Samenvatting
Samenvatting Biologie 5 vwo hoofdstuk 12 nectar
Een vaak gebruikte samenvatting, ook door medeleerlingen. Nagekeken door docent en goedgekeurd. Handig om als houvast te gebruiken om niets over het hoofd te zien.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
BiologieHoofdstuk 12 – hormonen
12.1 DE AANMAAK VAN HORMONEN
Hormonen -> groei en ontwikkeling van het lichaam. Via het bloed door het gehele lichaam.
Hormoonklieren:
Endocriene klieren = geven producten af aan INWENDIG MILIEU (hormonen in bloed en lymfe enz.)
Exocriene klieren = geven producten af aan UITWENDIG MILIEU (zweet en verteringsenzymen enz.)
-> alleen doelwiteicellen met passende receptor reageren op de hormonen.
Hypothalamus -> deze zenuwcellen maken 2 hormonen: ADH (water) en Oxytocyne (baarmoeder)
Hypofyse-> ontvangt info van hypothalamus,
Neurohypofyse: bewaart de 2 hormonen van hypothalamus.
Adenohypofyse: produceert zelf hormonen na het info krijgen van hypothalamus.
Releasing hormoon = stimulerend hormoon
Inhibiting hormoon= afremmend hormoon.
FSH (uit hypofyse) stimuleert follikelgroei in eierstok. Follikel maakt oestradiol -> meer LH -> ovulatie
-> gele lichaam (restje van follikel) maakt progesteron -> FSH-RH (= releasing hormoon) wordt
geremd.
12.2 REACTIES OP HORMONEN
Groeien:
Hypothalamus geeft GHRH (groeihormoonreleasing-hormoon) af.
GHRH zorgt voor GH (groeihormoon) afgifte in hypofyse.
GH laat IGF vrijkomen uit lever.
IGF heeft invloed op: bot, spier en vetweefselcellen om te delen. (-> kraakbeen in de botten wordt
bot in de puberteit)
(CRH uit hypothalamus, zet hypofyse aan ACTH aan te maken = stresshormoon)
STEROÏDHORMOON (cholesterol) = hydrofoob
-> Kan door celmembraan heen naar receptor in grondplasma of in de kern.
PEPTIDEHORMOON = hydrofiel
->kan niet door celmembraan, dus bindt receptor aan het celmembraan = first messenger/primaire
boodschapper.
TYROSINEHORMOON/AMINEHORMOON = kan hydrofiel én hydrofoob
-> kan werken als steroïdhormoon of peptidehormoon (je weet het niet van tevoren)
Peptidehormoon:
Hormoon (first messenger) koppelt aan receptor aan (buitenkant) celmembraan.
G-eiwit koppelt GTP (guanine trifosfaat) aan receptor (binnenkant celmembraan).
Cascade (reeks reacties)
Secundaire boodschapper ontstaat: diffundeert door het grondplasma.
Secundaire boodschapper gaat naar doelwiteicellen zoals DNA en enzymen om de juiste actie te
laten starten.
, Wondjes:
Groeihormoon stimuleert cellen tot deling (en laat glucosegehalte stijgen). Uit de beschadigde cellen
komen groeifactoren vrij. Deze hechten aan receptoren voor eiwitvorming.
12.3 HORMONEN RECYCLEN BOTTEN
Ca2+ voor: secundaire boodschapper, impuls overdracht en samentrekking van spieren.
Laag Ca2+ concentratie in bloed: Ca2+ wordt uit botten gehaald -> botten verzwakken.
Hoog Ca2+ concentratie in bloed: maag- en darmklachten en botten worden opgebouwd.
Schildklier en bijschildklier regelen ca2+ concentratie in bloed d.m.v. receptoren op de bij- en
schildklier meten deze concentratie.
-> hoge concentratie: CALCITONINE komt vrij -> botten nemen meer op en minder terugresorptie
door nefronen.
-> lage concentratie: PARATHORMOON (PTH) komt vrij -> calcium komt vrij uit botten en meer
terugresorptie door nefronen. Meer vitamine D vorming, dan nemen darmcellen meer calcium op uit
eten.
Vitamine D wordt gevormd door huidcellen uit cholesterol en gaat (inactief) naar lever en dan
(inactief) in de nieren en wordt pas actief door parathormoon (PTH).
Negatieve terugkoppeling Ca2+:
De Ca2+-concentratie schommelt rond dynamische evenwicht door de antagonisten (=stoffen met
tegengestelde werking) PTH en CALCITONINE.
Botgroei:
-Osteclasten breken botweefsel af door de zuren die ze uitscheiden. -> Ca2+ komt vrij
-Osteoblasten bouwt om zich heen rond elk bot nadat hij het groeihormoon en groeifactoren
ontvangt. Ingebouwde osteoblast heet: Osteocyt
Testosteron/oestrogeen op botgroei:
-remt botafbraak (dus meer botgroei), hierdoor groei je sneller (vooral in puberteit). Dit kan op 2
manieren gebeuren:
Indirect: productie groeifactoren van osteoblasten worden geremd, dus minder actieve
osteoblasten.
Direct: activiteit van osteoclasten wordt geremd (en soms zelfs tot celdood).
12.4 REGELING VAN GLUCOSE-CONCENTRATIE
Spieren gebruiken glucose en vetzuren voor verbranding.
Na een maaltijd: lever neemt glucose op van poortader en spieren nemen ook glucose op. Deze
wordt opgeslagen als glycogeen bij productie van insuline.
Later kunnen spieren en lever weer glucose vormen uit glycogeen.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper imanemzah. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen