Tractus Genitalis
Pathologie – 1/9/2021
Voortplantingsorganen van de vrouw
Tumoren
Cervixcarcinoom (baarmoederhalskanker)
In een vroeg stadium zijn er geen symptomen. Later zijn dit afscheiding en contactbloedingen (vaginaal
bloedverlies, vooral na geslachtsgemeenschap). Risicogroepen zijn vrouwen met HPV (Humaan Papilloma
Virus), genitale wratten en een combinatie met roken. Hoe sneller cervixcarcinoom ontdekt wordt, hoe
sneller en beter het te behandelen is. Een daling van de incidentie heeft met name te maken door:
- HPV-vaccinatieprogramma (12-jarigen)
- Uitstrijkje (cellen wegschrapen in de baarmoederhals) : PAP-test (Papanicolaou classificatie)
- Screening op mogelijke carcinoom door cytologie (echte bewijs door biopsie)
Screening op het cervixcarcinoom is door het uitstrijkje. Dit is een PAP-test
met Papanicolaou classificatie, waarbij 1 normaal is en 5 kanker. Bij PAP 2
wordt er al doorverwezen. 30-60 jarigen worden elke 5 jaar opgeroepen na
PAP 2, en anders om de 10 jaar. Diagnostiek bestaat uit speculum
onderzoek. De baarmoederhals wordt aangekleurd met azijnzuur, als de
baarmoederhals wit kleurt is er baarmoederhalskanker aangetoond. Hierna
volgt een biopsie, dit is uiteindelijk bewijzend. De behandeling verschilt bij
verschillende carcinomen. Bij carcinoma in situ: cryo coagulatie
(bevriesmethode) of exconisatie (weefsel wordt wegnomen). Bij een
carcinoom: portio amputatie of hysterectomie.
Endometriumcarcinoom
Symptomen zijn niet-bloederige vaginale afscheiding, pijn in de onderbuik en gewichtsverlies. Dit komt
relatief vaak voor, de oorzaak is onbekend. Risicofactoren zijn overmatige oestrogene stimulatie,
endometriumhyperplasie, nullipariteit, Lynch-syndroom (hormonale aandoening), oestrogeen suppletie,
PCO-syndroom en obesitas. Preventie bestaat uit vroeg-opsporing. De opsporing bestaat uit lichamelijk
onderzoek, bloed (CA-125) en beeldvormend onderzoek. Bij vermoeden op endometriumcarcinoom wordt
inwendig slijmvlies los geschraapt (PA curettage materiaal).
Myoom (goedaardig)
Wordt ook wel (leio)myoom of vleesboom genoemd. Is benigne waarbij het uit gaat van glad spierweefsel.
Het is de meest voorkomende tumor van het voortplantingsstelsel. Deze kunnen heel groot worden.
symptomen kunnen zijn meno-/metrorrhagien, verzakking bekkenbodem en incontinentie. Kunnen op alle
leeftijden voorkomen, maar gebeurt vaak rond middelbare leeftijd. De behandeling bestaat uit myoom-
embolisatie met hoogfrequente geluidsgolven, myoomenucleatie of hysterectomie.
Ovariumcarcinoom (silent killer)
Ovaria hebben veel ruimte in de bekken, vaak zijn deze al ver uitgezaaid voordat er pas klachten zijn. 5-
jaarsoverlevingskans is 50%. Symptomen zijn een opgeblazen en vol gevoel, vage pijn in de onderbuik, vage
maag-darmklachten en veranderingen in mictiepatroon. De oorzaak is onbekend. Risicofactoren zijn 50-60
jaar, nullipariteit en erfelijke belasting. Risico verlagende factoren zijn orale anticonceptiva en zwangerschap.
, Diagnostiek is gericht op lichamelijk onderzoek, inwendig onderzoek, CT- en/of MRI-scan, echografie of
laparoscopie, ascitespunctie. Bij 80% is het CA-125 in het bloed verhoogd. De behandeling is operatief met
eventuele nabehandeling.
Onstekingen/infecties
Vaginitis
Is een ontsteking op basis van infectie. De meest voorkomende infectie is candida (gist/schimmel infectie =
mycose). Maar vaginitis kan ook bacterieel of een SOA zijn. Symptomen bestaan uit roodheid, branderigheid,
jeuk en fluor (wit/gele afscheiding). Diagnose wordt microscopisch gedaan. De behandeling bestaat uit
antimycotica lokaal door crèmes, ovules, tampons of oraal.
Endometritis
Is een ontsteking van de binnenbekleding van de baarmoeder. Het is een opstijgende ontsteking op basis van
bacteriële infectie of mycose. Symptomen bestaat uit fluor, eventueel bloedverlies, onderbuik pijn en vaak
koorts. De oorzaak kan zijn post partum vlies/placenta resten of na een operatie. De behandeling bestaat uit
antibiotica en eventueel antimycotica systemisch.
Salpingitis
Is een opstijgende ontsteking van de eileiders, op basis van een bacteriële infectie of mycose. Symptomen
kunnen zijn onderbuik pijn, eventueel bloedverlies en koorts. Vaak wordt dit verward met appendicitis. Bij
vaginaal toucher is er slingerpijn. Dit is pijn aan de baarmoedermond als er aanraking is. De oorzaak is een
opstijgende infectie. De behandeling bestaat uit antibiotica en/of antimycotica oraal eventueel via infuus. Er
is risico op onvruchtbaarheid of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap doordat de eileiders dicht kunnen
zijn, kan er geen eicel vrijkomen. Maar er kan wel zaad bij de eicel komen, met als gevolg een
buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
Overige
Menstruatiestoornissen
- Amenorroe: stop/uitblijven van menstruatie
- Dysmenorroe: versterkte pijnlijke menstruatie
- Menorragie: versterkt bloedverlies tijdens menstruatie
- Metrorragie: bloedverlies niet tijdens menstruatie of extreem onregelmatige cyclus
- Endometriose: abnormale lokalisatie endometrium
- Premenstrueel syndroom (PMS):
PMS bestaat uit een complex van symptomen die één of twee weken voor de menstruatie beginnen en
verdwijnen zodra de menstruatie begint. Risicofactoren zijn hogere leeftijd, familiaire belasting en
psychische problemen. Symptomen zijn pijnlijke en gespannen borsten, opgeblazen gevoel,
gewichtstoename, eetbuien, stemmingswisselingen, prikkelbaarheid, huilbuien, verminderd
concentratievermogen, angst en depressiviteit. De oorzaak is niet bekend. De diagnose wordt gesteld door
een anamnese en PMS-kalender test. Er is geen behandeling, maar wel een aantal leefregels.
Leeftijdsgebonden aandoeningen bij de vrouw
- Menopauze: het natuurlijk stoppen cyclus: met vaak hormonale gevolgen zoals opvliegers.
- Uterus prolaps: baarmoederverzakking (vaak ten gevolgen van myomen), vaak incontinentie.
- Cystokèle: blaasverzakking, geeft vaak incontinentie.
- Rectokèle: endeldarm verzakking