Lezen: Boek IV h1, h2, h3, h4.2, h6 (behalve 6.2) h13, h14, h15, h16
Hoofdstuk 1 Veiligheid in perspectief
1.1 Veiligheid en andere grote thema’s
Nederlanders zijn gelukkig maar bezorgd over de toekomst. Toenemende egoïsme en afnemende
tolerantie zijn enkele zaken die Nederlanders zorgen baren. Op nummer 1 bij maatschappelijke
prioriteiten is minder oorlog en terrorisme in de wereld. Veiligheid heeft vooral te maken met
gevoelens van onbehagen en met onzekerheid over de toekomst.
1.2 Doodsoorzaken en letsels
Doodsoorzaken
Den Hertog: ‘Letsels ontstaan als gevolg van een ongeval of doordat mensen zichzelf of elkaar
verwonden, Letsels ontstaan dus door externe oorzaken en zijn daarmee voor een groot deel te
voorkomen.’
Je kan concluderen dat we de oorzaken van ziekte, letsel en dood vooral zien buiten het werkgebied
van de integrale veiligheidskundige. Dit kan tot verschillende conclusies leiden. Hier zijn er drie
- Beroepsgroep op de verkeerde plek aan het werk. Eerst het begrip veiligheid uitleggen, effectief
bescherming van mensen tegen persoonlijk leed, uitgezonderd leed door ziektes waarvan geen
directe uitwendige oorzaak bekend is. Dit behoort dus niet tot het werkterrein van de integrale
veiligheidskundige, dit is logisch. Essentie van de integrale veiligheidskundige is het leggen van
verbindingen tussen betrokken partijen en het bundelen van krachten voor betere aanpak
- Integrale veiligheidskundigen niet zozeer worden ingezet vanwege te verwachten letsel of
overlijdens maar eerder op grond van bijv. emotionele overwegingen.
Integrale veiligheidskundigen houden zich over het algemeen meer bezig met groter maatschappelijk
risico en niet met individuele blessures of enkele valpartijen. Ook wordt de integrale
veiligheidskundige niet alleen ingezet voor het evenement in goede banen laten verlopen, ook voor
de verantwoordelijkheid als het mis gaat.
- Integrale veiligheidskundigen doen hun werk goed; op de terreinen waar zij actief zijn, komen
weinig letsels en overlijdens voor. Het zijn niet de verdienste van de integrale veiligheidskundigen
maar van de integrale aanpak en inzet vanuit verschillende actoren. De rol van de integrale
veiligheidskundige bestaat daarbij in hoofdzaak uit het verbinden van deze partijen.
1.3 Ontwikkelingen
Enkele voor veiligheid relevantie maatschappelijke ontwikkelingen
- Vernetwerking van de samenleving, opgenomen raken in steeds dichtere en tegelijk verderreikende
netwerken van afhankelijkheidsverhoudingen.
a) mobieler en steeds grotere afstanden contacten onderhouden
b) staatsvorming voor stabiele ondergrond voor eenmaal gelegde relatie netwerken
c) arbeidsdeling steeds verder doorgevoerd
d)verstedelijking
e) Telecommunicatie en digitalisering het onderhouden van contacten vereenvoudigd
Voordelen:
Mensen gedragen zich geciviliseerder (beschaafder), ze zijn minder geneigd bij conflicten geweld te
gebruiken. Whats app- groepen die gebruikt worden voor versterken van sociale controle en agenten
die sociale media gebruiken misdrijven op te lossen.
Nadelen;
Criminelen kunnen eenvoudig hun slag slaan in voor hen ver weg gelegen buurten. Ze zijn
gemotoriseerd en opereren vaak buiten hun woonplaatsen. Door verstedelijking minder sociale
,controle. Criminelen ontwikkelt zich eveneens razendsnel door vernetwerking van de samenleving.
De communicatievormen zorgen voor gebruik van smokkelaars en handelaren, zij kunnen makkelijk
contacten leggen. Criminelen infiltreren zich in het openbaar bestuur en gevestigde instituties.
