Paragraaf 1 Voedingsstoffen
Voedingsmiddelen - alles wat je eet
→ bevatten voedingsstoffen
- eiwitten - water
- koolhydraten - mineralen
- vetten - vitaminen
Voedingsstoffen kunnen verschillende functies hebben:
→ bouwstof
→ brandstof - energie voor dissimilatie
Eiwitten
→ opgebouwd uit ketens aminozuren
→ essentiële aminozuren - moet in voedsel voorkomen (kan lichaam niet maken).
→ bouwstof van cellen en weefsels.
→ soms brandstof, eerst omgezet in glucose.
Koolhydraten
→ belangrijke brandstof.
→ bij teveel als glycogeen opgeslagen in lever of spieren, rest in vet.
→ soms bouwstof (bv. voor DNA-molecuul)
→ voedingsvezels - niet verteerbaar, bevorderen darmwerking en stoelgang.
Vetten
→ een glycerolmolecuul met drie vetzuurmoleculen - triglyceride.
→ verzadigd of onverzadigd (met dubbele bindingen).
→ essentiële vetzuren - moeten in voedsel voorkomen (lichaam niet zelf maken).
→ cholesterol - klein deel binnen krijgen door voeding, rest gemaakt door lever.
- In celmembranen en voor productie hormonen, gal en vitamine D.
Water
→ belangrijke bouwstof, oplosmiddel voor stoffen.
→ regeling lichaamstemperatuur, transportmiddel (bloed).
Mineralen
→ goed verlopen processen in lichaam en als bouwstof
→ spoorelementen - mineralen maar nodig in zeer kleine hoeveelheid.
Vitaminen
→ nodig voor processen in lichaam
→ vitamine-B-complex - vitamine B verzamelnaam voor aantal vitaminen
→ bij gebrek aan vitaminen - gebreksziekten
, Het verteringsstelsel
Darmkanaal
→ enzymen breken grote organische moleculen af tot verteringsproducten.
→ opgenomen in bloed door de darmwand.
→ in darmwand kringspieren en lengtespieren.
- trekken afwisselend samen en zorgen voor darmperistaltiek.
- voedselbrij gemengd met verteringssappen uit de verteringsklieren.
mechanische vertering - kauwen en darmperistaltiek.
chemische vertering - bewerking van voedsel door enzymen.
De verteringsorganen
Slikreflex
→ huig sluit neusholte af.
→ strottenhoofd iets omhoog, strotklepje kantelt dicht.
→ voedsel slokdarm in.
→ voedsel door peristaltische bewegingen slokdarm naar maag.
→ hoeveelheid reguleren door kringspier bij ingang en bij uitgang (maagportier).
→ kliertjes in maagwand voegen maagsap toe, een enzym, zoutzuur en slijm.
→ steeds gaat een kleine hoeveelheid voedsel door naar twaalfvingerige darm.
Gal en darmsap
→ gal geproduceerd door lever, opgeslagen in galblaas.
- galzouten (maken grote vetdruppels kleine vetdruppels- emulgeren).
- galkleurstoffen (afbraakproducten rode bloedcellen).
→ alvleessap geproduceerd door alvleesklier.
Vertering bij dieren
Intracellulaire vertering
→ eencelligen nemen door fagocytose voedsel op.
- instulpen celmembraan en afsnoeren blaasjes (voedingsvacuole).
Extracellulaire vertering
→ speciale ruimte in het lichaam voor vertering - maagdarmholte.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper iriswaardijk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.