1. Rechtsgrond vennootschapsbelasting, agressieve tax planning en
internationale belastinghervorming
1 november 2021 13.30-17.30
Verplicht:
- H.0, H.V en H.VII;
- Executive summary ‘Tax Challenges Arising from Digitalisation – Report on Pillar One
Blueprint’ (p. 10 t/m 18).*
- Executive summary ‘Tax Challenges Arising from Digitalisation – Report on Pillar Two
Blueprint’ (p. 13 t/m 22).*
- European Commission – Communication on business taxation for the 21st century*
Aanbevolen:
- J.W. Bellingwout, ‘Van de vennootschapsbelasting, de dingen, die voorbijgaan’, gepubliceerd
in: J.L. van de Streek & J. van Strien, Strik(t) fiscaal? (Strik-bundel), Deventer: Kluwer 2014,
p.1-17;*
College
VPB 2021-2022
Week 1
1 november 2021
Prof JW Bellingwout
Agenda hoorcollege 1
1. Introductie
2. Opbouw van het vak Vennootschapsbelasting
3. Hoorcollege ‘Rechtsgrond vennootschapsbelasting, agressieve tax planning en
internationale belastinghervorming’
4. Vooruitblik op week 2
2 Opbouw van het vak VPB
1. Doel
2. Opbouw colleges
3. Tussentijdse toets en tentamen
4. Tentamenstof
Tussentoets: theoretisch, geen casuïstiek.
2.1 opbouw van het vak vpb
Doel
• Diepgaande kennis van en inzicht in (kernonderdelen van de) Vpb en DB
• Vaardigheid om fiscaal-juridische en maatschappelijke aspecten Vpb en DB in onderlinge
samenhang te beoordelen en daarover kritisch na te denken
• Toepassen van kennis Vpb en DB in complexe casusposities
2.2 opbouw van het vak vpb
colleges en werkgroepen
• Opbouw 14 colleges, afwisseling hoorcollege / opdrachten
• Oude tentamenvragen: dus gedurende de colleges al oefenen
• Zes facultatieve werkgroepen: oefenen aan de hand van voorbereide opgaven. Geen
nieuwe stof
,2.3 opbouw van het vak vpb
tussentoets en tentamen
• Facultatieve tussentoets (13 januari 2022): theorievragen over eerste 9 colleges. Maximaal
25 punten in te zetten bij het (her)tentamen
• Tentamen (3 februari 2022): direct na de colleges, dus al tijdens de colleges is
voorbereiding vereist!
2.4 opbouw van het vak vpb
tentamenstof
• Tentamenstof: in de studiewijzer aangegeven onderdelen van “G.C. van der Burgt e.a.,
Studenteneditie 2021-2022, Cursus Belastingrecht (Vennootschapsbelasting), Deventer:
Kluwer 2021”; en
• overige verplichte literatuur in de studiewijzer en op Canvas.
NB: ook onderwerpen die niet (expliciet) op de colleges worden behandeld, maar die wel
voorkomen in de aangegeven verplichte passages, behoren tot de tentamenstof, en vice versa!
Agenda hoorcollege 1
1. Introductie
2. Opbouw van het vak Vennootschapsbelasting
3. Hoorcollege ‘Rechtsgrond vennootschapsbelasting, agressieve tax planning en
internationale belastinghervorming’
4. Vooruitblik op week 2
3. inleiding Vpb, subjectieve bel.plicht –
thema’s
1. Achtergrond en context Wet Vpb
2. Structuur Wet Vpb
3. Subjectieve belastingplicht
3.1 Rechtsgrond en context Wet VPB –
thema’s
• Waarom Vpb?
• Historie
• Verhouding IB-Vpb
• Relatief belang Vpb
• Alternatieve stelsels
• Europese context
• Internationale context
• Maatschappelijke context
VPB nodig omdat er een IB is. Anders zouden alle IB-ondernemers ervoor kiezen om die in te brengen
in bijvoorbeeld een BV. Dan pas belastingheffing in ab-sfeer.
Belasting zou dan ergens anders gehaald moeten worden (budgettair).
