Internationaal recht
Wat is internationaal recht
Internationaal recht (volkenrecht) het recht tussen staten onderling
De elementen van het internationaal publiekrecht, namelijk ‘internationaal versus nationaal’,
‘publiek versus privaat’ en ‘recht versus relaties’
Binnen het nationaal recht creëert de soevereine ( staat voert binnen zijn grondgebied het hoogste
gezag) overheid wetten en regels voor burgers op het eigen grondgebied. Internationaal gelden er
andere regels, namelijk regelgeving die staten waardevol vinden om daadwerkelijk na te komen
Internationaal privaatrecht richt zich op geschillen tussen natuurlijke personen of rechtspersonen
onderling
We hebben hier mee te maken op het moment dat er een verbinding is tussen twee of
meer landen (trouwen – scheiden / product kopen via internet in het buitenland)
Staten maken zelf internationaal privaatrecht om dit soort problemen op te lossen
Formeel recht gaat over het proces
Materieel recht welk nationaal recht is van toepassing ?
(LET OP !! kijk naar burgerlijkwetboek 10 en eventueel Burgerlijke rechtsvordering )
Aanknopingspunten nationaliteit van de betrokken partijen, land waar de partijen hun
verblijfplaats hebben, de plaats waar een huwelijk is gesloten en de plaats (het land) waar een
onroerend goed ligt.
Belangrijke verordeningen gaan over de erkenning en tenuitvoerlegging van rechterlijke en
bestuurlijke beslissingen.
Er is geen trias politica binnen het internationaal recht daarom is er geen centraal orgaan aan te
wijzen die de wet en regelgeving maakt.
De EU is een internationale organisatie die via haar instellingen sancties kan opleggen aan haar
lidstaten als die hun verplichtingen niet nakomen.
Internationale rechtsorde
Trans-atlantisch handels- en investeringsverdrag dit verdrag gaat over het maken van afspraken
over de handel tussen de EU en de verenigde staten. Hierdoor zouden importtarieven tussen de EU
en de VS worden afgeschaft.
1
,Er zijn 193 staten lid van de VN
- Kunnen zelfstandig verplichtingen met andere staten
aangaan
Horizontale rechtsorde
Staten zijn zelfstandig bevoegd om rechtsbetrekkingen met elkaar aan te gaan ( staten zijn soeverein)
Staten hoeven geen hogere macht boven zich te dulden ( uitzonderingen bv. Bindende besluiten VN
en de sancties van de EU)
Vreedzame co-existentie art. 2 lid 3 VN-Handvest Staten willen vreedzaam naast elkaar bestaan
Staten zijn afhankelijk of interdependent (onderling afhankelijk) van elkaar
Internationale organisaties VN, EU en de raad van Europa (organisatie 47 lidstaten)
Lidstaten kunnen 2 verschillende systemen kiezen:
1. Monisme internationaal recht is automatisch deel van de nationale rechtsorde
2. Dualisme internationaal recht moet worden omgezet of getransformeerd naar nationaal
recht via een aparte wet
Toetsingsverbod art. 120 GW de rechter beoordeeld niet of het verdrag in overeenstemming is
met de nederlandse grondwet, maar of de nederlandse grondwet in overeenstemming is met het
verdrag.
Het gevolg van het gematigd monistisch stelsel wat Nederland hanteert vind je terug in art. 93 GW
Tractatenblad hierin moet de Nederlandse regering de verdragen en besluiten in bekend maken
Art. 95 GW staat geregeld hoe de regering zijn besluiten bekend moet maken
Internationaal gewoonte recht bindt staten aan elkaar, maar rechtspersonen en personen niet. Deze
wetgeving zal moeten worden omgezet naar Nederlands recht, zodat hun daar ook recht op hebben.
Grenstractaat van aken de doorwerking van eenieder verbindende verdragsbepaling
Eenieder verbindende bepaling dat zijn regels waaruit duidelijk een recht of plicht, een moeten
handelen of een nalaten kan worden afgeleid. (denk aan art. 33 Grenstractaat van aken)
Trias politica 1. Scheiding van uitvoerende macht
2. wetgevende/ controlerende macht
3. rechtsprekende macht
Art. 91 GW het parlement heeft te maken met internationaal recht
Art. 96 GW parlement moet toestemming geven voor oorlog voering
Art 100 lid 1 GW parlement dient ingelicht te worden over de inzet van Nederlandse militaire
2
, Internationale rechtssubjecten
Rechtssubjecten zijn de zelfstandige dragers van rechten en plichten
Alle Actoren die een rechtsbevoegdheid bezitten
Natuurlijke personen een persoon zelf
Rechtspersonen Bv, NV Vof etc
Staten
De staat is dus het internationaalrechtelijke subject bij uitstek.
Welke criteria hanteren we voor een staat:
1. territoir of grondgebied
- land (geen minimale grote), binnenwateren, territoriale zee alsmede de luchtkolommen
boven deze gebieden (strook zee aan land 22 Km)
- Een enclave is een gebied dat geheel wordt omsloten door grondgebied van één andere
partij
- het uitoefenen van rechtsmacht door de wetgevende en uitvoerende macht blijft in principe
beperkt tot het Nederlands grondgebied
2. bevolking
- er hoeft geen minimum aantal inwoners te zijn in een land
- mensen met de nationaliteit van het land zijn onderdanen mensen die niet de nationaliteit
hebben van dat land zijn vreemdelingen
- onderdanen van de staat hebben in beginsel toegang tot de staat
- art. 67 vreemdelingenwet toegang weigeren en de vreemdeling ongewenst laten
verklaren
- iedere persoon heeft recht op bescherming van de staat op wiens grondgebied hij verblijft
- ius sanguinis (afstammelingsbeginsel) nationaliteit van rechtswegen verkregen, omdat
de ouders de nationaliteit van de staat bezaten
- ius soli (territorialiteitsbeginsel) men op het grondgebied van de staat geboren is
3
,3. een regering oefent er effectief het hoogste gezag uit: soevereiniteit
- er moet spraken zijn van een overheid die effectief gezag doet gelden
- de regels van een staat zijn de hoogste regels van een bepaald gebied (soeverein)
- het internationaal recht bepaalt niet hoe het staatgezag moet zijn georganiseerd
- het is aan de soevereine staat zelf om invulling te geven aan de structuur van zijn gezag
(4. de erkenning door andere staten )
- wordt niet als een constituerend element van de definitie van een staat gezien
- eenzijdige rechtshandeling naar internationaal recht, dat wil zeggen dat zij op rechtsgevolg
is gericht, namelijk dat de staat die erkent, aangeeft relaties te willen aangaan.
- naast erkenning van de staat is er dus ook sprake van erkenning van een regering van een
staat
- het erkennen van een regering voordat deze wettig tot stand is gekomen is in beginsel een
onrechtmatige daad
Totstandkoming van een staat
1. twee staten voegen zich samen (( bondsrepubliek duitsland) en de ( DDR))
2. een nieuwe entiteit zich afscheidt van het grondgebied van een al bestaande staat (Kosovo dat is
van Servië heeft afgescheiden)
3. ontbinding van bestaande staten ((Joegoslavië) servië, kroatië, bosnië)
Rechten van staten
- Staten hebben recht op vreedzame co-existentie, onafhankelijkheid en gelijkwaardigheid
- staten hoeven als ze soeverein zijn geen hogere macht boven zich te dulden, waaruit voortvloeit dat
andere staten die onafhankelijkheid dienen te respecteren. Dit impliceert gelijkwaardigheid.
Internationale organisaties
- Groep mensen in een bepaald land, die geschiedenis, taal en cultuur delen
- Zelfbeschikking
- Geen recht op eenzijdige afscheiding (mogen niet zelf een staat vormen).
4
, Veelvolkerenstaten
Internationale ondernemingen
• Multinationals
• Hoofdvestiging plus nevenvestigingen in andere landen
• Nike, IKEA
• Transnationale ondernemingen
• Niet één moederland
• Shell, Unilever, Airbus
• Beperkte internationale rechtspersoonlijkheid
• Handelsverdragen
• Arbitragehoven
Non-gouvernementele organisaties
• Ngo’s
• Privaatrechtelijke organisaties
• Grensoverschrijdende doelen nastreven
• Greenpeace, Artsen zonder grenzen, Rode kruis
• Beperkte internationale rechtspersoonlijkheid
• Amnesty International spreekrecht in VN-Mensenrechtenraad
• Leger des Heils adviesstatus in Economische en Sociale Raad van de VN
Jurisdictie Hoofdstuk 3
Jurisdictie rechtsmacht
NL is democratische rechtsstaat:
Kenmerken van een rechtsstaat zijn, dat er spraken is van :
- legaliteitsbeginsel (strafrechtelijk dat geen feit strafbaar is zonder een daaraan voorafgaande
wettelijke strafbepaling
5