Hoorcolleges PSBK
Inhoudsopgave
HC1 Introductiecollege................................................................................................................................... 8
Waar gaat opvoeding over?.................................................................................................................................8
Wat is pedagogiek?..............................................................................................................................................8
Empirisch-analytische pedagogiek.......................................................................................................................8
Was de pedagogiek altijd al empirisch analytisch?.............................................................................................9
Langeveld en de normatieve pedagogiek............................................................................................................9
Langeveld en de normatieve pedagogiek..........................................................................................................10
“Verbeter de wereld begin bij de opvoeding” Naar een cultuur van inclusief burgerschap..............................10
Uitgangspunten..................................................................................................................................................11
HC2: Het bio-socio-ecologische model: introductie – nature vs. Nurture.......................................................11
‘Het misverstand opvoeding’.............................................................................................................................11
Gedragsgenetisch onderzoek met tweelingen en adoptiekinderen...................................................................11
Spoetnik effect....................................................................................................................................................11
Head Start..........................................................................................................................................................11
Arthur Jensen......................................................................................................................................................12
Genetica & intelligentie: een geladen debat......................................................................................................12
Debat in Vlaanderen..........................................................................................................................................12
Bezwaren tegen het gedragsgenetische model.................................................................................................12
Effecten van adoptie naar sociaaleconomische status (SES) van het adoptiegezin (Duyme et al., 1999).........12
Het ‘Flynn-effect’ (o.a. Flynn, 1987)...................................................................................................................13
Verklaringen?.....................................................................................................................................................13
Nature-nurture paradox.....................................................................................................................................13
Gilbert Gottlieb...................................................................................................................................................13
Antisociale gedragsstoornis...............................................................................................................................13
Antisociaal gedrag: G x E (Caspi et al., 2002)....................................................................................................13
Tweelingstudie dyslexie: G x E............................................................................................................................14
Ontwikkeling onder invloed van SES..................................................................................................................14
‘Ontwikkeling’ – verwarrend begrip...................................................................................................................14
Effect vs affect....................................................................................................................................................14
HC3 Pedagogische systemen: Het bio-socio-ecologische model: G x E volgens Bronfenbrenner.....................14
Individuele ontwikkeling en leren: Proces = Persoon × Context × Tijd...............................................................15
Proximale processen (epigenese).......................................................................................................................15
Proces.................................................................................................................................................................15
, Persoon...............................................................................................................................................................15
Context...............................................................................................................................................................15
De ecologische systemen van het ontwikkelende kind......................................................................................16
Tijd......................................................................................................................................................................16
Persoonlijkheidskenmerk zelfcontrole – dynamisch proces in micro-tijd...........................................................16
Schoolovergang in meso-tijd..............................................................................................................................16
Beleidsontwikkelingen in macrotijd...................................................................................................................17
Tijd heelt.….........................................................................................................................................................17
Lastig temperament: wie van de twee?.............................................................................................................17
Veronderstellingen.............................................................................................................................................17
Optimaliseren van de ontwikkeling van kinderen..............................................................................................18
Dysfunctie vs. Competentie................................................................................................................................18
Veerkracht (‘resilience’) in risicosituaties...........................................................................................................18
Competentie en talentontwikkeling...................................................................................................................19
Pedagogiek: waarden-betrokken handelingswetenschap.................................................................................19
HC4 Het biologische systeem, genen en epigenetica.....................................................................................19
Bio-ecologische theorie......................................................................................................................................19
Omgeving en biologie........................................................................................................................................19
Transforming the Workforce for Children Birth Trough Age 8...........................................................................19
Nieuwste inzichten (H3, Transforming the workforce)......................................................................................20
Waarom lijken kinderen op hun ouders?...........................................................................................................20
Correlaties en interacties...................................................................................................................................21
Gen-omgeving correlaties..................................................................................................................................21
Erfelijkheid en omgeving....................................................................................................................................22
DNA....................................................................................................................................................................22
DNA molecuul.....................................................................................................................................................22
DNA en genen.....................................................................................................................................................23
Wat doen genen?...............................................................................................................................................23
Hongerwinter.....................................................................................................................................................23
Epigenetica.........................................................................................................................................................23
Conclusies...........................................................................................................................................................24
Temperament.....................................................................................................................................................24
Implicaties reactiviteit........................................................................................................................................25
HC5: Hersenontwikkeling en het stresssysteem............................................................................................25
De hersenen en hun cellen.................................................................................................................................25
Zenuwcel of neuron............................................................................................................................................25
Anatomie van de hersenen................................................................................................................................25
Hersenontwikkeling............................................................................................................................................25
1
, Stadia hersenontwikkeling.................................................................................................................................26
Overproductie en pruning..................................................................................................................................26
Aantal synaptische verbindingen neemt na de geboorte explosief toe.............................................................26