De vernetwerking en de ontwikkelingen heeft het werkveld van de integrale veiligheid complexer
gemaakt.
Migratie is een ander maatschappelijke verandering wat mee speelt op de veiligheid.
Het is een feit dat de recente immigratiestromen leiden tot nieuwe en soms verhitte discussies over
grensbewaking, over normen en waarden, over religies en over criminaliteit.
Ook economische ontwikkelingen houden verband met veiligheid. Economisch is het belang van
nationale economieën voor machtsverhoudingen in de wereld en wat die machtsverhoudingen
betekenen voor de politiek stabiliteit in de wereld en dus de nationale veiligheid.
1.4 Tot slot: bescheidenheid, vaardigheid en volharding
Honderd procent veiligheid bestaat niet, een veiligheidsutopie Dit zou dan ook te veel inbreuk doen
op de privacy en op het overige functioneren van de samenleving. Risicoregelreflex is het maken van
nieuwe regels en procedure na ieder probleem om daarmee risico’s uit te bannen.
Verbreden, verbinden en mobiliseren is de kern van het vak IVK. Als veiligheidskundige ben je een
schakel(tje) in een groot systeem. Volharding is nodig, sommige projecten duren tientallen jaren.
Hoofdstuk 2 begrippenkader integrale veiligheid
2.2 veiligheid en integrale veiligheid
Veiligheid betekent dat mensen effectief beschermd zijn tegen persoonlijk leed met uitzondering van
leed door ziektes waarvan geen directe uitwendige oorzaak bekend is. Goederen hebben ook wat te
doen met veiligheid, maar alleen als er mensen leed hebben erdoor. Dit geldt ook voor
maatschappelijke structuren en voorzieningen.
Veiligheidszorg is alles wat mensen doen om hun lichamelijke en geestelijke integriteit te
beschermen.
Risico of veiligheidsrisico staat in verband met veiligheid, Risico is de kans op een gebeurtenis die de
veiligheid (P) maal de schadelijke effecten (E). Integrale veiligheid betekent dat je een bepaald
veiligheidsprobleem in een breder perspectief plaatst langs vier verschillende lijnen
(1) Tijd, Een veiligheidsprobleem is geen momentopname maar een onderdeel van een proces,
van een oorzaak-gevolgketen. Je kijkt ook naar het voorkomen van incidenten en het herstel.
Vijf schakels of fasen: proactie, preventie, preparatie, repressie en na zorg ( zie H3)
(2) Ruimte, veiligheidsproblemen zijn zelden, of misschien nooit, uitsluitend een lokaal
aangelegenheid. Een veiligheidsprobleem gaat over grenzen heen en hierdoor hebben.
Andere bestuurslagen een verantwoordelijkheid. Denk aan mensensmokkel, sekstoerisme,
dreiging van terrorisme, maar ook gewoon overlast van jeugd. Waar komen de jongens
vandaan en waar zitten ze op school. Bij veiligheidsprobleem moet je ook denken aan
verplaatsingseffecten.
(3) Sociale netwerken, veiligheidsproblemen zijn problemen die zich breder uitstrekken en die
dus ook moeten worden aangepakt door samenwerkende personen en organisaties, door
coalities van veiligheidspartners. Informatie- uitwisselen
(4) Kennisgebied, veiligheidsprobleem bekijkt vanuit verschillende kennisgebieden of disciplines:
multidisciplinaire aanpak.
2.3 Objectieve en subjectieve veiligheid
Objectieve veiligheid is een gemeten niveau op een vooraf gestelde schaal van veiligheid. Dit zijn
waarneembarre verschijnselen (verkeersveiligheid en de ongevallen/gewonden/doden). Tellen
en meten van uiterlijk waarneembare verschijnselen aan de hand van een vooraf omschreven
methode.
, Subjectieve veiligheid is de mate waarin mensen zich veilig voelen. ‘Gaat over de persoonlijke
beleving van veiligheid, het onveiligheidsgevoel of de angst voor criminaliteit.’
