College aantekeningen
Aantekeningen van hoorcolleges en werkgroepen
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
aantekeningen van de hoorcolleges en werkgroepen 1 tot en met 7. Inclusief begrippen dikgedrukt, afbeeldingen en tabellen.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 39 pagina's
Voorbeeld 4 van de 39 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Aantekeningen hoorcollege 1Alle basale mensvisies hebben een kern van waarheid, maar ze leggen allemaal de
nadruk op één bepaald kenmerk, en zijn daarmee eenzijdig. > Beperkt beeld
Biologisch-adaptieve mensvisie
(1) Evolutionair perspectief
(2) Adaptieve vermogens
(3) Samenspel cultuur-natuur
Evolutionair perspectief
• Kenmerken en eigenschappen hangen samen met genen die overerven
• Er is altijd genetische variatie en er zijn voortdurend genetische mutaties
• Overerving van genetische variatie heeft invloed op
kenmerken/eigenschappen
• Behoud van variatie indien grotere kans op overleving in omstandigheden
Evolutie en de mens
• Menselijke soort uitvloeisel van zeer langzaam en zeer langdurig proces van
verandering
• Menselijke soort deelt heel veel met andere diersoorten (evolutie bouwt voort
op wat er al is)
• Menselijke soort heeft eigen, relatief unieke eigenschappen en
adaptatieprincipes (evolutie creëert nieuwe)
Drievoudig brein
➢ Paul McLean
➢ New brain = denkvermogen
➢ Niet alleen instinctief handelen of emotioneel handelen maar ook cognitief
handelen
Evolutionaire psychologie
• Psychologische eigenschappen als biologische aanpassingen aan uitdagingen
in de omgeving.
• Eigenschappen die in alle culturen voorkomen
• Bijvoorbeeld: afleiden emoties van anderen, onderscheid niet/verwanten,
samenwerking met andere
,Seksuele partnerselectie
Genen overgedragen door seksuele reproductie. Wie kiezen mensen als seksuele
partner?
Bijvoorbeeld:
Investering in ouderschap
• Vrouwen investeren meer en zijn selectiever
• Mannen investeren minder (in ouderschap/relaties) en zijn in competitie
Reproductieve strategieën
• Mannen en vrouwen andere reproductieve strategieën
• Conflict tussen seksen als strategieën botsen
Seksuele jaloezie
• Vrouwen: emotionele ontrouw vanwege grotere investering in relaties
• Mannen: seksuele ontrouw vanwege onzeker vaderschap
Dit zijn evolutionair psychologische ideeën.
Reikwijdte en kritiek
• Evolutionary psychology is a way of thinking about psychology that can be
applied to any topic within it.
• Rechtvaardiging van bestaande sociale verhoudingen
• Reductionistisch en deterministisch perspectief
• Continuering van natuur-cultuur tegenstelling
• Posthoc verklaringen en theoretische inconsistenties > achteraf verklaart
• Behoorlijk wat kritiek
Erfelijkheid en omgeving
Sommige fysieke kenmerken zijn erfelijk. Hoe zit dat met psychologische
kenmerken?
Nature-nurture debat
• Wat is de rol van aangeboren en aangeleerde factoren in gedrag?
• Persoonlijkheid, cognitieve vermogens, agressie, criminaliteit, seksualiteit,
psychopathologie, gezondheid, etc.
Waarom is dit belangrijk?
• Validiteit van uiteenlopende basale mensvisies
• Aanpak van individuele en sociale problematiek
Wat is erfelijkheid, wat is omgeving
Erfelijkheid
, • Overdracht van informatie tussen generaties via genen, 46 chromosomen,
30.000 genen, 3 miljard bouwstenen
• Erfelijkheid van het individu en erfelijkheid van de soort
Omgeving/milieu
Prenataal: hormonen, chemische stoffen (bijv. alcohol, stress). Erfelijk is niet
hetzelfde als aangeboren!
Postnataal: opvoeding, omstandigheden (bijv. stimulatie, warmte)
Sociaal-structureel (organisatie; netwerken, verbanden)
Cultureel (inhoud; normen, waarden, opvattingen)
Erfelijk en aangeboren is wat anders!
Samenspel erfelijkheid en omgeving
Erfelijkheid is predispositie (aanleg) en niet onvermijdelijkheid
Genetische aanleg komt tot uiting via de omgeving
• Expressie van genetische verschillen
• Bijv. alcoholisme, antisociaal gedrag
Omgevingsinvloed hangt af van genetische aanleg
• Aanknopingspunt invloed omgeving
• Bijv. taal leren, artistiek talent
Uiting van aanleg via omgeving
Voorbeeld: schizofrenie (hallucinaties, sociaalemotionele stoornissen)
Ongeveer 15% van bevolking met genetische aanleg. Van hen krijgt 1/15
schizofrenie (1% van bevolking). Hierbij zijn honderden genen betrokken (polygeen)
Omgevingsfactoren:
• Misbruik en trauma in jeugd
• Cannabisgebruik
• Sociale uitsluiting van minderheden
• Wonen in de grote stad
• Omstandigheden = cruciale rol
• Dus combi biologie en omgeving
Invloed van omgeving op genen
Verandering in erfelijk materiaal door genetische schade
Invloed van Uv-straling, radioactiviteit, chemische stoffen
Verandering in aansturing genen, niet erfelijk materiaal
Invloed van dieet, levensstijl en chronische stress
Epigenetica – verandering in fenotype (expressie), niet genotype
Veranderingen in genetische aansturing kunnen erfelijk zijn.
Effecten van hongerwinter 1944-45
Kinderen geboren tijdens hongerwinter hebben als volwassenen meer kans op
ernstig overgewicht en hart-en vaatzieken.
, Ondervoeding tijdens zwangerschap veroorzaakt verandering in fysiologie: meer
aanmaak vet beschermt tegen verlies calorieën
Hun kinderen ook verhoogde kans hierop. Doorgedrongen in genetisch geheugen.
Bepalen mate van erfelijkheid
Wat wordt bedoeld met: ‘alcoholisme is voor 50% en lichaamslengte voor 80%
erfelijk?’
Sterke van de samenhang tussen verschillen in kenmerk en genetische informatie in
populatie, niet een individu. Invloed genen relatief ten opzichte van verschillen in
leefomgeving. Erfelijkheid speelt grote rol. Born together – reared apart.
Overgewicht: genen en omgeving
Wat is volgens dit stuk de rol van genen in de verklaring van seksuele oriëntatie?
Wat zijn de mogelijke positieve en negatieve maatschappelijke implicaties van de
genetische bepaaldheid van seksuele oriëntatie?
Aantekeningen werkgroep 1
Deadlines:
• Outline paper = 13 december > per mail
• 1e versie paper = 11 januari > per mail
• Eindversie paper = 19 januari > via bb
Virtual classroom opdracht inleveren op bb (1persoon) & uitwerkingen mee naar
werkgroep
Vc opdrachten >30%
Presentatie > 10%
Tentamen > 30%
Paper > 30%
Alles moet voldoende zijn!
Boek = echt tentamenstof
Groepjes
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmeevisser. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48072 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen