v aak niet v an toepassing op gegevens
omdat deze geen "Goed" zijn.
Uitzonderingen daargelaten zoals d e
Runescapezaak (dief stal in een v irtuele
wereld)
Dief stal met als oogmerk het zich
wederrechtelijk toe te eigenen, art. 310 dief stal en v erduistering
Sr.
Verduistering, art. 321 Sr.
bij een digitale site , marktplaats etc
phishing (iemand bewegen priv e oplichting Vermogensdelicten
gegev ens ter beschikking te stellen)valt
hier ook onder Cybersecurity woordenboek
= bijzondere v orm v an oplichting / gebruik
maken v an diensten of inf rastructuur in enge zin: alle straf bare gedragingen di e
zonder hierv oor te betalen , of deze niet zonder IT-middelen gedaan kunne n
methode aan anderen beschikbaar te worden
stellen, art. 326c Sr telecomf raude Cybercrime In brede zin: naast Cy bercrime in enge
zin, ook traditionele criminaliteit die v ia IT
Def initie v alsheid in geschrifte wordt gedaan
Art. 225 Sr jo. 232 Sr . is : nieuwe bepalingen en aanpassinge n
v an Wetboel v an Straf recht alsook
Art. 266 en 261 Sr Belediging en smaad
Wetboek v an Straf v erordening
5.1. Inleiding
Art. 137c Sr Discriminatie Doorlezen!
Uitingsdelicten Wet computercriminaliteit per 1 maart 1993
nu: v ersie 3:
Art. 285 (lid 2) Sr bedreiging met een ernstig misdrijf https://www.rijksov erheid.nl/actueel/nieuws/2019/02/28/nieuwe-wet-v ersterkt-bestrijding-computercriminaliteit
Bepaling strekt ook tot het straf baar computercriminaliteit wordt vanuit
strafwetgeving onderverdeel in materieelrechterlijk terrein
stellen v an de v erleiding, dreiging daartoe kinderpornograf ie, art. 240b lid 1 Sr
Gedigitaliseerde criminaliteit f ormeelrechterlijk terrein
(computercriminialiteit in ruime zin)
Zo ontstaan minder bewijsproblemen Schijnbaar is betrokken
Straf v ordering in eerste aanleg:
Regelt de opsporing, vervolging en opsporingsonderzoek en behandeling v an
Uitgebreid met: "Zich door middel v an een
berechting van strafbare feiten. de zaak door de rechtbank
geautomatiseerd werk of met
gebruikmaking v an een 2010 is straf baarstelling v erscherpt want
communicatiedienst de toegang kinderporno kun je ook ergens anders Zedendelicten Cy bercrimev erdrag: aantal v erplichtingen
v erschaf f en tot kinderpornografische dan op je laptop opslaan, geen sprak e tot straf baarstelling v an gedragingen
af beeldingen" v an bezit
Landen hebben er belang bij dat ook
andere landen de in dit v erdr a g
Kind v erleiden met als doel seksueel misbruik omschrev en bev oegdheden kunnen
toepassen.
Nadruk ligt op de communicatief ase, fase Grooming: art. 248e Sr
waarin het kind op het internet in chat- e n Uit het EVRM blijken wel een aant a l
e-mailv erkeer door de dader wordt randv oorwaarden, art. 8 EVRM
bewerkt en v erleid
Publieke autoriteit moet zich houden aan
Auteursrecht: het uitsluitende recht van regels v an nationaal recht
de maker v an een werk, om dit openbaar Eis dat inbreuk in accordance with the la w Nationale wet moet v oldoende
In v ormgev ing zijn staten v rij in het kader
te maken of te v erv eelv oudigen. v an hun bev oegdheden ter beschikken moet zijn kunnen twee aspecten worde n nauwkeurig zijn en v oldoende
onderscheiden waarborgen bieden v oor een rechtmatige
Inbreuk stellen v oor opsporing aan hun
Auteursrecht, Inbreuk auteursrecht straf v orderlijke autoriteiten. uitoef ening v an de bev oegdheid, zaak
Internationale kader Kruslin v s. Frankrijk
art. 31
Art. 32 Auteurswet ook strafbaar Auteurswet Art. 126 m, ee, aa, bb en cc Sv zijn hierbij v an belang
Art. 32a ook strafbaar
Ook dwingt art. 8 EVRM dat Staten zic h
prov iders zijn in zekere zin alti j d niet enkel v an inbreuken op het recht
betrokken bij het aanbieden v an straf bare proberen te onthouden, maar ook gezie n
inf ormatie op het recht op priv élev en op positieve
v erplichtingen, blijkt uit K.U. vs Finland
Als prov ider weet heef t v an de strafbare
Wordt niet v erv olgd indien, art. 54a Sr. inf ormatie is hij medeplichtig, art. 48 Internetaanbieders Er zijn v erplichtingen, zoals
Internationale rechtinstrumenten dwingen
Dus v erv olging alleen straf baar indien hij onder 2 Sr. nationale autoriteiten op twee manieren cy bercrimev erdrag
geen gehoor heef t aan een bev el v an de IT-gerelateerde straf v orderlijke Cybercrime verdrag opzoeken
of f icier v an justitie. bev oegdheden te creëen.
minder helder omlijnde v erplichtingen die
uit mensenrechtv erdragen worden
iemand is straf baar als de gedraging
af geleid.
(handelen of nalaten) expliciet straf baar is
gesteld, én straf baarstelling geldig was op Handhav ing v an de openbare orden en
beginselen
dat moment (= verbod van hulpv erlening, art. 11 en 12
terugwerkende kracht) legaliteitsbeginsel onderv erdeling in Straf rechtelijke handhav ing, art. 12
Op basis hierv an is het toegestaan om
regels toezicht te houden in openbare ruimte
begrippen ov er wanneer een persoon e n Mag op grond v an art. 3 een kort e
met welke sancties kan worden gestraft observ atie gedaan worden, dit kan
v oldoende startinf ormatie geven voor
Boek III ov ertreding andere opsporingsbev oegdheden Wordt dan gesproken v an opsporing, art. 132a Sv
poging tot plegen ov ertrding niet strafbaar
Art. 3, taak v an politie is de Art 3 kan ook observ atie bieden v oor een
Boek II persoon die nog geen v erdachte is, art.
daadwerkelijke handhav ing v an de
opzet of schuld v ereist rechtsorde 27 Sv .
computercriminaliteit (in enge zin) is dit altijd Mits: en v oor zov er met de v errichte
activ iteit maar niet een meer dan
poging tot plegen misdrijf ook strafbaat beperkte inbreuk op grondrechten wordt
Politiewet
bij ernstige misdrijv en is ook de misdrijf gemaakt.
v oorbereiding strafbaar Het geautomatiseerd binnenhalen
computercriminaliteit: hoewel geen ernstig Door dit art. mogen alle handelinge n (v ergaren) v an de (openbare) gegevens
misdrijf , zijn v oorbereiding (= worden v erricht die in redelijkheid an sich oogt mogelijk minder
v oorbereidingshandelingen als noodzakelijk zijn. problematisch in het licht v an art. 8
zelf standig delict) wel straf baar (zoals Verband met art. 8 EVRM is hierbi j EVRM, omdat het niet gaat om een
plaatsen af luisterapparatuur) ev ident: des te ingrijpender de inbreuk op directe inbreuk op klassieke kernwaarden
priv acy , des te nauwkeuriger die inbreuk v an de priv acy (zoals de lichamelijke
dader heef t opzet op een bepaald gev olg moet zijn geregeld. integriteit en v ertrouwelijke communicatie)
of -omstandigheid opzet v ariant
Politieman mag net als ieder ander o p
straf bare f eiten: internet zitten maar mag niet stelselmatig
schuld hebben aan (bv . opdrachtgever) /
v erwijtbaar aanmerkelijk onv oorzichtig gegev ens v an onv erdachte personen
onderv erdeling in:
handelen opslaan in het politieregister, art. 4 v an de
culpose v ariant Wet politieregisters.
bij computer f eiten: bijv . diegene die (rederlijkerwijs v ermoeden hebben van)
eindv erantwoordelijk is v oor beheer en HR neemt aan dat de bepalingen di e
besluitv orming = manager. Dus aangev en welke personen met de
onv oorzichtig / onbekwaam handelen opsporing zijn belast, v oldoende
grondslag bieden v oor weinig ingrijpend e
deelnemers worden ev en zwaar bestraft opsporingshandelingen en-methoden.
Kijken naar medeplichtige en deelnemer HR heef t er wel belang bij dat v oor
medeplichtigheid bev orderd of sommige opsporingshandelingen
v ergemakkelijkt het plegen v an een delict toestemming is gegev en door de of ficier
medeplichtigheid is geen v orm van Uit rechtspraak blijkt dat dit artikel voor v an justitie.
door een ander daderschap maar apart strafbaar deelname is ook strafbaar
pleging v s deelname: div erse opsporingsmethoden v oldoende
straf maat 1/3 lager is. Voorwaarde v oor de methode: de
Artikel 141 Sv methode mag niet zeer risicov ol zijn v oor
deelneemachtige gedragingen kunnen als de integriteit en de beheersbaarheid v an
zelf standig delict straf baar gesteld de opsporing
zie telecomf raude eerste lid art. 326c Sr worden
Als het onderzoek in open bronn e n
neerkomt op het stelselmatig observeren
Opsporingsmethode die hierbij hoort in
v an een persoon, dan is art. 141 niet
computergegev ens zijn geen goed. het onderzoek in open bronnen op h e t langer toereikend. Dan naar art. 126g Sv.
Def initie v an "Gegev ens": def inities: gegev ens en geautomatiseerde werken internet. Maar ook bv . stille sms`jes
geautomatiseerde werken:
Vatbaar v oor inbeslagneming: alle
art 350 lid 1: opzettelijk en wederrechtelijk v oorwerpen die kunnen dienen om d e
v ernielen of beschadigen v an andermans waarheid aan de dag te brengen o f o m
goed is straf baar. Def initie inbeslagneming: het onder zich wederrechtelijk v erkregen v oordeel aan te
bijv inf rastructuur v an KPN of Amsterdam art 351 Sr: het v ernielen of beschadigen nemen v an of gaan houden v an dat tonen, art. 94 lid 1 Sv . Maar ook li d 2
Internet Exchange (één v an wereld v an werken v an openbaar nut is extra v oorwerp ten behoev e v an de hierv an.
grootste Internet knooppunten) straf waardig straf v ordering, art. 134 lid 1 Sv
Indien er sprake is v an een geldboete van
de v ijf de categorie, art. 94a Sv.
v erstoring v an gegev ensv erwerkend
proces: art 350 of 351 Sr H5 Strafrecht & It Rechter-commissaris heef t een ruime Voor de Ov J of v oor de v erdachte, art. 181 jo 182 Sv.
normale werking in opslag of v erwerking wordt v erstoort 5.3 Strafvordering en IT bev oegdheid, art. 104 Sv. Buiten deze artikelen v indt het alleen
plaatst op v ordering v an de of f icier van
gedrag alleen al is straf baar (niet alleen
dan wanneer de v erstoring een f eit is) justitie, art. 104 Sv.
art 350c lid 1: opzettelijk v ernielen van
openbaar belang niet in het geda n g een geautomatiseerd werk of Gev alletje op heterdaad? ambtenaar ook bev oegd om v oorwerpen
Opsporingsambtenaar kan ook art. 67 lid 1 Sv in beslag te nemen, art. 96 Sv
(zowel particulier bedrijf al een groo t telecomm.werk alsmede het v eroorzaken v oorwerpen innemen, art. 95 Sv.
netwerk zoals v an KPN v an toepassing) v an een v erstoring
350c lid 2: indien er gebruik wor d t
gemaakt v an eenbotnet Opsporingsambtenaar kan dit ook, maar
Inbeslagneming, bevel tot uitlevering bev oegdheid is beperkt tot het geval van
als het v itale inf rastructuur betreft art 350 c Sr kent 2 v erzwaringsgronden: en doorzoeking v erdenking v an een misdrijf als
straf maat 5 jaar gev angenis (energiebedrijf of v erv oersnetwerk bijv.) omschrev en in art. 67 lid 1 Sv , art. 96a
Sv .
straf maat : 2 jaar of geldboete 4de categorie Computersabotage: onrechtmatige Voor alle gev allen geldt: bev el tot
sy steemv erstoring uitlev ering mag niet aan een v erdachte
art 161 sexies Sr: een delict waarbi j
gev aar wordt v eroorzaakt v oor personen worden gegev en, art. 96a lid 2 Sv.
of goederen zonder dat deze direc t Art. 105 Sv ook nog mogelijk, Mate ingrijpenheid v an onderzoek word t
doelwit zijn. maar indirect slachtof f er zijn. steundwangmiddelen ter inbeslagneming. bepaald door beginselen v a n
lev ensgev aar: straf maat 9 jaar gevangenis
Bijv oorbeeld brandstichting in zendmast Dit doet de rechter-commissares, wel met proportionaliteit en subsidariteit
geobjectiv eerde gev olgen : opzet hoeft mast waardoor 112 onbereikbaar wordt inachtneming v an 181 t/m 183
niet bewezen te worden Uitzondering: Bij een woning moet er we l
dood ten gev olge v an: straf maat 15 jaar Doorzoeking: elke v orm v an opzoeken op toestemming zijn v an de bewoner en bij
schuld hebben aan ook strafbaar een plaats die v erder gaat dan zoekend kantoor kan de persoon v erschoning
rondkijken. RC mag elke plaats onderzoeken wel met hebben, art. 218 Sv.
straf maat 2 jaar cel of geldboete 4de categorie inachtneming v an art. 181 t/m 183 Sv. 110 Dringende noodzakelijkheid?: wel
dit door een Dos of DDos aanval beperking toegang tot gebruik digitale diensten Sv
binnendringen, art. 97 lid 1 Sv. Wel machtiging RC, lid 2
zelf de v erzwaringsgronden als onder 350 c
wel straf baar is platleggen email box of mailserver art 138b Sr: bescherming belang Doorzoeken v erv oersmiddel, art. 96b Sv
indiv iduele burger en indiv iduele
de v erzender moet kunnen aantonen dat particuliere bedrijf Onderzoek op telef oons kan zonder
de toestemming door de ontv anger is rechterlijke toetsing of toekomst van de onderzoek kan onrechtmatig zijn indien
v erleent is een bestuursrechterlijk delict: Ov J indien het onderzoek tot een het onderzoek zo v erstrekkend is dat een
beperkte inbreuk v an priv acy leidt. min of meer compleet beeld is v erkregen
niet straf baar is het v ersturen van spam Onderzoek van inbeslaggenomen voorwerpen
W at is dit? Samenstelling v an bepalingen: art. 94, 95 v an bepaalde aspecten v an het
Bijv oorbeeld telef oons, dreigbrieven en 96. persoonlijke lev en v an de gebruiker.
kunnen worden doorzocht.
