Jurisprudentie Strafrecht en IT 21/22
Week 1.......................................................................................................................................................... 2
Zwolsman (ECLI:NL:HR:1995:ZD0328..............................................................................................................2
2 Stille SMS (HR 1 juli 2014, ECLI:NL:HR:2014:1569).......................................................................................2
2 De Raven (Hof Arnhem-Leeuwarden 8 nov 2016, ECLI:NL:GHARL:2016:8883)...........................................2
2 Undercover op Facebook I = Context-zaak (Rb. Den Haag 10 dec 2015, ECLI:NL:RBDHA:2015:14365, H5:
rechercheren op het internet).........................................................................................................................3
2 Undercover op Facebook II (Hof Den Haag 25 mei 2018, ECLI:NL:GHDHA:2018:1248)..............................4
2 Infiltratie Hansa Market (Rb. Rotterdam 3 juli 2019, ECLI:NL:RBROT:2019:5339)......................................4
Week 2.......................................................................................................................................................... 5
4 Netwerkzoeking vanaf het bureau (Gerechtshof Den Haag 19 dec 2018, ECLI:NL:GHDHA:2018:3529).....5
4 Onderzoek smartphone (HR 4 april 2017, ECLI:NL:HR:2017:584, incl. COM Bleichrodt
(ECLI:NL:PHR:2016:1048))...............................................................................................................................6
4 Fotogalerij (HR 9 juli 2019, ECLI:NL:HR:2019:1079, incl. COM Aben (ECLI:NL:PHR:2019:534))...................7
Week 3.......................................................................................................................................................... 8
5 Ontgrendeling onder dwang (Rb. Noord-Holland 28 feb 2019, ECLI:NL:RBNHO:2019:1568).....................8
5 Biometrisch ontgrendelen (HR 9 feb 2021, ECLI:NL:HR:2021:202)..............................................................9
5 Google Earth (Rechtbank Den Haag 23 dec 2011, ECLI:NL:RBSGR:2011:BU9409)....................................10
5 Hof van Cassatie (België) 4 feb 2020, ECLI:NL:XX:2020:33.........................................................................10
6 Poortscan (HR 9 april 2019, NJ 2019/358)..................................................................................................11
Week 5........................................................................................................................................................ 13
9 Ddos (Rb. Den Haag 14 mrt 2005, Computerrecht 2005/36 (afl. 4)).........................................................13
9 E-mailbombardement I (Rb. Breda 10 nov 2005, Computerrecht 2006/46 (afl. 2)) .................................13
9 Hoger Beroep: E-mailbombardement II (Hof Den Bosch 12 feb 2007, ECLI:NL:GHSHE:2007:BA1891)....15
9 Toxbot (HR 22 feb 2011, ECLI:NL:HR:2011:BN9287)..................................................................................15
10 Runescape (HR 31 jan 2012, ECLI:NL:HR:2012:BQ9251) .........................................................................17
10 Belminuten (HR 31 jan 2012, ECLI:NL:HR:2012:BQ6575) .......................................................................17
10 Examenfraude (HR 10 okt 2017)...............................................................................................................18
Week 6........................................................................................................................................................ 19
11 Belediging in het openbaar (Rb Amsterdam 2 jun 2008, ECLI:NL:RBAMS:2008:BD2977) ....................19
11 Belediging in het openbaar (hoger beroep) (Gerechtshof Amsterdam 23 nov 2009,
ECLI:NL:2009:BK4139) ..................................................................................................................................20
11 Hyves en ruchtbaarheid (HR 5 jul 2011, ECLI:NL:HR:2011:BQ2009) .......................................................20
11 Email en openbaarheid (HR 22 apr 2014, ECLI:NL:HR:2014:952) ............................................................20
11 Bedreiging op twitter? (HR 7 oktober 2014, ECLI:NL:HR:2014:2916)......................................................21
11 Anti-Wilders Hyve (Rb A’dam 27 aug 2012, ECLI:NL:RBAMS:2012:BX5755) ...........................................22
11 Art. 54a Sr (Rb Assen 22 jul 2008, LJN: BD8452) .....................................................................................23
11 Art. 54a Sr (hoger beroep) (Hof Leeuwarden 20 apr 2009, LJN:BI1645) .................................................24
12 Onderzoekshandelingen in het buitenland (HR 5 okt 2010 (NJ 2011/169))............................................25
Week 7........................................................................................................................................................ 26
13/14 Pollepel (HR 11 okt 2005, NJ 2006/614).............................................................................................26
1
,Week 1
Zwolsman (ECLI:NL:HR:1995:ZD0328
De politietaak als omschreven in 3 Polw mag al als grondslag dienen voor de inzet van
onderzoeksmethodes. BV de politie mag rondkijken in het aan de kant gezette vuilnis. Dat mag op
grond van dit arrest, op grond van art. 3 Polw. De HR trok het uiteindelijk wat breder.
Uit het Zwolsman-criterium volgt dat niet-ontvankelijkheid van het OM slechts kan volgen indien
sprake is van ernstige inbreuken op de beginselen van een behoorlijke procesorde, waardoor
doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een
eerlijke behandeling van zijn is tekort gedaan.
2 Stille SMS (HR 1 juli 2014, ECLI:NL:HR:2014:1569)
Stille SMS (HR 1 juli 2014, ECLI:NL:HR:2014:1569)
Uitleg Stille sms: een sms wordt verzonden naar het toestel van verdachte. Bij ontvangst
opsporings- van de stille sms kon contact gemaakt worden met het telecommunicatienetwerk.
methode Vervolgens kon, door na te gaan met welke zendmast het telefoontoestel contact
maakte, globaal worden vastgesteld waar het zich bevond. Zo kon de verblijfplaats
van verdachte worden gelokaliseerd (globaal).
Grondslag Het zenden van niet-waarneembare smsjes is niet geregeld in een eigen wettelijke
methode bepaling en mag slechts worden ingezet op grond van artt. 3 Polw en 141, 142 Sv,
indien dit een beperkte inbreuk maakt op de grondrechten en niet zeer risicovol is
Geen voor de integriteit en beheersbaarheid van de opsporing.
specifieke
De stille sms behoeft geen afzonderlijke wettelijke regeling om rechtmatig te
kunnen zijn. Dat zou anders kunnen zijn als de frequentie van verzending sterk
wordt opgevoerd, maar dat is een technisch vraagstuk (zie bijzonderheden).
Feiten In 5 dagen zijn 91 stille sms-berichten verzonden naar het toestel van verdachte
(tussen 6 en 12 uur, om het half uur). Hierdoor kon globale locatiebepaling van
verdachte en dus globale lokalisatie van zijn verblijfplaats (een drugslab) worden
achterhaald.
Onrechtmatig Toepassing van deze opsporingsmethode jegens de gebruiker van het
indien telefoontoestel kan i.h.b. onrechtmatig zijn indien zij i.v.m. de duur, intensiteit en
frequentie ervan geschikt is om een min of meer compleet beeld te verkrijgen
van bepaalde aspecten van het persoonlijk leven van de betrokkene.
Oordeel Hof Er is geen sprake van een (te) grote inbreuk op de privacy. Er werd slechts een
beperkt beeld verkregen van de bewegingen van de telefoondrager.
Bijzonder- Het oordeel wordt niet anders in combinatie met de inzet van andere
heden dwangmiddelen die de persoonlijke levenssfeer raken, zoals observatie en het
opnemen van communicatie (mits deze inzet is gedekt door de vereiste wettelijke
bevelen/machtigingen).
De stille sms is geen ‘technisch hulpmiddel’ idzv de wet: er is geen sprake van een
peilzender, peilbaken of camera. Dat zou anders kunnen zijn als de frequentie van
verzending sterk wordt opgevoerd, maar dat is een technisch vraagstuk.
2 De Raven (Hof Arnhem-Leeuwarden 8 nov 2016, ECLI:NL:GHARL:2016:8883)
De Raven (Hof Arnhem-Leeuwarden 8 november 2016, ECLI:NL:GHARL:2016:8883)
Grondslag Iedere inzet van een drone behoeft geen specifieke wettelijke grondslag. Er zijn veel
opsporings- verschillende mogelijkheden van inzet: met of zonder beeld- of warmtecamera, kort-
middel of langdurig, wel of niet gericht op een bepaald object of persoon. Getoetst moet
worden, of de drone in het concrete geval is ingezet op een wijze die een beperkte
inbreuk heeft gemaakt op de grondrechten van burgers + niet zeer risicovol was voor
de integriteit en beheersbaarheid van de opsporing.
Feiten Hennepkwekerij + diefstal elektriciteit. Militaire drone (onbemand voertuig), Raven,
2
, heeft dit ontdekt middels warmtebeeldcamera. Ingezet met toestemming OvJ, niet
gericht op specifiek object/persoon, personen zijn niet te identificeren,
kentekenplaten kunnen niet gelezen worden. NB verdenking kwekerij niet uitsluitend
gebaseerd op inzet drone: verdenking bestond, want geen sneeuw op dak.
