Trauma en veerkracht
Hulpverlenen bij schokkende
gebeurtenissen
Luuc Smit
[Geef hier de samenvatting van het document op. De samenvatting is een
korte beschrijving van de inhoud van het document. Geef hier de samenvatting
van het document op. De samenvatting is een korte beschrijving van de inhoud
van het document. ]
,Inhoudsopgave
0. Inleiding...............................................................................................3
1. Geschiedenis.........................................................................................4
2. De Illusie van onkwetsbaarheid...................................................................5
3. Beroepshouding voor de hulpverlening..........................................................6
4. Ingrijpende gebeurtenissen........................................................................7
4.1 Geweld...........................................................................................7
4.2 Seksueel geweld...................................................................................7
4.3 Aanranding, seksuele intimidatie en verkrachting...........................................7
4.4 Zedenmisdrijven in het welzijnswerk..........................................................9
4.5 Seksuele kindermishandeling..................................................................10
4.6 Ongevallen........................................................................................10
4.7 Rouwen............................................................................................10
4.8 ‘Veroorzakers’ van verkeersongelukken......................................................12
4.9 Nabestaanden van suïcide......................................................................12
5. Trauma infectie....................................................................................14
6. Verwerking en stresreacties......................................................................15
6.1 Het trauma........................................................................................15
6.2 De survival-mode.................................................................................15
6.3 Wat gebeurt er tijdens een traumatische gebeurtenis....................................16
7. Stressreacties.......................................................................................17
8. Gestagneerde verwerking en risicofactoren...................................................18
8.1 Herkennen van gestagneerde verwerkingsproblemen.....................................18
8.2 Posttraumatische stresstoornis................................................................18
8.3 Risicofactoren....................................................................................18
9. Begeleiding bij trauma............................................................................19
9.2 Begeleidingsdoelen bij normale verwerking...................................................19
10. Begeleidingsgesprekken........................................................................20
10.1 Kennismakingsgesprek.........................................................................20
10.2 Ordeningsgesprek...............................................................................20
10.3 Verdiepend gesprek............................................................................20
10.4 Evaluerend gesprek............................................................................20
10.5 Afsluitend gesprek..............................................................................20
- Er is al veel onderzoek gedaan naar PTSS en de daarmee gepaard gaande
klachten, maar over de eerste paar weken na een ingrijpende gebeurtenis
is er minder bekend.
- Tegenwoordig is er Bureau Slachtofferhulp dat prima uit kan leggen wat je
kunt verwachten na zo’n gebeurtenis.
- Ook hulpverleners zoals maatschappelijk werkers, huisartsen,
leerkrachten, pastoraal werkers predikanten enzovoort kunnen van
onschatbare waarde zijn.
- Ieder mens in onze samenleving maakt ingrijpende gebeurtenissen mee,
maar niet elke ingrijpende gebeurtenis wordt een trauma.
- Natuurlijke zaken die in het leven van alledag voorkomen, ook al zijn ze
moeilijk, kunnen we meestal goed integreren in ons eigen even. Wij zijn in
staat veel te verwerken en we kunnen ons snel aanpassen aan plotselinge
veranderen. Het blijft daarom van belang om eerst goed te kijken wie je
voor je hebt en of de hulp die je zou willen bieden wel gepast is bij deze
gebeurtenis en bij deze persoon.
- Na een ingrijpende gebeurtenis is er een grote behoefte aan relatie
(binding). Ze hebben veel warmte en aandacht nodig. Deze aandacht
wordt in onze maatschappij echter steeds meer ontbeerd. De eigen
omgeving en de eerstelijnshulpverlener zijn daarom erg belangrijk. Maar
de eigen omgeving en de eerstelijnshulpverlener worden dikwijls
kopschuw gemaakt door de nadruk die via de media en door protocollen
gelegd wordt op ‘de professionals’. Men wordt hierdoor onzeker over de
eigen mogelijkheden en neemt afstand.
- Het is belangrijk juist de eigen omgeving erbij te betrekken en van
informatie te voorzien. Hierdoor wordt de veerkracht van het hele netwerk
in het omgaan met de ingrijpende gebeurtenis vergroot.
- Een ingrijpende gebeurtenis moet je op de één of andere manier moeten
integreren in je leven.
- Meer inzicht in wat er bij een gezonde verwerking na een ingrijpende
gebeurtenis speelt, geeft begrip, ruimte en veerkracht. Voor cliënten is het
helend om te horen dat hun klachten normaal zijn en bij die abnormale
gebeurtenis horen. Het zijn normale reacties op een abnormale
gebeurtenis.
