Samenvatting
Ontwikkelingspsychopathologie
Hoofdstuk 1 – Wat houdt het ontwikkelingspsychopathologische
perspectief in?
Wat wordt verstaan onder psychopathologie?
Psychopathologie: gedrag dat ooit passend was bij het ontwikkelingsniveau van het kind, maar dat
nu niet meer is
- Ontwikkeling referentiekader: gekeken naar wat (ab)normaal gevonden kan worden gezien
het ontwikkelingsniveau van kind
Wat is normaal gedrag bij andere kinderen van zelfde ontwikkelingsniveau?
Psychopathologie begrepen als iets relatiefs: gedrag op latere leeftijd in kindertijd is afwijkend, kan
vroeger in kindertijd normaal geweest zijn
Waar richt het algemene ontwikkelingsreferentiekader zich op?
Algemene ontwikkelingsreferentiekader richt zich op 5 contexten
1. Biologische factoren: biochemica, hersenstructuur, neurologisch en neuropsychologisch
functioneren
Psychologische factoren beïnvloeden lichaam en biologische processen beïnvloeden
psychologische problemen
2. Individuele factoren: persoonlijkheidstrekken, gedachteprocessen, emoties en
geïnternaliseerde verwachtingen die verschillen
Behavioristen richten op observeerbaar gedrag
Psychoanalytici richten zich op onbewuste processen bij kind die afwijkende gedrag
helpen verklaren
Cognitivisten richten zich op gedachteprocessen
3. Familie gerelateerde factoren: familie waarin het kind in opgroeit relatie tussen ouder &
kind
Hechting en opvoedingsstijl van de ouders
4. Sociale factoren: relaties met leeftijdsgenoten (populariteit) en relatie met buiten-familiaire
volwassenen
5. Culturele factoren: sociale klasse, armoede ,immigratie en acculturatie verklaren waarom
er tussen culturen en landen verschillen bestaan die verband houden met OWPP
Biologische, individuele, familiegerelateerde, sociale en culturele factoren altijd
interactie met elkaar hebben
Welke modellen over kinderpsychopathologie bestaan er?
Meerdere modellen over de oorzaken van psychopathologie in kindertijd soms overlap, soms niet
Het medische model gekeken naar wederzijdse interactie tussen lichamelijke en psychologische
processen
- DSM hierop gebaseerd, afwijkend gedrag: afwijking die in een persoon aanwezig ipv gevolg
van interacties tussen kind en omgeving
- 2 belangrijke basisideeën
1. Psychopathologie: gevolg van lichamelijke afwijkingen
, 2. Psychopathologie als lichamelijke ziekte gezien diagnoses nodig zijn
Het behavioristische model heeft 3 basisprincipes
1. Men alleen observeerbaar gedrag onderzoeken
2. Onderzoeken moeten empirisch zijn beïnvloedende factoren moeten gemanipuleerd of
constant gehouden
3. Leerprincipes kunnen veranderingen in gedrag verklaren respondente of operante
conditionering: neutrale stimulus linken aan een bepaald gedrag
gedrag af of aan leren dmv negatieve/positieve reinforcement
Extinction: gedrag verdwijnt omdat het niet meer beloond wordt
Punishment: verkeerd gedrag bestraffen
Avoidance learning: kind probeert iets te vermijden wat eerder voor problemen heeft
gezorgd
Imitatie/modelling: individu leert nieuwe gedragingen aan door iemand anders te
observeren en te imiteren
Psychopathologie gezien als afwijkingen in de frequentie of intensiteit van vertoonde gedrag
- Behaviour deficit: wanneer bepaald gedrag te weinig vertoond wordt
- Behaviour excess: wanneer een gedraging te veel wordt vertoond
Vergeleken met wat normaal is in het leven
Sociale leertheorie: het individu beïnvloedt de omgeving en reageert hierop
- Cognitieve processen beïnvloeden welke externe gebeurtenissen we observeren
- Self-efficacy: individuen denken na over het resultaat van het gedrag en of ze het gedrag met
succes kunnen vertonen
Cognitieve model van Piaget: cognitieve ontwikkeling vindt plaats in opeenvolgende fasen en kind
kan niet bij volgende fase komen voor hij of zij de eerdere fase heeft doorlopen
- Schema: mentaal model dat kind helpt om omgeving te begrijpen en te voorspellen
Assimilatie: kind integreert neiuwe informatie in bestaand schema
Accommodatie: kind verandert bestaand schema om nieuwe info te ordenen
Balans hiertussen
Sociaal-cognitieve theoretici borduren hierop voort Dodge: gebruikte schema om interpersoonlijk
gedrag van kinderen te onderzoeken
- Social information processing: schema’s bevatten zelfperceptie kinderen maar ook
ervaringen & verwachtingen van toekomst
Psychoanalytische modellen richten zich op interne factoren van het kind die zijn of haar gedrag
beter helpen begrijpen richten zich op onbewuste motieven en representaties die ten grondslag
liggen aan observaties en gedrag
- Structurele model van Freud: 3 onderdelen van de menselijke psyche
1. Id: alle biologische driften
2. Ego: het bevredigen van het id, maar op een sociaal geaccepteerde manier bevat
egofuncties zoals perceptie, geheugen en redenering
Verdedigingsmechanismen zorgen dat het ego kan omgaan met intense emoties & angst
, 3. Superego: bestaande uit moraliteit & percepties over goed en kwaad
Psychopathologie gevolg van intern conflict
- Psychoseksuele theorie van Freud: lichaam gaat door vijf fasen die verband houden met
plezier
1. Orale fase: kind ontwikkelt relatie met moeder
2. Anale fase: conflicten tussen kind en ouder over autonomie
3. Fallische fase: jongens ontwikkelen Oedipus complex
