Samenvatting PSKA
Week 1: Theorieën over opvoeding en socialisatie
Parke et al. H1 blz. 14 – 36
Theorieën over hoe kinderen groeien en rijpen spelen een centrale rol in het wetenschappelijk
onderzoek naar de sociale ontwikkeling bij kinderen. Theorieën hebben twee belangrijke
functies:
1. Ze helpen bestaande informatie te organiseren en integreren in samenhangende en
interessante verklaringen voor de ontwikkeling van kinderen.
2. Ze leiden tot testbare en belangrijker, falsificeerbare (openstaan voor ontkrachting)
hypotheses en voorspellingen over het gedrag van kinderen.
Psychodynamisch perspectief (Sigmund Freud)
Volgens deze theorie wordt psychologische groei geregeerd door onbewuste, biologische
driften en instincten, zoals seks, agressie, en honger en wordt gevormd door ontmoetingen
met de omgeving, andere familieleden in het speciaal. Het ontwikkelende personaliteit bestaat
uit 3 elementen: het id, het ego en het superego.
Het kind is grotendeels onder controle door het instinct id, die handelt vanuit het
genotsprincipe en probeert genot en voldoening te maximaliseren. Naarmate het kind
ontwikkelt, komt het rationele ego om de hoek
kijken en probeert behoefte te bevredigen
middels geschikt en sociaal onderbouwt
gedrag. Het superego ontstaat wanneer het kind
internaliseert – dat is, accepteert en absorbeert
– ouderlijke en sociale moralen, waarden en
rollen en ontwikkelt een bewustzijn, of
vaardigheid om morele waarden toe te passen
op eigen handelen.
Freuds theorie is discontinue, bestaande uit 5
fasen
1
,Psychosociale theorie (Erik Erikson)
Erikson legde in tegenstelling tot Freud meer nadruk op de effecten van de sociale omgeving
op ontwikkeling. Ook deze theorie was discontinue, maar Erikson verlengde zijn perioden
door in de volwassenheid. Hij beschreef in elke periode de persoonlijke en sociale taak dat
een individu moest bereiken en de risico’s die ontstonden wanneer de taken niet werden
behaald.
Hoewel Freud en Erikson veel sterke
punten in hun theorie beschreven, waren er
ook veel problemen:
1. Deze theorie was
lastig empirisch
te testen.
2. Deze theorie was
gebaseerd op
informatie
opgedaan uit
retroperspectief onderzoek.
3. Freuds methodes van informatieverzameling waren vertekend.
Ondanks de beperkingen vormden het psychodynamische perspectief een lang en invloedrijke
schaduw over het veld van sociale ontwikkeling.
Traditioneel leer-theoretisch perspectief
- Klassieke en operante conditionering
- Drift-reductie theorie (Clark Hull)
Hull stelt dat de associatie tussen stimulus en respons in klassieke en operante conditionering
alleen in leren resulteert wanneer het wordt bijgestaan door een drift reductie. Primaire driften
zoals honger of dorst zijn motivatoren.
Maar alleen een leer-theoretisch perspectief is niet genoeg. Deze theorie is namelijk niet
gevoelig voor veranderingen in ontwikkeling op cognitief, emotioneel en sociaal gebied. Deze
theorieën besteden ook te weinig aandacht aan biologische verschillen tussen het temperament
van kinderen en predisponerende factoren. Leertheorieën bezitten een aantal algemene
2
,principes, maar beschikken niet over een complete verklaring voor alle individuele
verschillen tussen kinderen.
Cognitieve leer-theoretische perspectief (Albert Bandura)
Volgens deze theorie leren kinderen sociaal gedrag door het observeren en imiteren van
anderen. Zoals de naam impliceert, gaat observationeel leren verder dan slechts simpel
imiteren. Kinderen imiteren niet automatisch, maar de cognitie speelt een rol.
4 sets van factoren bepalen hoe goed kinderen leren door het observeren van anderen:
1. Factoren die beïnvloeden of kinderen aandacht besteden aan het gedrag van een ander.
2. Factoren die het kind zijn vermogen om te herinneren beïnvloeden van het
geobserveerd gedrag.
3. Factoren die de reproductie van het geobserveerd gedrag beïnvloeden (kan een kleuter
al wel iets imiteren van een volwassene?)
4. Factoren die het kind zijn motivatie om te reproduceren beïnvloed.
In de echte wereld leren kinderen niet alleen van modellen, maar beïnvloeden zij ook het
model middels reciprocal determination.
Bandura stelde ook dat kinderen een gevoel van eigen
effectiviteitswaarde ontwikkelen waarmee ze deelnemen aan
hun eigen sociale ontwikkeling middels hun perceptie over
hoe competent ze zijn.
Beperkingen van de cognitieve sociale leer-theorie:
1. De theorie is niet echt ontwikkelingsgericht. Er
wordt niet gesproken over de veranderingen met de
leeftijd.
2. Ook wordt er weinig verschil gemaakt tussen individuen op genetisch, hormonaal of
andere biologisch gebied.
3. Hoewel de omgeving een rol lijkt te spelen, is er veelal slechts onderzoek gedaan in
het laboratorium.
4. Cultuurvariatie speelt geen rol in deze theorie.
3
, Informatie-verwerkingsperspectief
Deze theorie stelt dat, in sociale situaties, kinderen handelen middels een serie van cognitieve
verwerkingsbeslissingen, zoals een ander kind zijn intenties beoordelen, beslissen van
mogelijke reacties etc.
Beperkingen:
1. Weinig inzicht hoe
sociaal cognitieve
verwerking verandert
met de leeftijd.
2. Het geldt niet voor de
impulsieve, reactieve
en zelfs onbewuste
natuur van sociaal
reageren in bekende
situaties met bekende mensen.
De waarde van de sociale informatie-verwerkingstheorie is waarschijnlijk het meest evident in
het verklaren van sociaal gedrag in vreemde sociale situaties of als een beschrijving van hoe
methodes van sociale actie initieel zijn vereist.
Cognitieve ontwikkelingsperspectief
Twee grote theorieën bestaan hierover:
Piaget’s cognitieve ontwikkelingstheorie
Volgens Piaget spelen twee grote processen een rol in het verhogen van een kind zijn
cognitieve begrip:
1. Assimilatie: kinderen gebruiken hun huidige kennis om nieuwe ervaringen te
absorberen en assimileren.
2. Accommodatie: kinderen modificeren hun bestaande kennis middels het proces van
accommodatie van hun mentale structuren.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliavandeven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.