,1. Geschiedenis
- Het psychisch trauma heeft voor het eerst aandacht gekregen aan het
eind van de vorige eeuw. De Franse arts Jean-Martin Charcot deed toen
onderzoek bij vrouwen met hysterie.
- De arts vond een verband met vrouwen met hysterie met ervaringen van
geweld, uitbuiting en verkrachting.
- Hysterie: onbegrijpelijke en onverklaarbare symptomen die alleen bij
vrouwen werden geconstateerd. Tot dan toe werd dat gezien als
aanstellerij.
- Het onderzoek werd voortgezet door de psychiater Janet in Frankrijk en
door de psychoanalytici Freud en Breuer in Wenen. Zij kwamen
onafhankelijk van elkaar tot dezelfde conclusie: hysterische symptomen
zijn een uiting van emotionele reacties na het ondergaan van seksueel
geweld.
- In die periode werd ook duidelijk dat het praten over de traumatische
gebeurtenis de symptomen kon doen verminderen en die bevinding legde
de grondslag voor de moderne psychotherapie. De implicaties van de
onderzoeken waren echter enorm. Dit zou namelijk betekenen dat er op
grote schaal seksuele misdaden plaatsvonden. De psychiaters slikten hun
woorden in waarna hysterie nog altijd het stempel hield van aanstellerij.
- Na de WOI werden psychische trauma’s opnieuw realiteit. Soldaten kregen
klachten met de naam shellshock.
- In Nederland behandelde Batsiaansen concentratiekampslachtoffers. Hij
was een van de eersten in Nederland die het fenomeen trauma op de
kaart zette.
- Verstoorde werking » posttraumatische stresstoornis. Er is helaas nog veel
minder aandacht voor de preventie en een gezonde verwerking.
, 2. De Illusie van onkwetsbaarheid
- Al deze zaken, zoals soaps, sociale media, advertenties, etc., zorgen
ervoor dat we langzaam afglijden naar een niet realistische wereld. Deze
wijze van omgaan met onszelf versterkt het gevoel va het onder controle
hebben van onze eigen wereld. We kunnen bijvoorbeeld denken dat de
controle over ons leven in knopjes is te vervangen.
- In de twee voorbeelden dat mensen dicht bij een ramp willen komen wordt
er laten zien dat we geen idee meer hebben van gevaar en dat we
onbewust denken dat we de knop zomaar om kunnen zetten wanneer het
niet leuk meer is.
- Het is steeds meer een diepgeworteld idee dat we denken dat ons leven
voorspelbaar is. We hebben zelfs de illusie dat we weten waar we volgend
jaar op een bepaalde datum zullen zijn. Deze ‘voorspelbaarheid’ is een
bekend verschijnsel omdat we juist in deze voorspelbaarheid onze
levensplannen maken » illusie van onkwetsbaarheid. We denken dat
we ons eigen leven in de hand hebben en dat we kunnen leven zoals we
willen. Als er vervolgens toch iets gebeurt, ervaren we dat als een enorme
schok omdat we juist dachten dat het ons niet zou kunnen overkomen.
Een ingrijpende gebeurtenis komt altijd onverwacht en dat zorgt er voor
dat samen met het kwijtraken van de ‘illusie van onkwetsbaarheid’ de
schok erg groot is en diep ingrijpt. We herkennen onszelf dan niet meer in
ons gedrag en onze eigen gevoelens.
- Verschillende onderzoekers maken duidelijk dat we minder fysiek en
psychisch risico lopen als we voorbereid zijn op wat gaat komen.
- We bagatelliseren vaak onze gevoelens en wuiven het weg.
- Helaas maken wij in onze praktijk vaak mee dat mensen antidepressiva
krijgen terwijl ze niet depressief zijn, maar een ingrijpende gebeurtenis
hebben meegemaakt.
- Als iemand uit onze omgeving iets ingrijpends ervaart, doen we vaak aan
‘blaming the victim’ » Er wordt dan gezocht naar verklaringen waarom
het juist die persoon is overkomen. Immers, als wij denken te weten
waarom het die persoon is overkomen, kunnen we maatregelen nemen
zodat het ons niet zal overkomen. Kortom, we hebben de controle terug en
de illusie van onkwetsbaarheid is weer hersteld.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper deeeeemmi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.