanproducten, peulvruchten, noten, paddenstoelen).
Eiwitten zijn zowel bouwstoffen als brandstoffen. Bouwstoffen van cellen en weefsels. Ze
reguleren veel processen, als transport van stoffen, celcommunicatie, bloedstolling en
immuniteit. Brandstof: eiwitten omzetten in glucose, glucose verbranden, energie komt vrij. Ook
een overschot eiwitten wordt omgezet tot glucose. Bij dissimilatie van eiwitten ontstaat
ammoniak, dat omgezet wordt tot ureum in de lever (uitgescheiden als urine). Ook ontstaan
andere stoffen voor glycolyse.
12 van de 20 eiwitten kan de mens zelf maken door een aminogroep (NH 2) over te plaatsen uit
een ander aminozuur (transaminering). De ander 8 moeten uit eten komen; essentiële
aminozuren.
Koolhydraten/sachariden: er zijn monosachariden en disachariden (jam, stroop, honing, zoete
vruchten). Ook zijn er polysachariden, zoals zetmeel (brood, aardappelen, rijst).
Koolhydraten geven veel energie (brandstof). Als je veel koolhydraten eet wordt een deel als
67F reservestof in de lever en de spieren opgeslagen, als glycogeen, omgezet door het hormoon
insuline. Een overschot aan koolhydraten wordt vooral tot vet omgezet en onder de huid of
rondom organen opgeslagen.
Ook zijn koolhydraten bouwstoffen; bijvoorbeeld voor DNA (desoxyribose) en ATP (ribose).
Voedingsvezels zijn koolhydraten die niet verteerd kunnen worden door enzymen van de mens.
Sommigen uiteindelijk wel in de darmen, door enzymen van bacteriën. Ze zijn van celwanden
van plantaardige voedingsmiddelen, en bevorderen de darmwerking en de stoelgang
(regelmatig poepen). Ze zorgen ook voor een verzadigd gevoel als je genoeg gegeten hebt.
Vetten/lipiden: olie, boter, vlees, vis, kaas, noten, koek en snacks. Triglyceriden zijn vetten en
oliën die opgebouwd zijn uit een glycerolmolecuul en drie vetzuurmoleculen. Bij een verzadigd
vetzuur zijn alle bindingsplaatsen bezet door waterstofatomen, en heeft dus geen dubbele
67G bindingen; vooral dierlijke vetten. Een onverzadigd vetzuur heeft dit dus niet; vooral
plantaardige oliën en vis.
Veel vetzuren en glycerol kan je lichaam zelf vormen, alleen een aantal onverzadigde vetzuren;
essentiële vetzuren, moet het lichaam via voedsel binnen krijgen.
Vetten zijn vooral brandstoffen; leveren bij verbranding energie. Het overschot wordt onder de
huid (warmte-isolerend) en rond organen opgeslagen. Ook zijn het bouwstoffen; fosfolipiden bij
celmembranen (1 vervangen door fosforzuur). Cholesterol voor productie van hormonen, gal en
vitamine D.
Water: ongeveer 60% van je lichaam. Water is een bouwstof voor lichaamscellen en een
oplosmiddel. Het bepaalt de osmotische waarde met de opgeloste stoffen. Het is een
, transportmiddel en regelt de lichaamstemperatuur (zweet). Water verlaat het lichaam via
uitademen, urine en ontlasting.
Mineralen/zouten: anorganische stoffen belangrijk om processen goed te laten verlopen. Dient
ook als bouwstof; geeft bijvoorbeeld hardheid (calcium of fosfor) of stevigheid. Veel
uiteenlopende functies; geleiding van neuronen. Spoorelementen zijn mineralen die je maar
weinig nodig hebt; vaak bestanddeel van enzymen en hormonen.
Vitaminen: zorgen voor een goed verloop van processen. Vitamine B is een verzamelnaam;
vitamine-B-complex (uit afzonderlijke vitaminen als B1 en B6). Alle vitaminen moet je
82A binnenkrijgen via voedsel, soms via provitaminen; hieruit kan je lichaam het benodigde vitamine
maken. Vitamine K kunnen bacteriën wel zelf in de dikke darm maken. Vitaminen zijn vaak
bestanddelen van enzymen.
Paragraaf 2: verteringsstelsel
Darmkanaal/verteringskanaal
De vertering van voedsel vind hier plaats. Grote organische moleculen worden m.b.v. enzymen
afgebroken tot verteringsproducten (kleine moleculen). Deze kunnen worden via de darmwand
opgenomen in het bloed.
In deze wand bevinden zich kringspieren en
lengtespieren. Deze trekken afwisselend samen
en een darmperistaltiek ontstaat. (Deze wordt
geregeld door het autonome zenuwstelsel
(onbewust). Voedingsvezels stimuleren deze
beweging, dit bevordert de stoelgang.) Hierdoor
wordt het voedsel voortgeduwd, gekneed en
gemengd met de enzym bevattende
verteringssappen (afgegeven door
verteringsklieren in darmkanaal).
Samen met het kauwen van voedsel, behoort het kneden en mengen door de darmperistaltiek tot de
mechanische vertering. Enzymen kunnen hierdoor goed inwerken. Bewerking van voedsel door
enzymen is chemische vertering.
1 Mond naar maag
Speeksel vermakkelijkt het inslikken van voedsel en bevat enzymen. Voedsel in de
keelholte veroorzaakt prikkels die de slikreflex in werking zetten; de neusholte wordt
afgesloten met de huig, het strottenhoofd beweegt omhoog en het strotklepje naar
achteren; luchtpijp afgesloten. Het voedsel kan zo alleen de slokdarm in. In de slokdarm
vinden peristaltische bewegingen plaats, en het voedsel gaat naar de maag. Aan het begin
van de maag is een kringspier die de passage reguleert; ontspant na slikken. Voedsel blijft
een tijd in de maag, doordat de andere kringspier (maagportier/pylorus) de uitgang afsluit.
Verteringssappen kunnen nu goed inwerken. Maagsap wordt toegevoegd door kliertjes in
de wand; bevat een enzym, zoutzuur (zuur milieu doodt bacteriën uit het voedsel) en slijm
(beschermende laag voor de maagwand; anders tast het maagsap de wand aan).
2 Twaalfvingerige darm
Wanneer de maagportier ontspant gaat een deel van het voedsel door naar de
twaalfvingerige darm (begin dunne darm). In de twaalfvingerige darm monden de galbuis
(lever) en alvleesklier uit.
82F De lever produceert gal, opgeslagen in de galblaas en afgegeven aan de maag via galbuis, als
vethoudend voedsel de wand van de twaalfvingerige darm passeert. Gal bevat galkleurstoffen
(afbraakproducten dode rode bloedcellen) die de bruine kleur aan ontlasting geven. Ook bevat gal
galzouten, die verdelen grote vetdruppels in kleinere ( emulgeren).
De alvleesklier (pancreas) produceert alvleessap, dat verschillende enzymen bevat.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaoostra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76462 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen