Samenvatting
Samenvatting stof tentamen blok 2
- Instelling
- Hanzehogeschool Groningen (Hanze)
In dit document vind je een samenvatting van alle geschreven stof uit blok 2 van het boek Bröring.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting literatuur RPU BröringHOOFDSTUK 1: INLEIDING
1.1.1. Waarom is overheidsbestuur nodig?
Het bestaan van een overheid en een overheidsbestuur zijn noodzakelijk. Dat blijkt maar eens uit de
mate waarin er een beroep door de burgers op wordt gedaan. Dit verwacht ook een actieve
bemoeienis van de overheid zelf.
Eerste helft 19e eeuw Nederland was een nachtwakersstaat minimale overheid
De overheid van nu heeft het niet makkelijk:
- Ze komen onder vuur te liggen vanwege de doelen die worden nagestreefd
- Er komen steeds meer terreinen bij waar de bescherming van de overheid verreist is dat de
overheid het te druk krijgt waardoor andere terreinen niet geholpen kunnen worden.
- Niet iedereen is het eens over de mate waarin de overheid zich met de burgers moet
bemoeien
- De overheid treedt vaak op in zaken waarbij tegenovergestelde belangen spelen
1.1.2. Waarom zijn er aparte regels van bestuursrecht?
De Staat, provincies, gemeenten en waterschappen zijn rechtspersonen. Ze mogen dus ook als
rechtspersoon handelen en dit doen ze ook, maar toch is het privaatrecht en het strafrecht niet
voldoende.
- Privaatrechtelijk overheidsorganen stellen vaak eenzijdig vast wat rechtens is (verticaal
overheidsbestuur). Bestuursorganen wegen bij de uitoefening van hun taken het algemeen
belang af tegen andere belangen.
- Strafrecht in het strafrecht worden andere doelen nagestreefd dan in het bestuursrecht.
Strafrecht is gericht op het straffen van de dader. Bestuursrecht is gericht op het bereiken of
herstellen van een legale situatie.
o Strafrecht onvoorwaardelijk= absolute geboden of verboden
o Bestuursrecht voorwaardelijk= iets is verboden tenzij een vergunning of
ontheffing is verleend.
1.1.3. Op welke terreinen treedt de overheid op, en hoe?
e
Eerste helft 19 eeuw beperkt tot de openbare orde, buitenlandse betrekkingen en defensie
Ordenende functie
Tweede helft 19e eeuw de overheid is de bestaanszekerheid van de burger meer gaan aantrekken
Vb. Ongevallenwet (1901)
Presterende functie
Eerste helft 20e eeuw de overheid ging zich steeds meer bemoeien met de markt
Vb. Wet op economische mededinging
Sturende functie
Tweede helft 20e eeuw planbevoegdheden en de beschikbare ruimte werden belangrijk
Vb. omgevingsvergunningen
Arbitrerende functie
,1.1.4. Hoe heeft de bestuursrechtelijke betrekking tussen
bestuur en burger gestalte gekregen?
De rechtspositie van burgers is in veel gevallen eenzijdig door de overheid vastgesteld met het oog
op de behartiging van het algemeen belang.
Dit brengt echter wel met zich mee dat burgers tegen hun wil met overheidshandelen
geconfronteerd kunnen worden.
Aan het overheidshandelen moet wel een wet ten grondslag liggen.
Legaliteitsbeginsel= houdt in dat het handelen van bevoegd gezag gebaseerd moet zijn op een
vooraf aanwezige bepaling. Het voorkomt dat de wetgever met terugwerkende kracht regels kan
opleggen. Het beginsel wordt beschouwd als een essentieel onderdeel van de democratie en de
rechtsstaat.
Wordt beargumenteerd vanuit:
- Rechtszekerheid eist dat vooraf duidelijk is waartoe overheidsorganen bevoegd zijn en
hoe ver die bevoegdheden reiken.
- Primaat van de wetgever de volksvertegenwoordigers maken deel uit van de wetgevende
macht, zodat formeel kan worden volgehouden dat een machtiging van de wetgever
impliceert dat de meerderheid van de burgers hiermee instemt.
Terugtred van de wetgever= de wetgever formuleert niet zelf de rechtsnormen waaraan de burger
zich heeft te houden, maar laat die normstelling steeds vaker aan bestuursorganen over. Er zijn twee
aspecten te onderscheiden:
- Het vaststellen van algemene verbindende voorschriften wordt overgelaten aan
bestuursorganen van de centrale overheid. (delegatie).
