College aantekeningen

Aantekeningen hoorcolleges Externe beïnvloeding celfuncties

0 keer verkocht

Instelling
Universiteit Utrecht (UU)

dit is een document met aantekeningen van alle hoorcolleges en interactieve colleges (na aanleiding van de E-modules) van het collegejaar

[Meer zien]

Voorbeeld 3 van de 24 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 22 maart 2022
Aantal pagina's 24
Geschreven in 2021/2022
Type College aantekeningen
Docent(en) Vaandrager
Bevat Alle colleges

biochemie
signaalcascade
signaalstof
receptoren
signaaltransductie
sotr
hormonen
homeostase
respons
gpcr
fysiologie
neurogene beinvloeding
endocriene beinvloeding
zenuwstelsel
membraanpotentiaal
actie

€3,49

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

EBC “Externe beïnvloeding van de cel”

Endogene beïnvloeding van de cel - Thema A: Afdeling biochemie
Hoe werken endogene stoffen op de cel?
- Soorten signaalstoffen en receptoren
- Signaaltransductiepaden

Hoorcollege 1
Communicatie is noodzaak voor goede samenwerking tussen cellen (en mensen). Cellen en
organismen moeten dus hun omgeving monitoren en erop reageren
Ongeveer 10-100 biljoen cellen werken samen in een lichaam en communiceren met elkaar

Streven naar een optimale situatie
 Intracellulair [K+] [ATP]
 Lokale doorbloeding, motiliteit darmdeel
 [Glucose], pH, CO2 in bloed
 Lichaamstemperatuur

Regeling homeostase
 Meten actuele situatie, waarden of parameters dmv sensoren en zintuigen
 Vergelijken van actuele waarden met normale waarden
 Activeren of remmen van processen, zodat de normale waarde (weer) bereikt wordt

Uitgangspunten
 Een cel wil niks en denkt niet
 Een cel reageert op signalen en of zendt signalen uit (omdat hij zo gemaakt is);
meerdere cellen bij elkaar zorgen ervoor dat signalen worden verstuurd. Is er teveel:
geen signaal; is er te weinig: signalen worden verzonden || er zijn meerdere
manieren: constante bezorging, wordt het teveel  stop bezorging
 Glucose bezorging is goed voorbeeld: alvleesklier is de glucose sensor: is bloedsuiker
te laag komt er glucagon vrij, is bloedsuiker te hoog komt er insuline vrij (glucostase:
regulering glucose concentratie in bloed door insuline/glucagon verhouding) 
glucose laag (signalen komen van spier, lever) – signaal naar hersenen –
spijsverteringsstelsel: ga eten || diabetes: insuline wordt niet afgegeven, bloedsuiker
te hoog, insuline toedienen van buitenaf
 Diabetes mellitus: pancreas maakt geen insuline; cellen luisteren niet naar insuline
(insuline receptor ongevoelig) of receptor geeft het niet goed door  SOTR: (S)
hormonen/neurotransmitters/cytokines – (O) receptoren – (T) transductie
(intracellulaire doorgevers) – (R) respons

Hoorcollege 3 signaaltransductie
Respons verschilt per cel
 Hetzelfde signaal kan in verschillende cellen een totaal andere respons veroorzaken:
- Hartspiercel: acetylcholine bindt aan receptor  afname samentrekking en
snelheid
- Speekselcel: acetylcholine bindt aan receptor  speeksel wordt
geproduceerd

, - Skeletspiercel: acetylcholine bindt aan receptor  samentrekking/aanspanning
 Cellen kunnen snel of langzaam reageren op signalen
- Neurogene signalen gaan via ion kanalen, gaan super snel (msecs)
- Eiwitfunctie gaat snel, maar niet super snel (sec-min)
- Eiwitsynthese, moeten meer eiwitten maken, gaan langzaam (min-uren)

Hormonen
 Signaalmoleculen kunnen over een korte of lange afstand werken
- Endocriene regulering: pancreas, signaal naar lever – spier – hersenen (scheidt af
aan het bloed, alles wat met de bloedbaan te maken heeft, reguleert) (hormoon)
- Paracriene regulering: alle cellen ernaast krijgen een signaal; erg lokaal geregeld
(buurcellen van maximaal 1 cm afstand) (local mediator)
- Neuronale regulering: werkt over grote afstanden; echte overdracht zit bij de
synapsen (ene zenuwcel – zenuwcel of zenuwcel - doelcel); alleen naar de
buurcellen, qua signalering paracrien, qua afstand endocrien (neurotransmitter)
- Contactafhankelijke regulering: cellen botsen, heeft een signaalmolecuul,
buurman heeft een receptor, die binden (membrane bound signal molecule)
- Autocriene regulering: cel heeft zelf een receptor en een signaalmolecuul; dus
signalering met jezelf

