Dit document bevat de uitwerkingen van de leerdoelen van probleem 5 REM:
- Wat is de functie van het onrechtmatigedaadsrecht, vanuit rechtseconomisch perspectief bezien?
- Hoe wordt, in het recht en rechtseconomie, de zorgvuldigheidsnorm ingevuld?
- Wat zijn de rechtseconomische verschillen tuss...
Leerdoelen
Wat is de functie van het onrechtmatigedaadsrecht, vanuit
rechtseconomisch perspectief bezien?
Er is sprake van een negatief extern effect wanneer degene die
schade maakt er niet zelf voor opdraait. Degene die het negatieve
externe effect veroorzaakt, draait alleen op voor de private kosten
en niet de maatschappelijke kosten, waardoor de maatschappelijke
welvaart achteruitgaat. Door de kosten te internaliseren zou dit
probleem opgelost geworden.
In de economische analyse van het onrechtmatigedaadsrecht wordt
er niet gekeken naar de verdeling van de welvaart, maar naar de
omvang ervan. De vraag wie een bepaalde schade moet dragen,
wordt in de rechtseconomische benadering niet beantwoord door
overwegingen van billijkheid of rechtvaardigheid, maar door te
onderzoeken hoe de welvaart wordt gemaximaliseerd. Een van de
manieren waarop het recht ervoor kan zorgen dat externe effecten
worden geïnternaliseerd, is via het aansprakelijkheidsrecht. Ook kan
het via het regulering en strafrecht geïnternaliseerd worden.
In de economische analyse van het onrechtmatigedaadsrecht is de
theorie van Calabresi erg belangrijk. Calabresi onderscheidt twee
hoofddoelen, namelijk rechtvaardigheid en het reduceren van de
kosten van ongevallen. Het doel van kostenreductie valt uiteen in
drie subdoelen:
1. Reductie van primaire ongevalskosten. Het gaat hier om het
verminderen van het aantal ongevallen en/of de ernst ervan. Dit
kan door bepaalde specifieke acties of activiteiten te verbieden of
door ze duurder en dus minder aantrekkelijk te maken. In dat
laatste geval bepaalt de omvang van de door de activiteiten
veroorzaakte ongevalskosten hoeveel duurder ze moeten
worden. De eerste methode wordt specific deterrence genoemd
en de tweede methode general deterrence. Het gaat hier dus om
preventie;
2. Reductie van secundaire ongevalskosten. Door de schade te
spreiden over een grotere groep of door haar te laten dragen
door een meer draagkrachtige partij, kunnen de
maatschappelijke kosten van de schade worden gereduceerd.
Volgens Calabresi is het compensatiedoel, dat door velen als
belangrijkste doel wordt gezien, het middel waarmee de reductie
van secundaire ongevalskosten wordt bereikt.
3. Reductie van tertiaire ongevalskosten. De inspanningen die
worden gedaan om primaire en secundaire ongevalskosten te
verlagen vormen de tertiaire kosten. Systeemkosten?
Hoe wordt, in het recht en in de rechtseconomie, de
zorgvuldigheidsnorm ingevuld?
, Door voorzorgsmaatregelen te treffen, kan schade worden
voorkomen.
De Learned Hand-Formule houdt in dat iemand alleen aansprakelijk
is als de kosten van voorzorg lager zijn dan de vermenigvuldiging
van de ongevalskans en ongevalskosten, dus lager dan de
verwachte kosten. De marginale Hand-formule geeft aan dat zodra
de stijging in de zorgkosten groter wordt dan de daling in de
verwachte schade het inefficiënt is om een extra
voorzorgsmaatregel te treffen. In. Het optimale zorgniveau is de
optelsom van zorgkosten en de verwachte schade minimaal
(mo=mk). Optimale zorg komt in het algemeen niet overeen met de
maximale zorg. Dit kan liggen aan het feit dat het treffen van
maximale zorg hoge kosten met zich mee kan brengen.
De zorgvuldigheidsnorm geeft actoren een prikkel om het optimale
zorgniveau te hanteren, mits de vereiste zorg op dit optimale niveau
wordt gesteld.
Grady’s theorie van de ‘untaken precaution’ geeft een andere blik
op het nemen van voorzorgsmaatregelen. De rechter beoordeelt
namelijk of de gedaagde een specifieke niet getroffen
voorzorgsmaatregel (een ‘untaken precaution’) die door de eiser
wordt voorgesteld, had kunnen en moeten treffen. Om te beoordelen
of de gedaagde die maatregel inderdaad had moeten treffen,
worden de extra kosten ervan vergeleken met de daling in
verwachte schade.
Stephen heeft een andere benadering hiervoor. Omdat rechters
telkens in een concrete situatie moeten beslissen waarin een
bepaalde schade is ingetreden, kunnen ze niet met het concept van
verwachte schade werken. Daarvoor is namelijk niet alleen de
concreet ingetreden schade van belang, maar ook alle andere
mogelijke schades die hadden kunnen intreden, met hun
bijbehorende ongevalskansen. Stephen stelt dat uitkomsten van
beslissingen rivalen zijn, omdat slechts een van die mogelijke
uitkomsten zich inderdaad zal voordoen. Degene die de beslissing
neemt richt zich op een beperkt aantal mogelijkheden, ook wel
focuswinst en focusverlies genoemd. Hierbij zijn van belang de
mogelijke omvang van de te behalen winst of het te lijden verlies en
de zogenaamde ‘potentiële verrassing’, dus de mate waarin de
beslisser verbaasd is als de betreffende uitkomst zich daadwerkelijk
voordoet. Een bepaalde beslissing is onacceptabel indien het
focusverlies groter is dan een bepaald niveau en de potentiële
verrassing lager is dan een bepaald niveau. Stephen spreekt van
een danger zone die wordt begrensd door een maximaal toelaatbaar
verlies en een minimale potentiële verrassing en projecten die in
deze zone zitten worden niet uitgevoerd. De kans op ongevallen en
mogelijke schade worden dus niet met elkaar vermenigvuldigd,
maar afzonderlijk van elkaar bekeken. Toegepast op de vraag of een
laedens onzorgvuldig heeft gehandeld, houdt Stephens benadering
in dat de rechter moet beoordelen of het gedrag van gedaagde in de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper moniquew1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