De psychologie van de belastingbetaler (als grote bedrijven geen belasting hoeven te betalen,
waarom moet ik dat dan wel over mijn salaris?). Fair share. Belastingmoraal.
Niet prettig voor een land om als ‘belastingparadijs’ te boek te staan. Raakt reputatie. Zwarte lijsten.
Was dus reputatie, maar komt ook bij OESO/Pilaar II.
3.1 achtergrond en context Wet VPB
historie
• ‘Complementaire’ heffing naast de IB noodzakelijk: directe heffing naar de winst van
lichamen
, • Wie drijft de onderneming: aandeelhouder (vennootschap als verlengstuk van de
aandeelhouder) of de vennootschap als juridische en economisch zelfstandige entiteit?
• Historisch nadruk op aandeelhouder; a.g.v. globalisering en schaalvergroting verschuiving
naar benadering vennootschap als zelfstandige onderneming
Kern Vpb: zelfstandige toerekening winst aan afzonderlijke lichamen (m.n. rechtspersonen, maar
ook niet-rechtspersonen) - subjectieve belastingplicht (lichaam) gekoppeld aan objectieve
belastingplicht (onderneming)
Complementair heel belangrijk.
Grijpt aan bij het belastingsubject (die ene vennootschap). Kan sprake zijn van winstverschuiving
tussen vennootschappen als je niet meer kijkt naar de samenhang en wie er achter zit.
3.1 achtergrond en context Wet VPB
Verhouding IB-Vpb
Globaal evenwicht: neutraal t.o.v. rechtsvorm onderneming:
• ondernemingswinst IB: IB is (eind)heffing bij natuurlijk persoon/ondernemer. MKB
vrijstelling mitigeert progressief tarief IB.
• ondernemingswinst Vpb: heffing bij het lichaam; gevolgd door belastingheffing bij de
aandeelhouder/vennoot
Nederland hanteert het klassieke stelsel: zelfstandige heffing Vpb + IB
• box 1: progressief tarief (Vpb + IB = ...%)
• box 2: tariefsmatige afstemming (Vpb + IB = ...% excl. tarief opstapje)
• box 3: Vpb + ‘vermogensbelasting’
• Indien aandeelhouder/lichaam: Vpb + Vpb (deelnemingsvrijstelling)
• Indien buitenlandse aandeelhouder (nat.pers. of lichaam): Vpb + DB
Grondslag min of meer hetzelfde. Tarief. IB en combinatie VPB+ab komt ongeveer gelijk uit (ook na
aftrekken etc.)
VPB-tarief afgestemd op ab-praktijk, en niet op multinationals. Die kan dus ‘liften’ op dat tarief.
Wordt het ‘evenwicht’ wel bereikt? Salaris onttrekt zich aan dit klassieke stelsel, want aftrekbaar bij
vpb en wel belast in ib zonder mkb-vrijstelling, dus hogere belastingdruk.
Kan ook worden opgepot en niet uitgekeerd.
VPB heft ook over beleggingsrendement, terwijl deze in box 3 vallen bij de IB. Dus andere grondslag
(breder).
3.1 achtergrond en context Wet VPB
Relatief belang Vpb
Miljoenennota 2022
Totaal geraamde belastingopbrengsten in 2022 (+ premies): ca. 334 mrd,
- waarvan ca. 31 mrd Vpb (ca. 9,3% van totaal, ca 4% BBP)
- Vpb-tariefsverhoging naar 25.8%: + 700M
In vergelijking tot overige belastingen (raming 2022):
- ca. 115 mrd IB / LB
- ca. 67 mrd BTW
- ca. 12 mrd accijnzen
Overgrote deel van de belasting dus opgebracht door natuurlijke personen. Psychologisch effect dus
wel van belang.
3.1 Miljoennennota 2022
, 3.1 Miljoennennota 2022 (VERVOLG)
3.1 achtergrond en context Wet VPB
alternatieve stelsels
➢ Ondernemingswinstbelasting (ongeacht rechtsvorm)
➢ Imputatie stelsel (verrekeningsstelsel): Vpb is voorheffing op IB
➢ Aftrek primair dividend
- onderscheid vreemd / eigen vermogen
- vgl. Belgische Notionele Interest aftrek
