Hoofdstuk 1: Risico’s en risicomanagement – introductie en ontwikkeling:
Jaren 60’ speciale managementdiscipline tot ontwikkeling gekomen -> risk
management
Riskmanagement hield zich in hoofdzaak bezig met risico’s die verzekerd konden
worden -> brand, fraude, ongevallen en aansprakelijkheid
Inmiddels zijn er verscheidene gespecialiseerde vormen ervan ontstaan ->
ook bezighouden met niet verzekerde risico’s
-> financial risk management, project risk management, enter prise risk management
-> bij enter prise risk management combineert het management van allerlei risico’s
-> strategische, financiële en marktrisico’s en van de verzekerde risico’s ->
organisatie brede paraplu waar alle risicomanagement inspanningen onder vallen
Beheersen van deze risico’s heeft de ontwikkeling van risicomanagement gestart
1.1. Behoefte aan zekerheid:
‘ De mens dat onberekenbare wezen: hij raast sigarettenrokend met 160 km per uur
over de autobaan en piekert over de sporen van pesticiden in de yoghurt bij zijn
ontbijt -> Reiner Klingholz ‘
Bekende psycholoog = Abraham Maslow -> 5 fundamentele typen van menselijke
behoeften -> belangrijkheid zijn te rangschikken op verschillende niveaus -> als
iemands basisbehoeften niet zijn bevredigd -> laten andere behoeften hem koud
(basisbehoefte = eten/drinken/slapen)
Risico’s zijn er altijd al geweest -> deskundigen hebben systemen en structuren
gemaakt -> kans om getroffen te worden door onheil is drastisch afgenomen.
Vertrouwen door perfectie en betrouwbaarheid
Complexiteit is enorm -> soms kan de mens het niet meer -> voorbeeld is ramp
kerncentrale in Japan
Mensen proberen risico’s te bedenken vanuit hun eigen ervaringen
Mensen die nog nooit of zelfde schade ervaringen hebben gehad -> hun voorstelling
in hun hoofd is vaak niet correct -> daarom is het van belang om er stil bij te staan
als bedrijf en individu zijnde -> met andere woorden -> risicomanagement toe te
passen
,1.2. Introductie van het begrip risico:
Risico van Dale (dikke van Dale) wordt risico omschreven als het gevaar van schade
of verlies -> twee componenten -> gevaar en schade of verlies
Gevaar = onzekerheid -> verplicht om een risico of omstandigheid als risico te
bestempelen
Schade/verlies -> risico’s een gebeurtenis met een negatieve uitkomst duiden
Onzekere gebeurtenissen met negatieve gevolgen = natuur, priveleven,
organisaties, bedrijven en maatschappijen
1.3. Globale begripsbepaling van risicomanagement:
Westerse maatschappij -> redelijke zekerheden te scheppen waar het gaat om de
primaire (eerste) levensbehoeften -> geleerd om te gaan met de risico’s die het
vervullen van deze primaire levensbehoeften bedreigen
Brengen met zich mee dat het calamiteiten karakter ervan is toegenomen ->
Overbekende en bijna-rampen zijn daarvan voorbeelden zoals 9/11 en
natuurrampen
Dit besef heeft geleid tot het ontwikkelen van het managementconcept dat bekend
staat als het risicomanagement
Risicomanagement is een vlag, die verschillende ladingen dekt -> wordt gebruikt voor
de analyse en de beheersing van de risico’s die zijn verbonden aan een
beleggingsportefeuille, aan investeringen en aan kredietverlening -> omgaan met
allerlei zuivere financiële risico’s
Industriële sector -> term risicomanagement voor: alle maatregelen die zijn gericht
op het borgen van de kwaliteit, bestaansrecht, veiligheid van processen en
producten
Accountancy -> niet voldoen aan voorschriften voor de bedrijfsvoering en
verslaglegging (compliance)
Projectmatig werken = in de bouw of ict-sector -> bescherming projectdoelstelling in
termen van budget, tijd en kwaliteit
Juristen = inhoud van juridische controlling -> analyse en beheersing van
aansprakelijkheid risico’s en de juridische onaanvechtbaarheid van contracten
Risicomanagement ontwikkeld zich als onlosmakelijk onderdeel van de algemene
aansturing van een onderneming of instelling -> algemene vorm is erop richten de
realisatie van de doelstellingen en het voortbestaan van de onderneming te
beschermen
