PSYCHOPATHOLOGIE 1.1B
LES 1
DE BASIS:
1. Het belang van kennis over de psychische gesteldheid (het psychische
welzijn) voor het verpleegkundige vak verwoorden;
De mentale gezondheid is de gezondheid van je geest. Het is heel belangrijk om je geest te
verzorgen. Als je namelijk niet alleen lekker in je vel, maar ook lekker in je hoofd zit, functioneer
je beter, sta je positiever in het leven, heb je minder last van stress en kun je problemen beter
de baas zijn.
Psychopathologie:
Het gebied binnen de psychiatrie en psychologie dat zich bezighoudt met het beschrijven van
diverse vormen van afwijkende emoties, gedachten en afwijkend gedrag.
Psychische (psychiatrische) stoornis:
Een geheel van afwijkende emoties, gedachten of gedragspatronen dat wordt gekenmerkt door
een storing in het dagelijks sociaal functioneren van een persoon.
2. De verschillende concepten rondom psychiatrische stoornissen in het
grotere geheel plaatsen.
Wat is afwijkend gedrag?
- Uitzonderlijk Als weinig mensen het laten zien/kunnen.
- Sociaal afwijkend wat is geaccepteerd in de
maatschappij/levensbeschouwingen/bepaalde gemeentes.
- Foute perceptie of interpretatie van de realiteit Denk hierbij aan hallucinaties, soms
wordt dit als gek of afwijkend gezien maar andere keren wordt dit als status gezien of
belangrijk.
- Aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon Denk aan wanneer dingen normaal zijn
of afwijkend. Als iemand een dierbare is verloren is het normaal dat diegene verdrietig is
en het is normaal voor iemand in het leger om bang te zijn als hij/zij in actie is.
, - Ongepast of contraproductief (averecht, nutteloos > of wel gedrag dat niet zoveel zin
heeft) gedrag Hebben mensen er last van of belemmerd het ze? Denk aan mensen
die niet in openbare ruimtes durven, dit belemmert ze. Of als iemand niet meer zonder
alcohol of drugs door het leven kan, hier hebben ze last van.
- Gevaar Is het een gevaar voor de persoon zelf of voor de omgeving?
Afwijkend gedrag kan op verschillende manieren worden gedefinieerd. Over de grens tussen
‘normaal’ en ‘afwijkend’ wordt veel gesproken in de wereld van de geestelijke
gezondheidszorg en de maatschappij in het algemeen.
Concepten psychopathologie:
1. Symptomen
Specifieke kenmerken of eigenschappen die passen bij bepaalde stoornissen.
Hou rekening met trans diagnostische factoren. Er kan sprake zijn van:
- Gelijke symptomen bij verschillende diagnosen; zoals angstgevoelens en
slaapproblemen bij depressie, psychotische stoornissen en angststoornissen.
- Gelijke gedragingen bij verschillende diagnosen; zoals verslavingsgedrag,
vermijdingsgedrag en dwangmatige handelingen bij verschillende stoornissen.
- Gelijke psychologische factoren; zoals de aanwezigheid van een negatief zelfbeeld,
aandacht en geheugen, perfectionisme en motivationele problemen bij verschillende
stoornissen.
2. Etiologie
Dit is de oorzakenleer, de ontstaansgeschiedenis. Dit onderscheiden we in biologische,
psychologische en socioculturele factoren. Wij geloven erin dat de oorzaak ligt in een menging
van deze dingen. Dit noemen we het biopsychosociaal model.
3. Prognose
Het vermoedelijke verloop van de stoornis. Psychische stoornissen kunnen kort (bijvoorbeeld
acute angststoornis) of levenslang van invloed zijn op het leven (bijvoorbeeld schizofrenie)
Afhankelijk van belemmerende en bevorderende factoren als: het type stoornis, vroeg/late
opsporing, leeftijd, omgeving, veerkracht, capaciteiten cliënt en behandeling.
, 4. Behandelingen
Psychotherapeutische en sociale interventies: Gestructureerde vorm van psychologische
behandeling. De behandeling bestaat uit één of meer gesprekken of behandelsessies russen
patiënt en therapeut.
