Sociologie voor de praktijk, 8e
Herziene druk
Hoofdstuk 3, 6. (p.8,10,13), 7 & 10
Januari 2022
, Hoofdstuk 3: Cultuur
3.2 Wat is cultuur?
Cultuur: Het geheel van voorstellingen, opvattingen, kennis, waarden en normen dat mensen als lid
van een samenleving overdragen en verwerven door middel van leerprocessen.
Cultuur is het resultaat van ervaringen die mensen en hun voorouders hebben met het leven in een
gebied. Kinderen in die samenleving moeten deze ervaringen, deze cultuur, ook weer aanleren. Dit
wordt enculturatie genoemd.
In cultuur kunnen tegenstrijdige elementen liggen van bijvoorbeeld moderne technische
mogelijkheden en verouderde ideeën over die mogelijkheden, zo’n cultureel achteropraken noem je
een cultural lag.
3.3 Hoge cultuur en lage cultuur
Cultural capital, de beheersing van de culture competenties die horen bij hogere sociale posities:
weten hoe het hoort, de goede bagage hebben om mee te kunnen doen.
De hogere cultuur is de cultuur van de klassieken, het museum, de stadsschouwburg. Wordt zo
genoemd om een onderscheid te maken met cultuur als ruimer begrip. Voor de sociologie is dat een
te beperkte omschrijving omdat bovengenoemde slechts een cultuur uiting is.
Nette eetgewoonten, privacy, beleefdheidsfratsen zijn nu algemeen aanvaard terwijl dit vroeger
elitenormen waren, dit wordt ook wel gezonken cultuurgoederen genoemd. Door de
commercialisering en de komst van communicatiemiddelen is de afstand tussen culturen kleiner
geworden.
Als het omgekeerde gebeurd, normen dringen zich dus van beneden door tot naar boven (hogere
sociale klasse), wordt dat het boerenbonteffect genoemd.
Dalrymple, een britse criminoloog en arts, zegt in zijn boek leven aan de onderkant dat we minder
beschaafd worden. Hij ziet een spiraal waarin de lagere klasse beschermd of zelf promoot worden,
volgens hem leidt zorgt dit ervoor dat mensen niet verantwoordelijk worden gesteld van de
gevolgen van hun gedrag. Dalrymple stelt ook dat deze cultuur en bijbehorende symbolen steeds
verder doordringt naar boven richting de middenklasse.
Civilisatieproces, het proces waarin de westerse samenleving in de loop der eeuwen meer verfijnde
gedragsregels ontwikkelde.
Omdat we ons juist wel weten te gedragen gaan we steeds soepeler met de (gedrags) regels om en
dat proces noem je informalisering.
3.4 Cultuur is minder vanzelfsprekend dan het lijkt
Er zijn grote verschillen in cultuur, terwijl bepaalde dingen vaak vanzelfsprekend zijn in eigen cultuur
terwijl het bij grote delen van de mensheid anders ligt. Cultuur is aangeleerd (nurture) en niet
aangeboren (nature).
Om onderscheid te maken tussen de biologische en de culturele verschillen tussen mannen en
vrouwen worden de begrippen sekse en gender gebruikt. Sekse refereert aan het lichamelijk