, Enerzijds betrekking op ondernemingsrisico’s -> strategische risico’s, commerciele
risico’s en organisatorische risico’s = dynamische risico’s
Anderzijds: risico’s die kunnen leiden tot schade of verlies en die onlosmakelijk
verbonden zijn aan de activiteiten en middelen van een onderneming of instelling =
verzekerbare of statische risico’s
1.4. Redenen voor risicomanagement:
Risicomanagement wordt natuurlijk in de eerste plaats toegepast door organisaties
die structuur willen geven aan de bescherming van hun voorbestaan en de realisatie
van hun doelstellingen
Bescherming van mensen en hun belangen = werknemers, omwonenden als
afnemers, andere betrokkenen zijn een motiverende factor
1.4.1. Wet- en regelgeving:
Risicomanagement komt voort uit de behoefte aan veiligheid en zekerheid ->
maatschappelijke ontwikkelingen en wetgeving hebben reactie gegeven aan de toename
van de belangstelling
1970 -> door amerika ingevoerde safety and health administration en de ontwikkeling van
de aansprakelijkheidswetgeving en jurisprudentie
Aansprakelijkheidsricio zorgvuldiger mee om te gaan -> europa -> denk aan
arbeidswetgeving -> In nederland = arbeidsomstandighedenwet -> dwingen bedrijven tot
een goed gestructureerd risicomanagement inzake arbeidsongevallen en beroepsziekten ->
noodzaak hiertoe krijgt extra accent door de privatisering of afslanking van enkele sociale
verzekeringen
Andere aspecten -> stimuleren -> bepalingen voor verantwoordelijkheid en
aansprakelijkheid voor geleverde producten, het milieu etc.
Wetgeving waar risicomanagement uit voortvloeit:
Die organisaties rechtstreeks verplicht tot het toepassen van
risicomanagement
Corporate-governance regels:
Wet = sarbanes oxley -> reactie op aantal financiële schandalen bij grote
ondernemingen, doelstelling = transparantie organisaties bevorderen -> regels voor
financiële controle en bewaking -> bewaking integriteit van ondernemingen en heeft
geleid tot de opzet van het enterprise risk management framework -> raamwerk
voor organisatie breed risicomanagement voor beursgenoteerde ondernemingen.
, Nederlandse corporate governance regels:
Beursgenoteerde ondernemingen -> 2003 -> op basis van sarbones oxley & commisie
tabaksblat
Deze code door privatie en publieke sectoren aangepast voor gebruik binnen hun eigen
geleden -> gezondheidszorg, onderwijs en woningcorporaties
Deze corporate governance codes -> verantwoord ondernemingsbestuur ->
hoofdaandacht = strategisch en financieel beheer -> goed en gestructureerd omgaan met
risico’s
International financiel reporting standards:
Beurgenoteerde onderneming in Europa, per 1 januari 2005 -> toepassing international
financial reporting standards (IFRS)
Verplicht geworden -> eisen financiële verslaglegging -> bepaling -> wijze waarop met
risico’s kan worden omgegaan -> aanleggen van reserves -> mogelijke toekomstige
schadegevallen uit statische risico’s -> zelf dragen van risico steeds meer in zwang
Basel-akkoorden:
Inmiddels 3 akkoorden aangeduid
Basel comite voor internationaal bankbezicht -> begonnen door bewegingen van vermogen
van financiele markten.
Doel = internationale voorschriften te formuleren voor het vormen van voldoende kapitaal
reserves bij banken -> financiele veiligheid en kwaliteit van banken
Stabiliteit te versterken:
- Basel I en II en III = akkoorden
- Bepaling kreditwaardigheid -> rekening houden met eigen vermogen -> factoren als
bedrijfsvoering
Solvency IT-richtlijn:
Europa -> 2009 -> solvency IT-richtlijn begonnen -> verzekeringsindustrie -> op gericht, net
als de BASEL-akkoorden -> vermogen van verzekeraars en uitkeringszekerheid van
verzekerden te beschermen -> richtlijn bestaat uit 3 pilaren:
1. Financiele eisen = voorzieningen die een verzekeraar moet aanhouden
2. Eisen ten aanzien van goverance, risiomanagement en supervisie
3. Eisen rapportage en eerlijkheid/duidelijkheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jasmine-heijden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,19. Je zit daarna nergens aan vast.