Handboek ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen.
Premaster UvA Orthopedagogiek voor het vak Psychopathologie
VERVANGING VAN HET BOEK (VOLLEDIGE SAMENVATTING)
Hoofdstuk 1: Introductie
Hoofdstuk 2: Classificatie, diagnostiek en epidemiologie
Hoofdstuk 5: Slaapstoornissen en...
Hoofdstuk 9: Zindelijk worden en zindelijkheidsstoornissen ............................................................ 68
Hoofdstuk 11: Zelfregulatie en de aandachtsdeficiëntie-/hyperactiviteitsstoornis (ADHD) ......... 81
Hoofdstuk 12: Agressie en gedragsstoornissen ................................................................................ 101
Hoofdstuk 13: Angst en angststoornissen .......................................................................................... 125
Hoofdstuk 14: Stemming en stemmingsstoornissen ........................................................................ 149
Hoofdstuk 15: Eten en eetstoornissen ................................................................................................. 171
Hoofdstuk 16: Middelengebruik en middelenmisbruik ..................................................................... 193
Hoofdstuk 17: Psychotische stoornissen bij jongeren ..................................................................... 214
, 2
Hoofdstuk 1: Introductie
Wat is er aan de hand? Hoe is dit zo gekomen? Wat kan eraan gedaan worden? Hoe
zal het hem of haar vergaan? Dit zijn de vier vragen die de richtlijnen vormen in dit
boek. Als laatst kan de vraag Wat is er aan de hand? gesteld worden. informatie over
risico- en beschermingsfactoren kan antwoord geven op de vraag Hoe is dit zo
gekomen?
1.1 Wat is ontwikkelingspsychopathologie?
Psychopathologie is de wetenschap waarin psychische stoornissen worden
bestudeerd.
1.1.1 Vroeger en nu
De ontwikkelingsbenadering wordt toegepast. Dit betekent dat men uitgaat van de
veronderstelling dat gedrag(smogelijkheden) in de loop van iemand leven
veranderen, complexer worden.
Wisselwerking
De relatie tussen vroegere ervaringen en huidige ervaringen zijn het best vanuit een
wisselwerking te begrijpen. Iemand neemt zijn vroegere ervaringen altijd mee; deze
beïnvloeden hoe hij in het heden staat.
Ontwikkelingsopgave
De theorie van ontwikkelingsopgaven is een van de uitgangspunten om de
ontwikkeling van kinderen en jongeren te beschrijven. Het idee achter deze theorie is
dat een kind (en ook een volwassene) in elke leeftijdsfase bepaalde opgaven moet
zien te volbrengen.
Een van de effecten van het benadrukken van de ontwikkeling is dat een
psychische stoornis niet wordt opgevat als ‘iets’ wat een kind of volwassene heeft of
kenmerkt, maar als een ontwikkeling die is vastgelopen of scheefgegroeid.
1.1.2 Een dynamisch gezichtspunt
Afwijkend gedrag of een psychische stoornis wordt niet als statisch gezien, niet als
iets wat je hebt of niet hebt, maar als dynamisch: je kunt er soms last van hebben en
vaak niet, soms een beetje last en dan juist weer heel veel. Eenzelfde vorm van
gedrag in de ene leeftijdsfase kan als normaal of wenselijk gezien worden en in een
andere leeftijdsfase als abnormaal of onwenselijk gezien worden.
1.1.3 Een uniek individu met unieke ervaringen
De ontwikkeling van het kind, en daarmee zijn gedrag, wordt beïnvloed door zowel
factoren uit de omgeving van het kind als factoren van of voortkomend uit het kind
zelf. Omgevingsinvloeden kunnen we onderscheiden in invloeden van het gezin; van
school en leeftijdsgenoten; van verschillende media en invloeden van culturele en
maatschappelijke normen en waarden.
, 3
Eenzijdige redenaties waarin de nadruk wordt gelegd op één oorzakelijke factor, zijn
vrijwel altijd onjuist en schadelijk voor het kind – en eventueel voor de ouders – en
zetten meestal aan tot een verkeerde vorm van hulpverlening.
Kinderen met internaliserende problematiek hebben zichzelf te veel onder controle.
Ze uiten hun emoties weinig. Hun problematiek ‘slaat naar binnen’ (intern).
Kenmerken zijn onder andere: verlegenheid, angst, vage lichamelijke klachten, en
depressiviteit. Kinderen met externaliserende problematiek hebben zichzelf te weinig
onder controle. Hun problematiek richt zich naar buiten (extern) en uit zich vaak in
gedragsproblematiek. Kenmerken zijn onder andere: slechte concentratie, liegen en
bedriegen, aandacht opeisen, en agressie.
Een risicofactor is een factor die een negatieve invloed heeft op de (normale)
ontwikkeling van een kind. Van de besproken risicofactoren is uit onderzoek bekend
dat zij de kans op de besproken stoornissen vergroten, vaak alleen in combinatie met
een tweede risicofactor. Een beschermingsfactor is een factor die in een situatie van
risico de negatieve invloed van de risicofactoren op de ontwikkeling geheel of
gedeeltelijk tenietdoet.
1.4 Hoofdstuk 1 in 10 statements
1. Ontwikkelingspsychopathologie is geen nieuwe wetenschap, maar een
benadering waarin inzichten uit verschillende wetenschappelijke disciplines en
wetenschappelijke theorieën worden geïntegreerd.
2. Psychopathologie is iets anders dan psychiatrie. Bij psychopathologie wordt
kennis verzameld over algemene kenmerken van psychische stoornissen; bij
psychiatrie wordt met name gekeken naar (de effecten van) hulpverlening aan
mensen met psychische stoornissen.
3. De invloed van het ontwikkelingspsychopathologisch denkkader is de laatste
jaren enorm toegenomen.
, 4
4. Het actuele gedrag van een kind is altijd het gevolg van vroegere ervaringen
en van de eisen die de huidige situatie aan hem stelt.
5. De oorzaak van psychopathologie bij een kind ligt niet per definitie in zijn
verleden.
6. Een psychische stoornis kent nooit maar één oorzaak, en is altijd het resultaat
van een wisselwerking tussen biologische en omgevingsfactoren.
7. Als beoordeeld moet worden of gedrag van een kind adequaat is, moet daarbij
de (ontwikkelings)-leeftijd van het kind betrokken worden. Gedrag dat op jonge
leeftijd adequaat is, kan op latere leeftijd op een stoornis wijzen.
8. Elk kind is uniek, en dat geldt ook voor kinderen met psychische stoornissen.
De ADHD’er bestaat niet.
9. Je weet pas wat een afwijkende ontwikkeling is als je weet wat de normale,
gemiddelde ontwikkeling is, en als je rekening houdt met achterliggende
culturele opvattingen.
10. Gedrag vindt nooit in een vacuüm plaats, maar altijd in een sociale, culturele
en maatschappelijke omgeving die dat gedrag beïnvloedt – en andersom.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisvanduinen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
