Profiel van de Nederlandse overheid:
Hoofstuk 1:
1.1 inleiding:
vrijwel iedereen krijgt op gezette tijden te maken met de overheid. De overheid is overal. De
overheid grijpt in onze maatschappij diep in. Maar de overheid is niet altijd te begrijpen of te
volgen. Ook niet voor zichzelf.
Maar wat is de overheid nu precies en hoe werkt het eigenlijk? De discipline (de studie) die
de overheid centraal stelt heet bestuurskunde.
Bestuurskunde de kunde van het besturen.
Bestuurders iemand die stuurt, die richting geeft.
Als we het hebben over overheden, dan zijn de bestuurders de politici.
Als in Nederland wordt gesproken over bestuurskunde heeft men het meestal over de
discipline die zich bezighoudt met de voorbereiding, de bepaling, de uitvoering en de
evaluatie van overheidsbeleid.
Hoofdstuk 2:
2.2 geschiedenis van bestuur:
Het is gebruikelijk om van een staat de spreken als er voldaan is aan 3 criteria:
- afgegrensd grondgebied.
- Geaccepteerd bestuursgezag.
- Te onderscheiden staatsvolk.
Bij bestuursgezag speelt soevereiniteit een belangrijke rol.
Soevereiniteit hoogste macht of gezag.
Veel moderne staten kennen twee pijlers die ten grondslag liggen aan de inrichting van hun
bestuur: de scheiding tussen kerk en staat en de scheiding van de 3 machten. (trias politica)
- De wetgevende macht
- De uitvoerende macht
- De rechterlijke macht
Deze 3 machten vormen in principe gelijkwaardige machten, vandaar dat vaak gesproken
wordt van een horizontale machtenscheiding. Er is geen vorm van hiërarchie tussen de
machten.
De huidige situatie van de 3 machten in Nederland:
- Staten-Generaal wetgevende macht
- Ministeries uitvoerende macht
- Onafhankelijke rechters rechtelijke macht.
, De manier waarop macht wordt verdeel, speelt een belangrijke rol bij de opbouw van een
staat. Hieronder staan verschillende soorten samenlevingen.
- Samenlevingen op basis van gelijkheid
- Samenleving met rangorde
- Samenleving met gelaagdheid
Naast de 3 machten, kennen we nog een andere machten. Zo wordt het
ambtenarenapparaat (of de bureaucratie) wel aangeduid met de term ‘vierde macht’. Ook al
is de minister als de officiële uitvoerende macht natuurlijk politiek verantwoordelijk zijn
rijksambtenaren kunnen met hun beleidsadviezen de minister sterk sturen.
De media, lobbyisten en adviesbureaus worden elk ook machten genoemd. Kenmerkend
voor al deze machten is dat zij, soms achter de schermen, de politieke besluitvorming
beïnvloeden.
2.3.1 betekenis van het begrip overheid:
‘de’ overheid bestaat NIET.
Soms hebben we het, als we praten over de overheid, over een bepaalde gemeente of
provincie of een bepaalde rijksinstantie. de overheid bestaat in feite uit een heleboel
verschillende overheden.
2.3.2 kenmerken van de Nederlandse overheid:
Kernmerken:
- Onderverdeling in een wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht.
- De gedecentraliseerde eenheidsstaat. houd in dat veel taken en bevoegdheden
aan andere overheidsorganen dan de centrale overheid zijn toebedeeld.
Wanneer andere overheidsorganen een bepaald gebied besturen hebben het over
territoriale decentralisatie (provincies en gemeenten). Wanneer zo’n ander overheidsorgaan
in ingesteld ter behartiging van een bepaald doel, hebben er het over functionele
decentralisatie bijvoorbeeld waterschap.
Bestuurslagen in Nederland:
- Rijk
- Provincie
- Gemeente
Het rijk draagt zorg voor de taken die niet aan lagere overheden kunnen worden toebedeeld.
Voorbeelden van rijkstaken in Nederland:
- Defensie
- Toezicht op kernenergie
De provincie heeft in de taakverdeling vooral een coördinerende taak.
De gemeente heeft een uitvoerende taak.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurbreevaart. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
