THEORETISCHE CRIMINOLOGIE
WEEK 1
Essential Criminology – H1, H2, H3 (39-48)
Wortley H3 – Heredity
Wortley H4 – The brain
Cornet & De Kogel– Is de mens voor een bio-criminoloog per definitie onvrij?
Zes fundamentele veranderingen die de veranderde aard van onze wereld aantonen
en die allemaal naar toenemende onderlinge verbondenheid en onderlinge
afhankelijkheid bewegen:
1. Globalisering
2. De communicatierevolutie, met name het internet
3. Privatisering en individualisering
4. Wereldwijde verspreiding van ziektes
5. Veranderende percepties van conflict en nationale veiligheid
6. De internationalisering van terrorisme
Globalisering
= Het proces waar mensen reageren op problemen in de termen van
referentiepunten die hun eigen plaats, samenleving of regio overstijgen →
deze referentiepunten omvatten materiële, politieke, sociale en culturele
zorgen die van invloed zijn op de planeet
Globalisering is een proces van eenwording waarin verschillen in
economische, technologische, politieke en sociale instellingen worden
getransformeerd van een lokaal of landelijk netwerk naar één systeem
Gebeurtenissen die plaatsvinden in een deel van de wereld kunnen van
invloed zijn op een ander deel in de wereld (= internationaal universalisme)
Drie veranderingen in de postmoderne samenleving
1. Grote verandering van arbeidsgericht werk naar denkgericht werk, waar
hogere opleiding voor nodig is → hierdoor werd het aantal werklozen
hoger
2. Nieuwe soorten criminaliteit, zoals cybercrime en fraude
3. Kwetsbaarheid van overheidsorganisaties voor cybercrime
Gerelateerd aan globalisering en wereldwijde werkloosheid zien we twee
trends: een daling van de collectieve sociale actie en toegenomen
economische polarisatie
Criminologie
= De systematische studie van de aard, omvang, oorzaak en beheersing van
wet overtredend gedrag
Multidisciplinaire objectwetenschap: richten ons op criminaliteit (object) door
gebruik te maken van veel verschillende andere wetenschappen
Gebaseerd op empirisch onderzoek, toetsen van hypothesen en
falsificatiemethode (theorie is juist totdat hij weerlegt wordt) → gedaan door
middel van kwantitatieve en kwalitatieve methoden
, Ontwikkelingen onder invloed van:
- Wetenschapsinterne factoren, zoals onderzoeken en toetsen
- Wetenschapsexterne factoren, zoals dat er dingen gebeuren in andere
wetenschappen of dat de politieke context verandert of grote
wereldgebeurtenis
Vijf categorische kerncomponenten:
1. De definitie en aard van misdaad als schadelijk gedrag
2. Verschillende soorten criminele activiteiten
3. Profielen van typische daders en slachtoffers
4. Statistische analyse van de omvang, incidentie, patronen en kosten van
misdrijven, inclusief schattingen van de “dark figure” van verborgen of niet-
aangegeven misdaad, gebaseerd op enquêtes onder slachtoffers en
zelfrapportagestudies daders
5. Analyse van de oorzaak van misdaad
Strafrecht: misdaadbestrijdingspraktijken, filosofieën en beleid gebruikt door
de politie, rechtbanken en het systeem van penologie
Vergelijkende / comparatieve criminologie: de systematische studie van
misdaad, recht en sociale controle van twee of meer culturen
Victimologie:
- Definitie: de wetenschappelijke studie van de fysieke, emotionele en
financiële schade die mensen lijden door criminele activiteiten
- De studie van wie slachtoffer wordt, hoe slachtoffers slachtoffer worden,
hoeveel schade zij lijden, en hun rol in het strafbare feit → kijkt ook naar de
rechten van slachtoffers en hun rol in het strafrecht
- Wordt ook wel de ‘reverse of criminology’ genoemd
Een belangrijke overweging bij het definiëren van misdaad is de constatering dat
misdaad contextueel is → het neemt verschillende vormen aan, afhankelijk van de
historische periode, specifieke context, sociale omgeving, locatie of situatie waarin
het voorkomt.
Wettelijke definitie van misdaad
Sinds de achttiende eeuw verwijst de wettelijke definitie van misdaad naar
verboden handelingen, vervolgd en gestraft door strafrecht
De klassieke definitie (Tappan): een opzettelijk handelen of nalaten in strijd
met het strafrecht (wettelijk en jurisprudentie), gepleegd zonder verdediging of
rechtvaardiging, en gesanctioneerd door de staat als een strafbaar feit of een
misdrijf
Kritiek:
- Te beperkt
- Houdt geen rekening met schade die valt onder het bestuursrecht en
worden beschouwd als overtredingen van de regelgeving
- Het negeert de culturele en historische context van strafrecht
- Wie definieert misdaad?
Maatschappijbeelden
,1. Consensus
- Verwijst naar definities van misdaad die de ideeën van de samenleving als
geheel reflecteren → gaat ervan uit dat alle leden van de samenleving het
eens zijn over wat zou moeten worden beschouwd als misdaad
- Consensusdefinities vormen een reeks universele waarden
- Gebaseerd op de ideeën van Durkheim → mensen worden bij elkaar
gehouden door gemeenschappelijke religieuze geloven, tradities en morele
normen en waarden → deze dingen fungeerden als een soort ‘sociale lijm’
- Misdaden zijn handelingen die het algemeen geweten of de collectieve
moraliteit schokken, waardoor intense morele verontwaardiging ontstaat bij
mensen
- Kritiek:
Wat op het eerste gezicht een logisch voorbeeld is van een misdaad
dat universeel geldt, kan in bepaalde sociale of situationele context
weer anders zijn → je mag bijvoorbeeld niet doden, maar wel in
oorlog
Wiens moraliteit is belangrijk bij het definiëren van de
gemeenschappelijke moraal?
Of een kwestie een maatschappelijk probleem wordt, hangt af van
het vermogen van de groep om privékwesties om te zetten in
publieke kwesties of hun vaardigheden op het gebied van moreel
ondernemerschap
2. Conflict
- Verwijst naar definities van misdaad gebaseerd op de overtuiging dat de
samenleving uit verschillende belangengroepen bestaat → deze
verschillende groepen concurreren met elkaar → de concurrentie is het
meest uitgesproken tussen de machtigen en de machtelozen
- Samenleving is een ‘arena van ongelijkheid’
- Wat wordt beschouwd als criminaliteit, wordt bepaald door de groep die op
dat moment het machtigste is
- Benaderingen voor het definiëren van criminaliteit die rekening houden met
meervoudige dimensies staan bekend als pluralistische conflicttheorieën
- Sellin beschrijft twee vormen van conflict:
Primair conflict: doet zich voor wanneer een persoon grootgebracht
in de ene cultuur verplaatst naar een andere cultuur
Secundair conflict: doet zich voor tussen groepen mensen die in
dezelfde geografische regio wonen, maar hun eigen onderscheiden
waardesystemen creëren
- Wanneer macht wordt bepaald door rijkdom, wordt het conflict als klassen-
gebaseerd beschouwd → ideeën vanuit Karl Marx, definitie van criminaliteit
is een politieke ‘tool’ die wordt gebruikt om macht en rijkdom te
beschermen → kritische criminologie
- ‘Analogous social injury’ (Michalowski, 1985): schade veroorzaakt door
handelingen of voorwaarden die legaal zijn, maar soortgelijke gevolgen
hebben als die welke zijn geproduceerd door illegale handelingen → denk
bijvoorbeeld aan sigaretten en alcohol
- Kritiek:
, Heeft nauwelijks oog voor de mogelijkheid dat gemeenschappelijke
waarden en wederzijdse afhankelijkheid voor eenheid tussen de
leden van een samenleving kunnen zorgen
Naarmate een conflictbenadering steker bepaalde politieke doelen
nastreeft, vertoont ze eerder een gebrek aan wetenschappelijke
objectiviteit
Gebruik van algemene categorieën
3. Interactie
- Gaat ervanuit dat de samenleving is opgebouwd uit interacties met elkaar,
samenleving is heel fluïde
- Een misdaad wordt gezien als een bepaalde reeks interacties tussen
overtreder(s), misdaaddoelwit(en) en agent(en) van sociale controle en de
samenleving
Andere definities van misdaad
Constitutieve criminologie
- Beïnvloed door postmodernisme: een perspectief die beweringen verwerpt
dat alle kennis waar is of waar kan zijn → in plaats daarvan geloven
voorstanders dat "claims to know" gewoon machtsspelletjes zijn van
sommigen om anderen te domineren
- Misdaad is het vermogen van een instantie om een negatief verschil te
maken met anderen
Larry Tift en Dennis Sullivan (2001)
Hagan’s piramide van criminaliteit
Misdaad is een soort deviantie, die op zijn beurt weer bestaat uit variaties van
een sociale norm die strafrechtelijk verboden is
Drie maten van ernst:
1. De maat van consensus: de mate waarin mensen een handeling als goed
of fout beschouwen → meer consensus vinden we het erger, hogere straf
2. De reactie van de samenleving → als er veel consensus heerst zal er
heftiger worden gereageerd
3. De relatieve ernst van de misdaad op basis van de schade die het heeft
veroorzaakt → hoe meer consensus, hoe heftiger er wordt gereageerd,
hoe groter de schade
Niet compleet, vier limitaties (oplossing: prisma):
1. Het negeert het publieke bewustzijn oftewel de realisatie dat iemand
slachtoffer is geworden
2. De hoeveelheid slachtoffers en zichtbaarheid mist
3. Zijn dimensie van de ernst geeft niet de kans of waarschijnlijkheid weer dat
een veroordeelde overtreder een serieuze reactie zal krijgen, zelfs als de
wet een dergelijke straf bepaalt → misdaden van de machtelozen hebben
veel meer kans om het volle gewicht van de wet te krijgen dan misdaden
van de machtigen
4. De manier waarop de piramide is ingedeeld, staat niet toe dat andere
elementen worden opgenomen