handhav ing op spam v erbod ligt bij 5.2 Materieel strafrecht
Autoriteit consument en markt
straf baar v lgs art 138ab Sr Bij inbeslagneming gaat het om het onder
zich nemen of gaan houden v an een
iedere v orm v an opzettelijk en v oorwerp ten behoev e v an de
straf maat: 2 jaar cel of geldboete 4de categorie wederrechterlijk binnendringen is
Doorzoeking ter vastlegging van gegevens straf v ordering
doorbreken (zwakke)bev eiliging straf maat ongeacht het niveau van
bev eiliging Art. 125i Sv , doorzoeking ter v astlegging van gegevens
technische ingreep (kwetsbaarheden in v erschillende manieren:
programma's gebruiken De v erdachte heef t zwijgrecht
De inhoud kan v ersleuteld zijn, kan een Bev el kan niet worden gegev en aan de
misbruik andermans inloggegevens toegangsbev el worden gegev en op grond v erdachte, lid 3 Sv. Straf v orderlijk beginsel: art 6 EVRM:
nemo tenetur prodere se ipsum, niemand
straf maat hoger (art 138ab lid 2 Sr): 4jaar v an art. 125k Sv.
ook welhacking genoemd: indringen in Het decryptiebevel is gehouden bewijs tegen zichzelf t e
cel of boete 4de categorie copieren gegev ens na binnendringen / een geautomatiseerd werk lev eren.
gebruik maken v an een openbaar telecom uitbuiting kwetsbaarheid Computerv redebreuk
netwerk (KPN bijv oorbeeld) is ook
straf v erzwarend De bev oegdheid v erschilt per v erdenking Stelselmatige observ atie, art. 126g Sv
computerwet III Inf iltratie, art. 67 lid 1 en art. 126h Sv
niet straf baar onder wet Computer Beperkte inbreuk op open bronnen?: o p
criminaliteit II maar wel onder -III: grond v an art. 141 Sv
gegev ens waartoe een werknemer v oor Of dit kan hangt af v an: de duur, de
zijn f unctie toegang heef t en deze plaats, de intensiteit of f requentie en de
kopieert (printer / op eigen PC opslaan v raag of een technisch hulpmiddel is
e.d.) v oor eigen gebruik toegepast dat meer doet dan v ersterking
Computercriminaliteit in enge zin
Stelselmatige observatie v an de zintuigen
straf baar stelling v an af luisteren en Kan er een min of meer compleet beeld
opnemen v an gesprekken met een worden v erkregen v an bepaalde aspecten
technisch hulpmiddel Deze grens is bereikt als het stelselmatig is: art. 126g Sv. v an iemands priv éleven.
(ov er de schouder meekijken is niet
straf baar) Sprake v an stelselmatige observatie?
v ooraf gaand bev el v an of f icier van justitie
technisch hulpmiddel is bijv . key logger of packersniffer nodig.
geldt v oor alle telecom (internet + mobiele
telef oon) én ov erdracht gegev esn tussen stap v erder dan stelselmatige observ atie, art. 126j Sv.
en binnen computers Hierbij is de opsporingsambtenaar,
uitzondering: wel straf baar als iemand uitzondering : apparatuur die Stelselmatig inwinnen v an inf ormatie zonder dat hij kenbaar als zodanig
met technische middelen moeite doet een radiosignalen ontv angt: ether is immers optreedt, ter opsporing aanwezig in d e
af tap- en opneemv erbod omgev ing v an de v erdachte en interfeert
een signaal langere tijd te v olgen v rij Bev el v an of f icier v an justitie vereist
Bijzondere opsporingsbevoegdheden hij actief in diens lev en.
ook hier straf baarheid v an opzetv ariant en Bijv oorbeeld door aanmaken v an een nep account
Onrechtmatige onderschepping van
culpose v ariant (hebben kunnen weten gegev ens (en schending v an geheimen) Of f icier v an justitie kan gegevens
dat het onjuist / wederrechterlijk v orderen als wordt v ermoedt dat de
v erkregen is) persoon toegang heef t tot bepaalde
heling ook f out: doorgev en van gegev ens, art. 126nd Sv . Gekoppeld aan
wederrechtlijk v erkregen inf ormatie v erdenking misdrijf , art. 67 lid 1 Sv.
