Boeren en burgers
De opkomst van de Nederlandse economie begon in de 11e eeuw, toen in Europa een
snelle bevolkingsgroei plaatsvond die het gevolg was van de toename van bestaande
voedselproductie.
Er ontstond weer een landbouwstedelijke samenleving met verstedelijking en een
monetaire economie. Met de opkomst van de steden bloeide de handel enorm op.
Alle steden waren centra van nijverheid productie en handel → markten.
Boeren produceerden niet meer alleen voor eigen gebruik en voor hun heer, maar ook voor
verkoop op de stedelijke markten. Het omliggende platteland voorzag de steden van voedsel
en grondstoffen voor de nijverheid. De steden op hun beurt leverden het platteland
werktuigen, kleding en andere nijverheidsproducten. Op den duur gingen steden zich
specialiseren. Door hun marktfunctie werden de handelsnetwerken van de steden en hun
verzorgingsgebied steeds fijner.
Om hun economische belangen te beschermen, wilden steden stadsrechten:
- Het recht zichzelf met muren en andere verdedigingswerken te beschermen
- zichzelf te besturen en recht te spreken volgens eigen wetten en regels.
Heersers gaven stadsrechten in ruil voor geld, om steun van de stad te krijgen tegen
concurrenten en om de welvaart in hun gebied te bevorderen. De steden kwam onder leiding
van schepenen, vooraanstaande burgers die zowel het bestuur als de rechtspraak van de
stad in handen hadden.
Aan de bevolkingsgroei kwam in de 14e eeuw een eind, toen de Europese bevolking door
hongersnoden en pestepidemieën scherp daalde, maar het proces van verstedelijking ging
door.
De verstedelijking ging niet overal even snel. Grote delen van Oost-, Midden- en Noord-
Europa en het grootste deel van het Iberisch schiereiland waren omstreeks 1500 nog
nauewlijks verstedelijkt. De meest verstedelijkte regio’s waren Noord-italië en Vlaanderen.
In steden waren meer sterfgevallen dan geboorte, maar de migratie vanaf het platteland
hield de bevolking op peil. Nieuwkomers konden het burgerschap van de stad bemachtigen
als ze kunige ambachtslieden of kapitaalkrachtige kooplieden waren. In alle steden woonden
ook grote aantallen mensen die het burgerschap niet kregen, ongeschoolde. Ook
geestelijken hoorde niet tot de poorters, zij vielen onder de kerk.
Stedelijke dynamiek in Artesië
Binnen de Nederlanden kwam de verstedelijking het eerst op gang in Vlaanderen en het
zuidelijk daarvan gelegen Artesië.
Tot het eind van de 13e eeuw was Atrecht in Artesië de belangrijkste stad in de
Nederlanden. Atrecht groeide bij de resten van een oude Romeinse stad, die nooit helemaal
verdwenen was omdat er sinds 499 een bisschop woonde.
Atrecht was misschien niet de grootste, maar wel de machtigste stad, omdat de handelaren
en bankiers uit Atrecht een centrale plaats kregen in de lakennijverheid. Hierdoor werd
Atrecht het startpunt van de stedelijke dynamiek in de nederlanden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 12Ad. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.