Myelinisatie of ontwikkeling witte stof..............................................................................................................26
‘Rise-and-Fall’.....................................................................................................................................................27
Hersenontwikkeling............................................................................................................................................27
Neuroplasticiteit.................................................................................................................................................27
Samenvatting hersenontwikkeling.....................................................................................................................27
Twee biologische stresssystemen.......................................................................................................................28
HPA-system of stresssysteem.............................................................................................................................28
HPA-systeem en Cortisol....................................................................................................................................28
Achtergronden en functie van cortisol...............................................................................................................28
Ontwikkeling HPA-as..........................................................................................................................................29
Effecten van stress..............................................................................................................................................29
Hersenontwikkeling en omgeving......................................................................................................................30
HC6: Gezin: Micro: het ouderbrein, ouder-kind interacties, gehechtheid.......................................................30
Hormonale veranderingen.................................................................................................................................30
Biologische processen bij ouders........................................................................................................................30
Baby’s worden geboren om sociale wezens te worden.....................................................................................31
Kenmerken van de baby.....................................................................................................................................31
Huilen (crying, fussing, colic) bij baby’s.............................................................................................................31
Wat moet een mens leren?................................................................................................................................31
............................................................................................................................................................................31
Baby’s worden geboren om sociale wezens te worden.....................................................................................32
Microprocessen..................................................................................................................................................32
Veranderingen rond 3 maanden........................................................................................................................32
Veranderingen vanaf 9 maanden......................................................................................................................33
De ontwikkeling van sociaal-cognitieve processen............................................................................................33
Ontwikkeling gezichtsherkenning.....................................................................................................................33
Volgen van de kijkrichting..................................................................................................................................33
Joint attention....................................................................................................................................................33
Aandacht voor andermans emoties...................................................................................................................33
Imitatie...............................................................................................................................................................34
Imiteren en het Mirror neuron system of spiegelneuronen system...................................................................34
Theory of Mind...................................................................................................................................................34
Gehechtheid (attachment).................................................................................................................................34
Kenmerken van gehechtheid..............................................................................................................................34
Gehechtheid is een buffer tegen stress..............................................................................................................35
2
, Determinanten van de kwaliteit van de gehechtheid........................................................................................35
Hebben baby’s emoties?....................................................................................................................................35
De basisemotietheorie (BET)..............................................................................................................................35
Constructivistische emotie theorie (CET) (zie Wijnroks, 2017)...........................................................................35
Emotionele ontwikkeling....................................................................................................................................36
HC7: Gezin: Meso-macro: socialisatie, opvoedstijlen....................................................................................36
Het gezin als ’agent of socialization’..................................................................................................................36
Wat is socialisatie?.............................................................................................................................................36
Andere begrippen...............................................................................................................................................36
Wat is opvoeding?..............................................................................................................................................37
Benaderingen van opvoeding.............................................................................................................................37
Benaderingen van opvoeding.............................................................................................................................37
Autoritaire opvoedstijl........................................................................................................................................37
Autoritatieve (democratische) opvoedstijl.........................................................................................................38
Permissieve (toegeeflijke) opvoedstijl................................................................................................................38
Niet-betrokken (verwaarlozende) opvoedstijl....................................................................................................38
Benaderingen van opvoeding.............................................................................................................................38
Invloed macrosysteem op opvoeding.................................................................................................................38
Kritiek op opvoedstijlen......................................................................................................................................38
Het meten van opvoedgedrag............................................................................................................................39
Opvoeding door vaders en moeders..................................................................................................................39
Is een vrouw geschikter om (jonge) kinderen op te voeden dan een man?.......................................................39
Rolverdeling gezin..............................................................................................................................................39
Voorbeeld opvoedvragenlijst.............................................................................................................................40
Opvoeding door vaders en moeders..................................................................................................................40
Opvoeding door vaders en moeders..................................................................................................................40
Opvoeding door vaders en moeders..................................................................................................................40
HC8: Interventies in het gezinssysteem........................................................................................................ 41
Wat is een interventie?......................................................................................................................................41
Pedagogische interventies (bron: www.nji.nl)...................................................................................................41
Positieve of beschermende factoren..................................................................................................................41
Typen pedagogische interventies in het gezinssysteem....................................................................................42
Opvoedingsondersteuning.................................................................................................................................43
Eisen aan een effectieve interventie...................................................................................................................43
Theorieën en modellen.......................................................................................................................................43
Attachmenttheorie.............................................................................................................................................44
VIPP-SD...............................................................................................................................................................44
Coercion Theory van Patterson..........................................................................................................................44
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ankerkhof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.