De subjectieve veiligheid is soms gering als gevolg van de geringe objectieve veiligheid. Verschillen in
persoonskenmerken zijn de oorzaken van de variatie in het onveiligheidsgevoel; mannen minder
bang en leeftijd.
Fear victimization paradox: degenen die objectief gezien minste kans lopen om slachtoffer te worden
rapporteren de hoogste angstniveau en vice versa.
Safety: in het algemeen op te vatten als de effectieve bescherming van mensen tegen gevaar
(veiligheid).
Security: in algemene zin op te vatten als de effectieve bescherming van sociale en technische
systemen tegen ongewenste aantastingen (beveiliging).
2.4 Sociale en fysieke veiligheid
Sociale veiligheid verwijst naar de mate waarin mensen beschermd zijn en zich beschermd voelen
tegen persoonlijke leed door misdrijven. De leed die de mensen wordt aan gedaan moet door andere
mensen worden aangedaan door misdrijven, overtredingen en overlast. De ernst en intentie maakt
verder niet uit. Verhogen van de sociale veiligheid is bijvoorbeeld, verminderen van overlast en
criminaliteit.
Fysieke veiligheid (systemische veiligheid) is de mate waarin mensen beschermd zijn en zich
beschermd voelen tegen persoonlijk leed door ongevallen en tegen onheil van niet-menselijke
oorsprong. Bescherming tegen leed door het falen van het sociaal technische systeem waarin me
leven. Verbeteren van de fysieke veiligheid houdt in het verhogen van de brandveiligheid en
verkeersveiligheid en het voorkomen ne bestrijden van (natuur) rampen, risico’s van gevaarlijke
stoffen en (griep) pandemieën.
Risicoperceptie: de voorstelling die iemand zich maakt van een risico. Een ongeval is altijd de
verwijtbare schuld van een bepaald persoon
2.5 criminaliteit en leefbaarheid
Criminaliteit is het plegen van misdrijven, heeft vaak duidelijk te maken met sociale veiligheid.
Criminaliteit is zo gezien niet per definitie een kwestie die de veiligheid aangaat. (Belasting- en
verzekeringsfraude)
Ook leefbaarheid is een breder begrip. Algemene zin is leefbaarheid de mate waarin de
woonomgeving van mensen past bij hun fysieke en psychische behoeften. Het gaat om de directe
woon en leefomgeving. Een omgeving is leefbaar als zij de mensen die daar wonen in staat stelt om
hun levensbehoefte te voorzien. Leefbaarheid heeft ook met afkeurenswaardig gedrag te maken. We
moeten dan vooral denken aan ‘kleine vergrijpen’ die dan niet meteen altijd onveiligheid in de hand
werken maar die wel worden gezien als asociaal, hinderlijk of onprettig. Er is dus geen duidelijke
grens tussen leefbaarheid en veiligheid. Wat voor de een nog enkel onprettig is, is voor de ander al
beangstigend en dus een aantasting van zijn of haar veiligheid.
2.6 Bedrijf en hoofdthema’s in veiligheid
IN verband met bedrijven zijn er drie hoofdthema’.
- externe veiligheid, vorm van fysieke veiligheid. De veiligheid (bescherming tegen persoonlijk leed)
van personen die zich bevinden buiten het systeem van het bedrijf waar het ongeval zich voordoet.’
Onder het systeem van het bedrijf, valt het bedrijfsgebouw, bedrijfstransporten over de weg, door
de lucht of door een buis.
- interne veiligheid, vorm van fysieke veiligheid. De veiligheid (bescherming tegen persoonlijk leed)
van personen (werknemers, klanten, gasten en leveranciers) die zich bevinden binnen het systeem
van het bedrijf waar het ongeval zich voordoet.
Arbeidsveiligheid is de bescherming van werknemers tegen bedrijfsongevallen. De
Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) bevat tal of maatregelen die de veiligheid en ook de
gezondheid van werknemers moet waarborgen.