Oordeel Drone rechtmatig ingezet: geen bijzondere wettelijke grondslag nodig. Verwerping
Hof verweer.
2 Undercover op Facebook I = Context-zaak (Rb. Den Haag 10 dec 2015,
ECLI:NL:RBDHA:2015:14365, H5: rechercheren op het internet)
Undercover op Facebook I of Context-zaak (Rb. Den Haag 10 dec 2015,
ECLI:NL:RBDHA:2015:14365, H5: rechercheren op het internet)
Feiten Deelname criminele organisatie met terroristisch oogmerk. De politie heeft een
nepaccounts op Facebook aangemaakt + zichzelf als vriend toegevoegd aan de
accounts van verdachten. Daarnaast hebben ze deelgenomen aan een geheime
Facebookgroep, die door verdachten werd beheerd, waarvan werd gedacht dat de
leden zich bezighielden met jihadistische activiteiten.
Grondslag Verdachten voeren aan dat 3 Polw een onvoldoende wettelijke grondslag vormt
BOB voor de opsporingsactiviteiten en dat bevelen ex 126j(1) Sv (stelselmatige
informatie-winning) nodig waren. De Rb oordeelt dat er sprake was van een meer
3 Polw dan geringe inbreuk op de persoonlijke levenssfeer + de opsporingsmethode
onvol- bijzondere risico’s heeft voor de integriteit en betrokkenheid van de opsporing: 3
doende, 126j Polw biedt geen toereikende wettelijke grondslag, een bevel ex 126j Sv was
Sv-bevel nodig.
nodig
Factoren Het gaat om observatie, dus van belang is, bij de beoordeling of een al dan niet
beoordeling beperkte inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van verdachte heeft
rechtmatig- plaatsgevonden: duur, intensiteit/frequentie, plaats(en) van observatie, doel
heid van de ervan en waarop het heeft plaatsgevonden (i.e. de overlast idzv indringendheid)
grondslag en, voor wat betreft de vraag of voortduring van de observaties gerechtvaardigd is,
de graad van verdenking. Van belang is of de methode geschikt is om een min of
meer compleet beeld te verkrijgen van bepaalde aspecten van het persoonlijk
leven van de betrokkene.
EHRM: in het openbaar verrichte observaties kunnen alleen dan een inbreuk op
dat artikel opleveren, indien zij betrekking hebben op situaties waarin, naar moet
worden aangenomen, de betrokkenen onbevangen zichzelf willen zijn (r.o. 5.17).
Nepprofiel 1: Meer dan geringe inbreuk: Door de activiteiten van de verschillende verdachten
Aboe op (verschillende vormen van) social media gedurende langere periodes te
Noewas volgen, te bekijken en veilig te stellen werd niet alleen zicht verkregen op het
persoonlijke leven van de verdachten, maar ook op (verbanden tussen) hun
contacten en de inhoud van die contacten in relatie tot de verdenking (in veel
Bevel te laat gevallen het ‘ronselen’ voor de gewapende jihadstrijd in Syrië). Ook werd zicht
verkregen = verkregen op het verleden; een Facebookpagina en een Twitteraccount zijn immers
vormverzuim niet ‘statisch’.
, maar
gerelativeerd De rechtbank is van mening dat al voor het aanmaken van een profiel de
bevoegdheid tot stelselmatige informatie-inwinning moest worden ingezet middels
een bevel, omdat sinds het aanmaken van het nepprofiel dagelijks hierop info werd
gezet (lange duur), met als doel de aandacht van verdachten te trekken, m.a.w.: de
rechter vindt dat bij het aanmaken van een nepprofiel om vrienden te worden met
de verdachte al een redelijke kans bestaat dat een “min of meer volledig beeld
van bepaalde aspecten van zijn privéleven” wordt verkregen. Sprake van een
vormverzuim.
Uiteindelijk is het vormverzuim gerelativeerd: geen sanctie. De verzamelde
gegevens waren publiekelijk toegankelijk, dus is het minder ernstig dan
informatieverzameling in een afgesloten ruimte, zoals een woning. Verdachten
gebruikten hun Facebookpagina’s om hun boodschap te vertellen, zij wilden dat
anderen kennis namen van de inhoud van hun pagina’s. Er waren goede
3