- De normering wordt overgelaten aan een bestuursorgaan door uitoefening van beschikkings-
of andere bestuursrechtelijke bevoegdheden.
o Gevolg: veel bestuursorganen bepalen min of meer zelfstandig wat rechtens is. er is
sprake van gelede normstelling.
Een rechter kan echter nog wel toetsen of een bestuursorgaan binnen de grenzen
van zijn bevoegdheden is gebleven. Deze bestuursorganen kennen beschikken over
bevoegdheden die een beleidsvrijheid of beoordelingsvrijheid kennen (discretionaire
bevoegdheden).
Er is nooit sprake van een rechtsvrije ruimte! De rechter heeft allerlei algemene beginselen van
behoorlijk bestuur geformuleerd waaraan het bestuurlijk handelen in ieder geval kan worden
getoetst.
In de Algemene wet bestuursrecht (Awb) zijn verschillende, in de jurisprudentie tot ontwikkeling
gekomen beginselen, inmiddels gecodificeerd.
Bestuursorganen die over discretionaire bevoegdheden beschikken hebben vaak de uitoefening van
deze bevoegdheden zelf in regels vastgesteld. Dit heten beleidsregels, want de bestuursorganen
geven hiermee welk beleid ze ten aanzien van de uitoefening van een bepaalde bevoegdheid willen
voeren. Bestuursorganen leggen zich dan in zekere zin vast.
Samenvattend kunnen we stellend dat de verhouding tussen bestuur en burger in belangrijke mate
tot uitdrukking komt in de wet, in beleidsregels en in de beginselen van behoorlijk bestuur.
, 1.1.5. Hoe wordt de kwaliteit van het overheidsbestuur
gewaarborgd?
We hebben niet alleen een overheid op rijksniveau hebben, maar ook een provinciale en
gemeentelijke overheid hebben. De vraag is hoe ben je verzekerd van de kwaliteit van het bestuur op
alle niveaus en hoe blijft deze gewaarborgd?
Bij kleine bestuursorganisaties nadelen:
- Onvoldoende specifieke deskundigheid
- Kleine juridische afdeling
- Specifieke deskundigheid op beleidsterreinen als dat van milieu is soms geheel afwezig
- Meer vatbaar voor belangenverstrengeling en vriendjespolitiek
Bij grotere bestuursorganisaties nadelen:
- Meer bureaucratie
- Meer afstand tot de burger
Middelen ter verhoging en waarborging van de kwaliteit:
- Kwaliteit van wetgeving Bestuursrechtelijke wetten duidelijk maken en meer werkbare
inhoudelijke criteria voor de uitoefening van bestuursbevoegdheden.
- Politieke controle Een vertegenwoordigd orgaan (gemeenteraad) moet het bestuurlijk
doen en laten in grote lijnen controleren en moet alert zijn op fouten in de ambtelijke
organisatie.
- Controle door de rechter De rechter kan beoordelen of het bestuursorgaan bij
besluitvorming de wettelijke normen en de (ongeschreven) beginselen van behoorlijk
bestuur in acht heeft genomen. Let op: de rechter kan geen oordeel geven of het besluit ook
wenselijk was.
Bestuurlijk toezicht= hogere bestuursorganen kunnen controle uitoefenen. Ook deze controle kan
een kwaliteitsimpuls inhouden.
- Repressief bestuurlijk toezicht hogere bestuursorganen op grond van specifieke wetten
bevoegd zijn om (achteraf) besluiten van lagere bestuursorganen te vernietigen wegens strijd
met het recht of algemeen belang.
- Preventief bestuurlijk recht sommige besluiten (vooraf) aan de goedkeuring van hogere
bestuursorganen worden onderworpen.
1.2.4. Specialiteit, rechtszekerheid, rechtsgelijkheid,
stelselmatigheid en individuele rechtsbedeling
Link waar enkele beginselen zijn uitgelegd:
https://www.infomil.nl/vaste-onderdelen/onderwerpen/lucht-water/handboek-water/handreiking-
lozingen/procedure-keuze-rechtsbescherming/algemene-beginselen-behoorlijk-bestuur/
#h521c0d84-5281-4fcf-931f-ade27243748d
Specialiteitsbeginsel= Het bestuur mag bij gebruik van een bevoegdheid slechts het belang
behartigen waarvoor de regeling speciaal is vastgesteld. Het bestuur mag een bevoegdheid niet voor
een ander doel gebruiken dan waarvoor is verleend. Het specialiteitsbeginsel is eigenlijk een
uitwerking van het legaliteitsbeginsel. Het bestuur is door het legaliteitsbeginsel doel gebonden.
De grondslag van deze doelgebondenheid is als volgt:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Amyy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76799 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen