Samenvatting thema 8: zintuigen
De werkdoelen voor dit thema zijn:
Je kan de verschillende sensorische cellen benoemen en het fysische werkingsprincipe herkennen (bijv. smaak op basis van chemische prikkels)
Je kan de anatomie en globaal de werking van het oog beschrijven
Je kan de anatomie...
1. Je kan beschrijven wat een spiervezel is en hoe deze zich verhoudt tot
een spier
Spiervezel= Samengevoegde cellen
De spier zit vast aan het bot met een pees.
De spierbuik bestaat uit verschillende fasciculi, spierbundels
die spierbundels bestaan weer uit verschillende spiervezels. (spieren bestaan uit
meerdere samengevoegde cellen, daarom noemen we het niet 1 cel maar een vezel).
(zie plaatjes hieronder bij actine & myosine)
2. Je kan de verschillende typen spierweefsel beschrijven en de
belangrijkste kenmerken hiervan herkennen ( zie schema in de
verwerkingsopdracht)
3. Je kan benoemen hoe de werking van een spier tot stand komt
Actine en myosine zorgen voor de samentrekking
van een spiervezel, een actiepotentiaal stuurt dit
aan.
Seintje vanuit de hersenen komt via een motorisch
neuron aan dat seintje is het actiepotentiaal. Als dat
uitkomt bij het uiteinde van de zenuw zal het ervoor
zorgen dat signaalstoffen worden losgelaten, in
dit geval acetylcholine een neurotransmitter .
Dit gaat richting de spiercel. Dat stukje wordt de
motorische eindplaat genoemd. Deze overgang
van zenuw naar spier wordt de neuromusculaire
overgang genoemd.
De spier zit vast aan het bot met een pees.
De spierbuik bestaat uit verschillende fasciculi,
spierbundels en die bestaan weer uit verschillende
spiervezels. (spieren bestaan uit meerdere
samengevoegde cellen, daarom noemen we het niet
1 cel maar een vezel). Om de alles mooi gesorteerd
te houden zijn er verschillende omhulsels (zie het
als een elastiekje om de boel bij elkaar te houden).
De laag om de spiervezel (cel) heen heet het
endomysium
De laag om elke bundel heen heet het
perimysium
De laag om de spier zelf heet het
empimusium
Bekijk je een spiervezel van dichtbij dan zie je
allemaal lijntjes, vandaar de naam dwarsgestreept
spierweefsel.
De dikke strepen/filamenten heten myosine
De dunne strepen/ filamenten heten actine.
samentrekken
Actine en myosine zijn de onderdelen van de
spieren die zorgen dat de spieren kunnen
samentrekken. Schuiven ze in elkaar dan wordt de
spier korter.
De lijnen noemen we een Z-lijn en een M-lijn. Het
stuk tussen de twee Z-lijnen noemen we het
sacromeer.
Een spiervezels is gewoon eindeloos veel
sacromeren die achter elkaar liggen.
, Op de myosine zitten handjes die letterlijk aan de
actine kunnen trekken zodat het geheel naar elkaar
toe gaat. Hiervoor zijn 2 stoffen nodig: ATP en
calcium.
De ATP zorgt ervoor dat het “handje” van de
myosine aan het actine wil koppen en wil buigen.
Calcium zorgt ervoor dat ook Actine wil koppelen.
De ATP zorgt ervoor dat het “handje” van de
myosine aan het actine wil koppen en wil Actine is een gedraaide spiraal met tropomyosine
buigen. eromheen gedraaid als een soort hek, zodat
myosine niet zomaar kan koppelen. Calcium koppelt
via het molecuul troponine aan actine
Link tussen actiepotentiaal en samentrekking:
Het actiepotentiaal die was aangekomen bij de
motorische eindplaat gaat over het
celmembraan heen en zorgt ervoor dat calcium
vrijkomt uit een organel (het
sarcoplasmatisch reticulum)
Deze geven calcium af aan kleine kanaaltjes die
we de
t-tubuli noemen. Die het vervolgens richting de
actine brengen. De t-tubuli vormen dus
doorgangen door de spiervezel. De t-tubuli
spelen een belangrijke rol bij de gelijktijdige
contractie van alle delen van de spiervezel
Als er zowel ATP en calcium aanwezig is gaan
de actine en myosine dus met elkaar koppelen
waardoor de spiervezel korter wordt, dit gebeurt
in de hele spier tegelijk.
Organisatie van spieren op weefselniveau:
Een skeletspier bevat spierweefsel, bindweefsel, bloedvaten en zenuwen
Bindweefsel:
Drie lagen bindweefsel ondersteunen elke spier
1. Epimysium: een laag collagene vezels die de spier als geheel omgeeft. Het
scheidt de spier van de omringende weefsels en organen.
2. Perimysium: verdeelt de skeletspier in afzonderlijke bundels (fasciculus) van
spiervezels. Het perimysium bevat naast collagene en elastische vezels ook
bloedvaten en zenuwen.
3. Endomysium: omgeeft een skeletspiervezel (cel). Het endomysium bevat ook
capillairen die de spierveezls van bloed voorzien en de zenuwvezels (axonen)
die de spieren aansturen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nicoleneels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