bijzondere v orm v an heling: gebruiken Opsporingsambtenaar kan dit v orderen,
art. 126nc Sv . lid 1 en 2
v an gegev ens die onrechtmatig uit een
geautomatiseerd werk zijn v erkregen Periode hierv an is 4 weken maar kan we l
art 273 Sr steeds v erlengd worden
v oorwaarde: gegev ens waren ten tijde Art. 126ne Sv : v ordering v erstrekking
bekendmaking niet algemeen bekend Gaat hier v aak om achteraf v erzamelen toekomstige gegevens. Kan ook direct worden v erlengt (lid 3)
schending v an geheimhoudplichten:
v an inf ormatie ov er eerder gepleegde maar moet wel machtiging hebben v an de
inzage in inhoudelijke gegev ens v an Vorderen v an gegevens
gedragingen RC
gebruikers door een medewerke r /
beheerder buiten de bestaande af sprake Vordering v an de of f icier mag geen Mag alleen indien de gegev ens
om (bijv mail e.d.) art 273d betrekking hebben op bepaalde gegev ens betrekking hebben op een misdrijf , art. 67
v an speciaal regime v an lid 1 Sv jo. 126 nf lid 1 Sv , kan alleen op
persoonsgegev ens, art. 126nd lid 2 Sv grond v an lid 3
straf baar is het, het zonder toestemming
wijzigen v an een bestand v an een ander
of het onrechtmatig wijzigen v aneen Opsporingsambtenaar kan v erzoek doen
Facebook prof iel (defacen) op het inzien v an beelden, art. 126 nd a
Sv
plaatsen spy ware
gebruik v itale inf rastructtu straf v erzwaringsgronden als in 350c en 138b
gebruik botnet Deze bev oegdheid mag alleen worde n
ingezet bij v erdenking v an een misdrijf,
alleen computergegev ens worden art. 67 lid 1 Rv .
beschermd; geen papier (kans op schade Onrechtmatige gegev ensv erstoring en Introductie v an onderzoek in een
bij digitale manipulatie is groter) gegev ens zijn geen goed: aanpassing wet kwaadaardige sof tware Binnendringen is te zien als
art 350a Sr: geautomatiseerd werk
steunbev oegdheid om reeds bestaande
350b lid 1 Sr: culpose gedrag o o k bev oegdheden te kunnen uitv oeren bv
straf baar: bijv nalatigheid van een met stelselmatige observatie.
sy steembeheerder Deze wet geef t een tweetal belangrijke
hoge straf maat: 4 jaar cel en 5de cat. geldboete wijzigingen op straf v orderlijk terrein aanbieder v an een communicatiedienst te
350 a lid 3: gebruik malware 5.4 De Wet computercriminaliteit III bev elen om alle maatregelen die
v erspreiding op v oorbereidingshandelen redelijkerwijs v an hem kunnen worden Bev el Mag alleen worden gegev en n a
v oor misbruik door malware (kwaadaardige sof tware)
gev ergd om bepaalde gegev ens die v ooraf gaande machtiging v an de RC, lid
daadwerkelijk schade erv an hoef t niet Notice and Takedown-regeling worden worden opgeslagen ter 4.
bewezen te worden beschikking te stellen.
Art. 125p Sv Niet v oldoen aan een rechtmatig gegeven
bev el is een straf baar f eit, art. 184 Sr.
computerdelict is per def initie een misdrijf
en daardoor straf baar
?
Main Topic
algemene v oorbereidingsregel is zelden
op een computerdelict v an toepassing
(achtjaarsv ereiste ?)
bij v eel computerdelicten zijn
v oorbereidingshandeling als zelf standig Pogings- en v oorbereidingsgedragingen
delict straf baar (met ov ereenkomstige
straf maat)
gebruik technische hulpmiddelen (art 139c lid 2)
v erkopen of in bezit hebben v an
wachtwoorden of toegangscodes
sy steemv erstoring (350d) en
gegev ensv erstoring (350c)
H5 Strafrecht-en-It (2) (4).mmap - 5-6-2021 -