4. Latente fase: relatief rustig en seksualiteit speelt geen grote rol
5. Genitale fase: kind wordt volwassen en richt zich op romantische relaties
Fixaties zorgen dat kind niet naar de volgende fase gaat en kan terugvallen (regressie)
Erikson die zich heeft gericht op psychosociale ontwikkeling onderscheid tussen 5 fasen en elke
fase gaat samen met een conflict dat het kind dient op te lossen
- Vertrouwen VS wantrouwen: wereld is betrouwbaar & veilig of onvoorspelbaar en gevaarlijk
- Autonomie VS schaamte: trots op zichzelf zijn of twijfelen aan zichzelf
- Initiatief nemen VS schuldig voelen: vrede hebben met eigen behoeftes of zich schuldig
voelen over behoeftes
- Waardig VS minderwaardig zijn: ideeën ontwikkelen over eigen bekwaamheden en
vaardigheden
- Identiteit VS rolverwarring: tijdens adolescentie nadenken over identiteit en diens doel
Volgens Erikson verandering in vorm van Object Relations Theory zelfbeeld van kind hangt af van
relatie met de ouder
- Objectrelaties: verzameling aan psychoanalytische perspectieven die zich richten op
hechtingsprocessen
- Liefde is voornaamste reden dat hechting ontstaat
Werk van van Mahler aangehaald: psychologische ontwikkeling van kind ontstaat door fasen die
samen ‘separation-individuation process’ heten
- Normal autism: kind maakt geen onderscheid tussen zichzelf en de ander
- Symbiotic phase: kind ziet zichzelf en de ouder als 2 onderdelen van hetzelfde concept
- Differentiation phase: begrip dat ouders en kind afzonderlijk van elkaar bestaan
- Practising phase: kind leert kruipen en experimenteert met afstand tot de ouders
- Reapprochement phase: kind ziet ouders op meer genuanceerde manier
- Object constancy (laatste fase): negatieve & positieve gevoelens ten opzichte van ouder
worden geïntegreerd in representatie van ouder
Bij kind sprake van internal representation van relatie met moeder
Familie systeemmodellen: familie gezien als systeem waarbij gehele meer is dan som der delen
sprake van homeostatis (soort balans in gezin)
Minuchin introduceerde de structural family theory: binnen gezinnen sprake van meerdere
subsystemen
- Marital subsystem: de ouders wanneer niet goed afgebakend, hebben kinderen te veel
invloed op interactie tussen ouders en psychopathologie (rigid triangles), 3 vormen:
Parent-child coalition: ene ouder vormt een bondgenootschap met kind tegen andere
ouder, leidt tot parentificatie: kind moet ouder als bondgenoot vervullen
, Triangulation: kind staat tussen beide ouders in wat zorgt voor lotaliteitsproblemen
Detouring: huwelijk perfect maar probleem is ongehoorzaamheid van kind 2 vormen
1. Detouring-attacking: kind wordt als slecht & problematisch gezien
2. Detouring-supportive: kind wordt als behoeftig gezien
Kind is identified patient
- Siblings: kinderen onderling
- Parent-child subsystem: ouder-kind relaties
Functioneren afzonderlijk omdat er boundaries bestaan
o Grenzen overschrijden zorgt voor disfunctionele patronen
o Te weinig grenzen zorgt voor autonome en zelfstandige gezinsleden die
bedreigend kunnen zijn
Perspectief Minuchin samen te vatten als volgt
1. Ontwikkeling van kind altijd begrepen worden door het systeem (het gezin) te analyseren
2. Psychopathologie is niet iets dat ‘in’ kind zit, maar kan verklaard worden door onderlinge
relaties tussen gezinsleden
3. Gedrag dat kind vertoont kan problematisch & functioneel
Een vergelijking tussen besproken theorieën en modellen
Veel verschillen kunnen bestaan tussen verschillende modellen in termen van verklaring van gedrag
Ook overeenkomstige ideeën te noemen wanneer modellen worden vergeleken
Wat houdt het ontwikkelingspsychopathologie perspectief in?
Ontwikkelingspsychopathologie perspectief benadering om de bestaande modellen zoveel
mogelijk integreren
- Geïntegreerde benadering
- Verenigde benadering: brengt allerlei theoretische perspectieven bij elkaar en bekijkt op hoe
alle factoren invloed hebben op het gedrag
Verschillende principes die bij het ontwikkelingspsychopathologie perspectief horen
Het organisationele perspectief: mens is een holistisch en dynamisch systeem waarbij cognitieve,
sociale, emotionele en biologische factoren interactie met elkaar hebben
- Ontwikkeling is hiërarchisch psychologische groei gaat gepaard met toenemende
complexiteit
- Stage-salient issues: in hoeverre kan iemand taken volbrengen die horen bij een fase van
ontwikkeling
Probabilistic: indicatie geven hoe kind omgaat met conflict in volgende fase
Deterministic: met zekerheid zeggen hoe kind met conflict omgaat in volgende fase
Normaal en abnormaal gedrag liggen op een continuum probleem gedrag zit niet in individu
maar is in loop van tijd afwijkend geworden
Risicofactoren en beschermingsfactoren
- Risicofactor: omstandigheid of conditie die kans vergroot dat psychopathologie zal ontstaan
Biologische factoren (genetische afwijkingen) & familie factoren (opvoedstijl of ouders)
Proberen te achterhalen hoe relatie zich ontwikkelt en onderzoekt mechanismen die kunnen
verklaren waarom risicofactoren negatieve resultaten hebben
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisdelang. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.