Praktisch verbintenissenrecht hoofdstuk 4: Verbintenissen.
Paragraaf 4.1 Verbintenissen.
Paragraaf 4.1.1 Begripsbepaling.
De wet geeft geen definitie van het begrip verbintenis. Een verbintenis kan niet zomaar uit het niets
ontstaan, er moet in beginsel een wettelijke grondslag zijn.
Een verbintenis is een rechtsrelatie tussen twee personen, waarbij de ene partij (de schuldenaar)
verplicht is om een prestatie te leveren, terwijl de andere partij (de schuldeiser) hier recht op heeft.
Een van de kenmerken van een verbintenis is dat de nakoming ervan kan worden afgedwongen (art.
3:296 lid 1 BW).
Paragraaf 4.1.2 Ontstaan van een verbintenis.
Een verbintenis kan voortvloeien uit verschillende bronnen:
- Overeenkomst
Meerzijdige rechtshandeling (art. 6:213 lid 1 BW).
Voorbeelden: koopovereenkomst of arbeidsovereenkomst.
- Onrechtmatige daad
Verplichting om schade te vergoeden (art. 6:162 BW)
- Andere bronnen
Zaakwaarneming: het behartigen van de belangen van een ander.
Onverschuldigde betaling: een prestatie die zonder rechtsgrond heeft plaatsgevonden.
Ongerechtvaardigde verrijking: verrijking ten koste van een ander, zonder rechtsgrond.
Paragraaf 4.1.3 Redelijkheid en billijkheid.
Op grond van art. 6:2 BW zijn de schuldeiser en de schuldenaar verplicht zich jegens elkaar te
gedragen volgens de eisen van redelijkheid en billijkheid.
In hoofdstuk 2 definieerden we de redelijkheid en billijkheid als maatstaven van ongeschreven recht,
waarmee wordt aangeduid dat iets als redelijkheid en rechtvaardig wordt beschouwd.
Paragraaf 4.2 Pluraliteit van schuldenaren en schuldeisers.
In veel gevallen zijn bij een verbintenis slechts 1 schuldenaar en 1 schuldeiser betrokken. Er kan ook
echter sprake zijn van pluraliteit van schuldenaren en van schuldeisers. Dat wil zeggen dat er twee of
meer schuldenaren en/of twee of meer schuldeisers zijn.
Paragraaf 4.2.1 Meerdere schuldenaren.
Art. 6:6 BW tot en met art. 6:14 BW hebben betrekking op de pluraliteit van schuldenaren.
Hoofdregel pluraliteit (art. 6:6 lid 1 BW): zijn er meerdere schuldenaren die de uit een verbintenis
voorvloeiende prestatie moeten leveren, dan moeten zij ieder een gelijk deel leveren (de prestatie
moet dan wel deelbaar zijn).
Wanneer meerdere schuldenaren hoofdelijk verbonden zijn, dan heeft de schuldeiser tegenover elk
van deze schuldenaren recht op nakoming van de gehele prestatie (art. 6:7 lid 1 BW).
1
, De wijze waarop hoofdelijke schuldenaren moeten bijdragen in het voldoen van de prestatie wordt
ook de bijdrageplicht genoemd (art. 6:10 BW).
- Betekenis: wanneer een hoofdelijke schuldenaar meer bijdraagt dan waartoe hij is
gehouden, dan kan hij zijn medeschuldenaren hiervoor aanspreken.
1. Hij kan verhaal halen.
2. De schuldenaar kan een van de medeschuldenaren voor het geheel aanspreken, die
vervolgens bij de anderen weer verhaal kan halen (art. 6:10 lid 2 BW)
Er bestaat dus onderlinge verhaalsmogelijkheid die we met de term regres aanduiden.
Paragraaf 4.2.2 Meerdere schuldeisers.
In art. 6:15 BW komt de pluraliteit van schuldeisers aan bod.
Hoofdregel: zijn er meerdere schuldeisers, dan heeft elke schuldeiser in beginsel een zelfstandig
vorderingsrecht. Dat wil zeggen dat elke schuldeiser recht heeft op een gedeelte van de prestatie wat
gelijk is aan het gedeelte dat de andere schuldeisers krijgen.
Wanneer een prestatie ondeelbaar is of wanneer het recht op een prestatie in een gemeenschap
valt, dan hebben de schuldeisers gezamenlijk één vorderingsrecht (art. 6:15 lid 2 BW).
Paragraaf 4.3 Natuurlijke verbintenissen.
Tot nu toe hebben we ons beziggehouden met verbintenissen die uit de wet voortvloeien en in
rechte afdwingbaar zijn. Hiernaast bestaat de natuurlijke verbintenis, die is niet afdwingbaar (art. 6:3
lid 1 BW).
Hieruit volgt dat de mogelijkheid om nakoming af te dwingen (art. 3:296 lid 1 BW) geen betrekking
heeft op een natuurlijke verbintenis.
Paragraaf 4.4 Alternatieve en voorwaardelijke verbintenissen.
Paragraaf 4.4.1 Alternatieve verbintenissen.
De alternatieve verbintenis wordt gedefinieerd in art. 6:17 lid 1 BW.
Dit artikel bevat de volgende voorwaarden:
1. Er is een keuze uit meerdere prestaties.
2. De schuldenaar is verplicht tot het leveren van een van deze prestaties.
3. Welke prestatie wordt geleverd wordt bepaald door de schuldenaar, de schuldeiser of een
derde.
In de meeste gevallen hebben schuldenaar en schuldeiser met elkaar afgesproken wie mag bepalen
welke prestatie door de schuldenaar geleverd moet worden, ook wel keuzebevoegdheid genoemd.
Vanaf het moment dat er gekozen is welke prestatie geleverd moet worden, is de alternatieve
verbintenis een gewone verbintenis geworden (art. 6:18 BW).
Volgens art. 6:19 lid 1 BW kan het keuzerecht komen te vervallen. Als de keuzebevoegde niet binnen
een redelijke termijn heeft gekozen, dan gaat de bevoegdheid over naar de andere partij.
Paragraaf 4.4.2 Voorwaardelijke verbintenissen.
In art. 6:21 BW tot en met art. 6:26 BW zijn regels opgenomen over voorwaardelijke verbintenissen.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottediepmaat. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,19. Je zit daarna nergens aan vast.