Luuk Lemmens V6a Geschiedenis historische context Verlichtingsideeën en de
democratische revoluties 1650-1848 basisvragen
Verlichtingsideeën en de democratische revoluties 1650-1848
(P. 145-184)
Basisvragen
1 Verlichte ideeën over de ideale samenleving
1. Waardoor veranderde de wetenschap in de Renaissance?
Vanaf de Renaissance kwamen er steeds meer onderzoekers die geen
geestelijken waren (in de Middeleeuwen waren geleerden meestal
wetenschappers). Zij gingen ook onderwerpen bestuderen die niet met
godsdienst te maken hadden. Ze deden proeven, kijken wat er gebeurde en
dachten na over wat zij zagen.
-> periode met groot aantal uitvindingen tot gevolg; Wetenschappelijke
Revolutie genoemd
2. Noem drie belangrijke kenmerken van de Wetenschappelijke
Revolutie.
- Nieuwe manier van onderzoeken: observeren (waarnemen), experimenteren en
redeneren (nadenken en conclusies trekken uit observaties en experimenten)
- Grote veranderingen in het leven van veel mensen; uitvindingen brachten
vooruitgang op medisch gebied en energiebronnen als elektriciteit en gas werden
ontdekt en benut
- Met geweld gepaard gaand verzet van de Kerk en aanvankelijk ook overheid en
sommige bevolkingsgroepen
3. In welk opzicht verschilt het onderzoek tijdens de Wetenschappelijke
Revolutie van het onderzoek in de Grieks-Romeinse tijd?
Net als in de Oudheid wilden Renaissance-onderzoekers elk onderzoek van de
natuur baseren op waarneming, ervaring en experiment (empirisme). De
onderzoeken in de Renaissance waren echter systematischer;
- In plaats van citeren van oude geleerden als bewijs, wordt zelf onderzoek
gedaan
4. Waarom ondervonden de onderzoekers tot laat in de 16e eeuw veel
tegenstand van de katholieke kerk?
Katholieke kerk verliest niet alleen haar greep op de wetenschap, maar ook
kerkelijke opvattingen werden ondermijnd.
Galilei en Bruno beweerden dat de aarde om ze zon draaiden (Coperincus): vaak
werd andersom gedacht; in Bijbel staat anders
,5. Waardoor werd vanaf het einde van de 16e eeuw de situatie voor de
onderzoekers gunstiger?
Onderzoekers gingen samenwerken in wetenschappelijke verenigen. De overheid
zag het nut in van wetenschap en gaf deze verenigingen steun.
- Door uitvindingen kregen de Europeanen een voorsprong op de rest van de
wereld: vuurwapens, stoomschepen en spoorwegen essentieel voor de West-
Europese overheersing
Bruno kwam op de brandstapel en Galilei kreeg huisarrest. Isaac Newton werd
tot de adelstand verheven: hij stelde de leer van zwaartekracht op
Antoni van Leeuwenhoek ontwierp een goede microscoop, ontdekte micro-
organismen en werd in 1680 lid van de Royal Society, een beroemde vereniging
van geleerden in Engeland.
6. Welk verband bestaat er tussen de Wetenschappelijke Revolutie en de
Verlichting?
Door de Wetenschappelijke Revolutie groeide het aantal mensen dat niet meer
iets als waar aannam, omdat het in de Bijbel stond of omdat Socrates of
Aristoteles het had gezegd.
-> men ging vertrouwen op het eigen verstand en ging zich dingen over de
maatschappij afvragen: alleenmacht koning, invloed godsdienst en gingen
mensen wel op de juiste manier met elkaar om?
7. A) Wat beschouwden de verlichters als het belangrijkste begrip? Licht
dat toe.
De 18e eeuw wordt de Verlichting genoemd. Verlichters vonden dat de
samenleving net zoals de natuur op een redelijke manier (met verstand; ratio)
onderzocht moest worden.
-> daardoor nam de kennis van de mensen toe; met deze kennis zouden
problemen in de samenleving opgelost kunnen worden; rationalisme
-> deze visie leidt tot optimisme en de vooruitgangsgedachte
, B) Geef op elk van de volgende gebieden in enkele zinnen aan wat de
belangrijkste ideeën van de verlichters waren: sociale verhoudingen,
godsdienst, economie, politiek.
Sociale verhoudingen
Verlichters vonden het belangrijk dat mensen ook in het leven op aarde gelukkig
waren. Daarom moest er veel aan sociale verhoudingen gedaan worden.
- Vrijheid was het belangrijkste begrip; Vrijheid van meningsuiting, drukpers,
geloof en handel.
- Gelijkheid was ook een belangrijk begrip: Gelijke kansen voor iedereen en
gelijkheid in rechtspraak
-> echter ook verschillen in gelijkheid:
- Verschillen in denken over taken van vrouwen: Sommige verlichters waren
voorstander voor gelijke rechten van vrouwen. Anderen beriepen zich op het
biologische verschil tussen mannen en vrouwen:
- Mannen en vrouwen hadden andere taken
- Verschillen in het denken over de afschaffing van slavernij: Verlicht denkers
gingen ervan uit dat alle mensen ongeacht hun cultuur, etnische afkomst en het
volk waartoe zij behoorden, gelijk waren.
- De afschaffing van slavernij echter, ging veel verlichters te ver
Godsdienst
Verlichters waren het over het volgende met elkaar eens op religieus gebied:
- Religieuze tolerantie: aanhangers van godsdiensten horen andersdenkenden
niet te bestrijden en moesten verdraagzaam zijn op godsdienstig gebied.
- Scheiding tussen kerk en staat: Kerk en staat elk een eigen taak: Kerk houdt
zich bezig met godsdienstige zaken en de staat met bestuur en rechtspraak
Verdeeldheid onder verlichters over de invloed van God op het dagelijkse leven:
- God is schepper van de wereld maar grijpt niet in de wereld in; de wereld werd
beheerst door natuurkrachten die met het verstand aangetoond en verklaard
kunnen worden
- Agnosten wisten niet of zij wel of niet in goed moesten geloven.
Economie
- Ieder individu moet de vrijheid hebben zijn eigenbelang na te streven. Dit zal
tot welvaart voor iedereen leiden
- Iedere staat moet zijn economisch beleid organiseren met een vrije
markteconomie, vrijhandel en zo weinig mogelijk ingrijpen van de overheid
Adam Smith was een belangrijk econoom in de 19e eeuw. Boek An Inquiry into
the nature and causes of the wealth of nations (1776) beschreef deze
economische uitgangspunten van het liberalisme.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lluuk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.