Overzichtelijke samenvatting van alle paragrafen van thema 4 Transport voor havo 5. Alles netjes op een rijtje inclusief verduidelijkende afbeeldingen.
Anorganische sapstroom door houtvaten: vervoeren water en mineralen van de wortels naar de
bladeren
Organische sapstroom door bastvaten: vervoeren assimilatieproducten (o.a. suikers, aminozuren en
hormonen) van de bladeren naar alle delen van de plant
Ezelsbruggetje: anorganische stoffen (hier dus mineralen) zijn klein, organische stoffen (hier dus bijv.
suikers) zijn groot
Wortels: hier worden water en mineralen opgenomen
- Bastvaten
- Houtvaten
- Epidermis
- Wortelharen: nemen water en mineralen op uit de bodem. Via de schors komen water en
mineralen terecht bij de endodermis
- Endodermis: laat dmv. actief transport mineralen door het celmembraan. Mineralen gaan actief
van schors naar centrale cilinder. Hierdoor wordt de osmotische waarde in de centrale cilinder
heel hoog (want hoge concentratie mineralen) en vervolgens verplaatst water zich van de schors
naar de centrale cilinder.
- Centrale cilinder: alle delen binnen de endodermis
- Worteldruk: door het osmotische verschil worden water en mineralen omhoog de plant in
gestuwd
Capillaire werking: door een combinatie van cohesie en adhesie kan vloeistof omhoog getransporteerd
worden in een plant.
- Cohesie: moleculen van dezelfde soort hebben een aantrekkende werking op elkaar
- Adhesie: moleculen van verschillende soorten hebben een aantrekkende werking op elkaar
Verdamping in bladeren: vocht in bladeren verdampt door huidmondjes waardoor er een zuigkracht
ontstaat, water wordt omhoog getrokken
, Dus transport in plant komt tot stand door een combinatie van:
- Verdamping
- Capillaire werking
- Worteldruk
Transport in de mens:
Bloedvatenstelsel: bestaat uit het hart en de bloedvaten
Dubbele bloedsomloop: per omloop passeert het bloed het hart twee keer
- Kleine bloedsomloop: zuurstofarm bloed stroomt van het hart naar de longen, zuurstofrijk bloed
stroom van de longen naar het hart
- Grote bloedsomloop: zuurstofrijk bloed stroomt van het hart naar het lichaam, zuurstofarm
bloed stroomt van het lichaam naar het hart
Enkele bloedsomloop: per omloop passeert het bloed het hart één keer
- Bijv. de vis: door de kieuwen wordt zuurstof opgenomen en koolstofdioxide afgegeven, dit
zuurstofrijke bloed gaat door het lichaam heen, het wordt weer zuurstofarm en gaat door het
hart en dit pompt het weer naar de kieuwen
Basisstof 2: Het hart
Over het hart lopen kransslagaders en kransaders:
- Kransslagaders: aftakkingen van de aorta en voorzien de hartspier van zuurstof en
voedingsstoffen
- Kransaders: vervoeren koolstofdioxide en afvalstoffen van de hartspier naar de rechterboezem
Linkerkant van hart heeft dikkere spier omdat deze zuurstofrijk bloed naar de rest van het lichaam moet
pompen, hiervoor heeft deze dus meer kracht nodig. Rechterkant hoeft alleen maar zuurstofarm bloed
naar longen te pompen en dit kost minder kracht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yarah. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.