Biomedische interventies: Inspelen op de biologische factoren met bijvoorbeeld medicatie,
lichttherapie en elektroshocktherapie.
5. Verpleegkundige interventies en attitude
Een behandeling die door een verpleegkundige op grond van een deskundig oordeel en
klinische kennis (evidence based) wordt uitgevoerd, om zo de situatie van de cliënt te
bevorderen. Er zijn interventies die de verpleegkundige in opdracht of samen met een
andere discipline uitvoert, een verpleegkundige interventie kan ook voortkomen uit een
verpleegkundige diagnose.
3. Het nut van het gebruik van de DSM-V toelichten.
Tien psychiaters, tien diagnoses
- Geen mens is hetzelfde; problemen manifesteren zich verschillend en de
beleving van elk mens is persoonlijk.
- Testen minder objectief; (vaak) geen bloedonderzoek of MRI, maar diagnose
door observatie, vragenlijsten, psychologische test en interpretatie.
- Variatie en overlap in ziekteverschijnselen en beloop van de problemen
- Er is al wetenschappelijk bewijs maar heel veel weten we (nog) niet.
De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) is een
gereviseerd classificatiesysteem waarin internationale afspraken zijn gemaakt over
welke criteria van toepassing zijn op bepaalde psychische stoornis op basis van
(nieuwe) wetenschappelijke inzichten. Let op want het is geen diagnose handboek!
Volgens DSM-V moet er sprake zijn van:
- Emotioneel en persoonlijk lijden
- Ernstige belemmeringen in functioneren (werk, gezin, maatschappij)
- Belemmering houdt langere tijd aan en past niet in een normale reactie binnen
een bepaalde (culturele) context.
, Voordelen gebruik DSM-V
- Bevordert eenduidigheid; diagnosen worden gesteld na grondig psychiatrisch
onderzoek en op basis van specifieke diagnostische criteria.
- Belangrijke beslissingen kunnen worden genomen; behandeling en
medicijngebruik.
- Statistic; gebaseerd op wetenschappelijke onderzoeken (EBP). Het is een
verzameling van de meest recente ontwikkelingen op wetenschappelijk gebied.
- Stimuleert professionele; het bevordert de objectiviteit in waarnemingen en
vermindert de kans op interpretaties vanuit een eigen referentiekader. Stimuleert
professioneel taalgebruik; professionals spreken dezelfde taal.
- Vermindert de kans op kokervisie; een verzameling van alle geclassificeerde
stoornissen geeft overzicht.
Nadelen gebruik DSM-V
- Er wordt te veel nadruk gelegd op symptomen die binnen de cliënt afspelen en te
weinig nadruk op externe invloeden op gedrag (sociale en fysieke factoren). Er is
weinig aandacht voor de interactie met de omgeving.
- Veel symptomen zijn trans diagnostisch; ze overlappen in verschillende
psychische stoornissen
- Gericht op het categoriseren (wel of niet aanwezig zijn van stoornis) in plaats van
het beschrijven van sterktes en zwaktes in het gedrag van de cliënt. De
dimensionele classificatie (uitersten op een spectrum) mist.
- Stigmatisering (sticker plakken, in hokje plaatsen); van een verkregen diagnose
kom je moeilijk af. Problemen zijn dynamisch en kunnen variëren in de tijd.
- Hoofdzakelijk een westerse inslag, waarmee weinig rekening wordt gehouden
met culturele verschillen.
4. Belangrijke psychiatrische functies benoemen en in hoofdgroepen
rangschikken;
Een status mentalis (verpleegkundige anamnese) is een systematische weergave van de
informatie over de klachten en de verschijnselen die worden verkregen uit het bevragen,
observeren en testen. Dit bestaat uit drie hoofdgroepen: cognitieve, affectieve en conatieve
functies.
Bij cognitieve functies gaat het om kennen en kunnen. Het gaat hierbij om de functies die te
maken hebben met het verwerken van informatie. Functies zoals waarneming, aandacht,
concentratie, geheugen, oriëntatie, taalgebruik en vaardigheden.
