De zwarte ruiter rechtvaardigingstheorieën
- Verminderde toerekenbaarheid, niet helemaal
- TBS? Psychische stoornis, hoe bepaal je wat een gerechtvaardigde straf is
- De toegemeten sancties
- Straf naar de mate van schuld
Aard en functies materieel strafrecht
- Bijv.: jongen uit NL wil bij IS en martelaar worden. Undercover probeert hem vals
paspoort te verkopen en wordt dan verdacht van poging tot reizen naar Israël.
Veroordeeld en drie jaar cel en TBS.
- Vanaf week 4
- Veel grijze gebieden, ligt aan de manier van interpretatie
- Wat is materieel strafrecht?
o Strafrecht is sanctierecht
o Rechtsbescherming en instrumentaliteit
o Dogmatiek en systematiek van het strafrecht
- Waartoe bestaat materieel strafrecht?
o Hoofddoel: voorkómen van eigenrichting
o Achtergrond: maatschappelijk contract-denken
o Rechtvaardigingsgronden
Rechtvaardigingstheorieën I: retributivisme (verzamelnaam)
- Vergelding als grondslag straf
o Absolute theorie: rechtvaardiging los van effecten (quia pecca)
o Bestraffing schuldigen is verdiend en daarmee intrinsiek goed
o Proportionaliteit van de straf
o Herstel van een balans
o Retrospectieve oriëntatie
- Twee varianten
o Kant: positief retributivisme (strenge opvatting): gerechtigheid eist bestraffing
van schuldige
o Hegel: negatief retributivisme: alleen schuldige mag (niet: moet) worden bestraft
naar evenredigheid
Rechtvaardigingstheorieën II: utilitarisme
- Verwacht nut als grondslag straf, is gericht op de toekomst
o Relatieve theorie: rechtvaardiging gebonden aan effecten (ne peccetur)
o Straf is geen ‘recht’ maar een instrument voor een toekomstig doel
o Prospectieve oriëntatie
- Strafdoelen:
o Generale preventie
o Speciale preventie
o Rehabilitatie
o Incapacitatie
o Beveiliging
Rechtvaardigingstheorieën III: verenigingstheorieën
- Nadelen van ‘puur’ retributivisme en utilitarisme
- Twee spiegelbeeldige varianten
o Utiliteit als algemene rechtvaardiging, aangevuld met negatief retributivisme
o Vergelding als algemene rechtvaardiging, afgezwakt met utilitaristische
overwegingen
- Twee variant is dominant in NL
o Scherpe kanten van zuiver utilitarisme en retributivisme afgeslepen
, o Maar biedt de theorie werkelijk houvast?
o Eclecticisme in de praktische uitwerking? Terug naar de Zwarte Ruiter minder
toerekeningsvatbaar maar niet art 39, ontoerekeningsvatbaar
De structuur van het strafbare feit
Drie dimensies:
- Historisch
- Wettelijk:
o Typen delicten:
a. Misdrijven en overtredingen
b. Materieel en formeel omschreven
c. Commissie- en omissiedelicten
d. Krenkings- en gevaarzettingsdelicten
e. Gekwalificeerde (strafbaar feit waarbij extra bestanddelen zijn toegevoegd
aan een eerder strafbaar gesteld feit, het zogenoemde gronddelict) en
geprivilegieerde delicten
- Juridisch
o Voorwaarden voor strafbaarheid: art. 350 Sv
a. Gedragingen: handelen en nalaten - bewijs TLL
b. Wettelijke delicten omschrijvingen: legaliteitsbeginsel – kwalificatie
c. Wederrechtelijkheid: als element verondersteld - feit strafbaar
d. Verwijtbaarheid: als element verondersteld - verdachte strafbaar
Art. 350 lid 1 sv
Voorwaarden voor
strafbaarheid
Systeem van de wetgever van 1886: Ontwikkelingen in Het juridisch begrip
dogmatiek strafbaar feit
1. Gedraging Introductie elementen 1. Gedraging
2. Delictsomschrijving wederrechtelijkheid en 2. Delictsomschrijvin
verwijtbaarheid g
3. Wederrechtelijkhei
d
4. Verwijtbaarheid
Misdrijf: opzet/culpa zwaarder, Koppeling van s.u.g. aan Strafbaar, tenzij:
altijd in delictsomschrijving een beide elementen wettelijke of
HR Huizense veearts
- De Huizense veearts betreft twee arresten van de Nederlandse Hoge Raad met
betrekking tot de strafvervolging van een Huizense veearts in verband met het
opzettelijk besmetten van koeien met mond-en-klauwzeer om daarmee hetzelfde effect
te verkrijgen als vaccinatie:
- (HR 27-06-1932 NJ 1933, 60)
- (HR 20-02-1933, NJ 1933, 918)
- Oordeel HR: pagina 6 laatste o
- Tijdens een epidemie van mond-en-klauwzeer bracht een veearts opzettelijk 7 gezonde
koeien in contact met zieke koeien die in een stal stonden. Dit was een strafbaar feit in
de Veewet. Op de rechtszitting heeft de veearts uitgelegd, dat hij dit deed om de
koeien een lichte graad van besmetting te laten oplopen, zodat zij antistoffen zouden
ontwikkelen, om daarmee hetzelfde effect te verkrijgen als vaccinatie. De veearts deed
een beroep op een ongeschreven rechtvaardigingsgrond: het ontbreken van materiële
wederrechtelijkheid.
- De mogelijkheid van dit verweer is tweemaal door de Hoge Raad bevestigd.
- Na terugverwijzing naar het gerechtshof is de veearts uiteindelijk ontslagen van
rechtsvervolging.
Daderschap: tot wie richt zich de strafbepaling?
Wat is daderschap?
- Vervullen van de delictsomschrijving
- Handelen en nalaten
- Arrest laadbak
Wie bewerkstelligt het verboden gedrag?
- Wie is normadressaat?
- Kwaliteitsdelicten
- Verboden toestand of zorgplicht? (HR Laadbak)
- HR Laadbak: ging om verhuur van laadbakken, de laadbak was op dat moment
verhuurt aan cliënt
Van ‘gewilde spierbeweging’ naar ‘vergeestelijkt’ daderschap?
- Functioneel daderschap
- Strafrechtelijke aansprakelijkheid vanwege functionele verantwoordelijkheid
- Uitbreiding van strafrechtelijke aansprakelijkheid
- Niet ieder delict kan functioneel worden geïnterpreteerd
KENNISCLIP 1 – INTRODUCTIE EN MOREEL TOEVAL
Dominante moraalfilosofie
- Uitganspunt in de dominante moraalfilosofie: morele verantwoordelijkheid voor
resultaten van onze handelingen hangt rechtstreeks af van de mate waarin die
resultaten gewild zijn (kant)
- Dus geen morele verantwoordelijkheid voor factoren waarover wij GEEN controle
kunnen uitoefenen
- Klopt dit in de praktijk?
Vier vormen van moreel toeval ‘moral luck’
- Constitutive luck in the kind of person you are
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ploondeul. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.