Hormonen; 4 chemische groepen
 Hormonen gemaakt uit vetzuren
- Bijvoorbeeld prostaglandines en endocannaboides
 Hormonen gemaakt uit aminozuren
- Thyroide hormoon, epinephrine, norepinephrine, worden gemaakt uit tyrosine
 Eiwit/peptide hormonen
- Peptide hormonen (klein eiwit); oxytocine en ADH
- Eiwit hormonen (groot eiwit); groeihormoon, insuline en TSH
 Steroïde hormonen
- Gemaakt uit cholesterol; bijvoorbeeld testosteron, estradiol en cortisol
- Kleine structuurwijziging maakt een groot verschil; estradiol zorgt dat je een
vrouw bent, testosteron maakt dat je een man bent; molecuulstructuur is
minimaal verschillend
- Dihydrotestosteron (5-alpha-reductase) is nodig voor de mannelijke genitale
ontwikkeling; als een defect is  iemand die eruit ziet als een vrouw, maar geen
vrouwelijke geslachtsorganen en hormonen maakt (middlesex)
- Door de kleine verschillen moet de receptor dus selectief zijn; onderscheid maken
tussen hormonen die op elkaar lijken;
- De receptor moet sensitief zijn (hoeveel signaalstof nodig is om het te laten
werken (affiniteit))
Receptoren
2 soorten receptoren
 Intracellulaire receptoren
- Nucleaire receptoren: transcriptiefactor gekoppelde receptoren; oestrogeen
receptor: inactief (blokkeert transcriptie) – estradiol – actief (activeert
transcriptie) (receptor geeft conformatieverandering)

, - Monoxide (NO) receptoren: guanylaat cyclase; actief guanylaat cyclaat maakt
second messenger cyclisch GMP (cGMP) – spiercel relaxeert
 Membraan-receptoren
- Ion kanaal-gekoppelde receptoren (hormoon bindt – kanaal gaat open)
- G-protein-gekoppelde receptoren (zitten in membraan; transmembraandomein
nodig)
- Tyrosine kinase-gekoppelde receptoren

Ion kanaal gekoppelde receptor: ligand gated ion kanaal
 Snelle transmissie over synapsen in zenuwstelsel en andere elektrisch-exciteerbare
cellen
 Chemisch signaal: neurotransmitter aan buitenzijde cel  elektrisch signaal in de
vorm van verandering voltage over plasmamembraan

G-protein-gekoppelde receptoren (GPCRs)
Familie van 7-helix-transmembraan-receptoren
Grootste familie van eiwitten:
 Meer dan 200 isovormen voor hormonen
 1000 receptoren voor externe stoffen (feromonen, licht, geur, smaak)
 >30% van alle geneesmiddelen werkt op GPCRs
 Bèta-blocker (remt bèta adrenerge receptoren); H2 antagonist (remt type 2
histamine receptor; brandend maagzuur); H1 antagonist (remt type 1 histamine
receptor; allergieën)
 Licht receptor, rodopsine, is G-eiwit gekoppelde receptor || beta adrenerge receptor
is ook GPCR
 Hormonen binden vaak aan meerdere types G-protein-coupled receptoren (1,2,3,
alfa, beta etc)
 Type muscarine receptor voor acetylcholine, is GPCR: geactiveerd door acetylcholine
en synthetische agonisten (iperexo); geremd door inverse agonist (QNB) en
antagonisten

(Tyrosine) kinase-gekoppelde receptoren
 Dimeren; inactief katalytisch domein – signaal molecuul in vorm van dimeer bindt –
actieve katalytisch domein || signaalmolecuul bindt – geactiveerd geassocieerd
enzym (kinase) bindt
 Familie van kinase-gekoppelde receptoren reageren veelal op groei en differentiatie
hormonen; bestaan uit dimeren met elk 1 transmembraan domein

O: transductie
Doorgeven wordt versterkt; er is conformatieverandering
 Veel doorgeef moleculen (T) van SOTR zijn dus kinases en G-proteins of second
messengers of de enzymen die second messengers maken
2 basisprincipes voor conformatieverandering van een eiwit
 Fosforylering: aanplakken van een fosfaat (Pi) groep door een kinase
 Klein molecuul op allostere site binden (hormoon, GTP of second messengers)

2 belangrijkste eisen voor een zinvol signaal

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.