Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 4 Cel en leven, Nectar Biologie 4 vwo , Biologie
Samenvatting van hoofdstuk 4 Cel en leven van Nectar, 4V. Met afbeeldingen
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
H4 Cel en levenP1
Levenskenmerken:
1. opbouw uit 1 ≤ cellen
2. groei
3. voortplanting
4. stofuitwisseling
5. waarnemen/ reageren veranderingen
6. organisatie van erfelijk materiaal
OPPERVLAKTE-VOLUMEVERHOUDING
- volume → mate van zuurstofbehoefte
- oppervlakte → snelheid van uitwisseling
als organismen groter zijn:
- verhouding oppervlak-volume kleiner
- neemt volume sneller toe (met x³) dan oppervlakte (x²)
meercellige hebben gespecialiseerde organen, met grote
oppervlaktes, om zuurstof en voedingsstoffen aan alle cellen te
kunnen voorzien. Het hart, bloed en bloedvaten versnellen het
transport.
ONTWIKKELING EMBRYO
1. bevruchte eicel deelt (cellen lijken op elkaar)
2. celdifferentiatie (verschil in grootte, vorm, functie, eiwitproductie)
cellen met dezelfde bouw en functie: weefsel → samenwerking in weefselverband verbetert
celactiviteiten in organismen (bijv. met 1 enzymen is verteren moeilijk)
verschillende weefsels die samenwerken: orgaan→ die hebben in organismen taken
ZIEKTES
slabobbel blad virus; bij planten→ groeit kleine krop sla aan
bij jonge planten → verspreid met celdeling → misvormde krop
diabetes type 1; cellen afweersysteem vallen cellen alvleesklier aan → geen insuline
(hormoon dat glucose in bloed verlaagt, doordat cellen het opnemen) → organisme niet in
staat glucosegehalte te regelen → hypo (zweten, trillen, duizeligheid, honger) of hyper
(plassen, dorst, vermoeidheid)
kan alleen genezen worden door alvlees of cellen transplantatie
STAMCELLEN (ongedifferentieerde cellen, die blijven delen)
3 stamcelbronnen:
1. embryo’s; stamcellen die overblijven na ivf-behandeling, kan tot elk type cel
2. navelstreng; lijken op volwassen cellen, niet elk type cel
, 3. volwassen organen; kunnen veranderen in cellen met een functie, bv. beenmerg,
huid
P2
de 5x10¹³ cellen in je lichaam maken verschillende eiwitten, bouwstenen van eiwitten zijn
aminozuren.
EIWITSYNTHESE (DNA → eiwit)
het mitochondrium zorgt voor energie (ATP)
→ gegeten dierlijke/plantaardige eiwitten worden verteerd in darmkanaal tot losse
aminozuren
→ in celkern DNA (bouwinstructies) kopieert → RNA (info die nodig is)
→ RNA kan wel door celkern, door de kernporiën
→ RNA wordt afgelezen door ribosomen (in het grondplasma of gebonden aan ER)
→ juiste aminozuren worden aan elkaar geplakt, polypeptideketen
→ in ER krijgt polypeptideketen juiste structuur (en in transportblaasjes)
→ in Golgi-systeem laatste afwerking → snoert eiwit af → door celmembraan de cel uit of
blijft erin
celkern; omgeven door kernmembraan, bevat DNA met bouwinstructies voor eiwitten
ribosomen; koppelen aminozuren tot juiste ‘eiwit’, in grondplasma of aan ER
endoplasmatisch reticulum: netwerk van 2 membranen met tussenruimte, glad of ruw (met
ribosomen)
golgi-systeem; stapel platte schijven, transportsysteem, maakt eiwitten werkzaam en snoert
ze dan af
mitochondriën; staafvormige met buiten- en binnenmembraan, energiecentrale van de cel
lysosomen; blaasje met enzymen, breekt versleten organellen/ moleculen af
celskelet/cytoskelet; netwerk van eiwitdraden, geeft vorm/ stevigheid, verandert
voortdurend
centrosoom (dierlijk); 2 centriolen, rol in celdeling, gaan elk andere kant op, splitsen en
verdelen dan de chromosomen
chloroplast/bladgroenkorrel; stapels membramen met chlorofyl omgeven door glad
blaasje, chlorofyl vangt lichtenergie op en laden ATP-moleculen op, geven groene kleur
chromoplast; oranje, rode en gele kleurstofkorrels
amyloplast; zetmeelkorrels, kleurloos
plastiden; ^ plantaardig, kunnen in elkaar overgaan
vacuole; vocht in blaasje, met opgeloste stoffen, stevigheid→ turgor, bij jonge cellen;
meerdere vacuoles → 1 grote; celstrekking
celwand; om cel heen cellulose, geeft vorm/ stevigheid
celmembraan; begrenst cel, voorkomt uitwisseling stoffen
- Fotosynthese (door chloroplasten): 6CO2 + 6 H2O → C6H12O6 + 6O2
glucose is stof om organische stoffen te maken, soms met hulp van extra mineralen
uit grond
- Verbranding (mitochondrium): C6H12O6 + 6O2 →6CO2 + 6 H2O
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Meikehanje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80364 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen