Hoofdstuk 3 Samenvatting | Chili: Het land waar de aarde ophoudt | De Geo | Havo 3
Paragraaf 1
Unieke ligging:
Chili is het langste land, maar zeker niet de breedste. Chili is 170km breed.
Er ligt een kunstgebied langs de Grote Oceaan in het westen en het Andesgebergte in het
oosten.
De seizoenen in Chili zijn het tegenovergestelde van Nederland, de zomer in Chili is de winter
in Nederland. Dat komt omdat het op het Zuidelijk Halfrond ligt.
Er liggen veel verschillende klimaten in Chili, in het Noorden is het erg droog, rond de
hoofdstad Santiago is er een mediterraan klimaat.
Een mediterraan klimaat hebben droge zomers en milde winters met regen.
In het zuiden is het vaak nat en koud oftewel een zeeklimaat, bij de Andes is een
hooggebergte klimaat.
Droogte in Chili:
Het droge klimaat in het Noorden komt door 3 factoren: Het subtropische gebied van hoge
luchtdruk boven de grote Oceaan en de Humboldstroom en het Andesgebergte
Tussen 25 en 45 graden Z.B. ligt voor de kust een hogedrukgebied.
Bij de subtropische maximum stroomt de lucht aan het aardoppervlak weg. Dit word
vervangen door een koude lucht vanaf boven die kouder is dan het aardoppervlak, waardoor
de lucht opwarmt als het daalt. Dat zet uit en kan dus meer waterdamp bevatten.
De Humboldstroom die vanuit de Noordpool komt is koud, hij volgt de trog in de
oceaanbodem. Het koude water verdampt bijna niet en er is dus geen regen boven de
oceaan.
De Andesgebergte houd de oceaanlucht uit Argentinië tegen. Die lucht word gedwongen om
te stijgen en daardoor komt stuwingsregen aan de oostkant van de Andes.
El Nino
Het koude water van de Humbolstroom bevalt veel zuurstof dus ook veel voedingstoffen
voor vissen. Soms is het water aan de kust warmer dan normaal, een hogere
watertemperatuur zorgt voor minder zuurstof daar kunnen veel vissen niet tegen. Als de
vissers dit door hebben, omdat er dan alleen kwallen en haaien zijn weten ze dat er een El
Nino komt. Dat betekend het jongentje in het Spaans. El Nino komt eens in de twee tot
zeven jaar voor, het hoogtepunt is op Kersmist.
Door de opwarming van het zeewater tijdens de El Nino is er meer verdamping en dus meer
neerslag wat zorgt voor overstromingen ect.
Heel veel landen hebben last van El Nino.
, Hoofdstuk 3 Samenvatting | Chili: Het land waar de aarde ophoudt | De Geo | Havo 3
Paragraaf 2
Zware bevingen:
De grootste aardbeving was in 1960, met een kracht van 9,5. Mensen zijn de straat opgerend
omdat ze bang waren dat hun huizen instortte, er zijn 3 tot 10 duizend slachtoffers gevallen.
Het grootste aantal slachtoffers kwam door de tsunami die na de aardbeving is gekomen.
Sinds 1960 zijn er nog veel meer aardbevingen gekomen die de kracht 7 of hoger hadden, de
laatste was in 2015 met een kracht van 8.3. Door die aardbeving kwam er een tsunami met
golven van 4,5 meter, er zijn niet veel mensen gewond geraakt.
Na een aardbeving zijn er altijd naschokken, dit is soms de dag erna maar soms ook een
week erna. In 2015 werd de maand na de aardbeving nog naschokken gemeten.
Wegduiken:
Aardbevingen ontstaan door bewegingen langs breuken in de aardkorst. Als je een
aardbeving van de kracht 9 wilt hebben, moet het breukvlak honderden kilometers lang en
diep zijn. In Chili ontstaan de aardbevingen door botsingen van de Nazcaplaat met de Zuid-
Amerikaanse plaat. De zware oceanische plaat duikt weg onder de lichte oceanische plaat,
dit word ook wel subductie genoemd. De snelheid is rond de 10 centimeter per jaar, het is
niet elke dag een paar millimeter maar met horten en storten. Waar de platen elkaar raken
is er sprake van wrijving, de platen tillen elkaar een soort van op en hierdoor word de
spanning op de platen erg groot. Als deze te groot is schiet de plaat naar beneden en veert
hij de andere plaat omhoog.
Na een aardbeving bouwt de spanning langzaam op, door de aardbeving van 1922 werd de
druk langs de breuklijn in het noorden van Chili minder.
Op sommige plekken komen bijna geen aardbevingen voor en de kleine aardbevingen die
voorkomen haalt de spanning niet van de platen af, een gebied waar al lang geen aardbeving
is geweest noem je een seismisch gat.
Het Andes gebergte
De langste subductie zone heeft ervoor gezorgd dat het Andes gebergte is ontstaan, heel
diep onder de Zuid-Amerikaanse plaats smelt de Nazcaplaat.
Het magma wat door bij opstijgt vormt een reeks vulkanen. Er gebeurt meer, door de druk
worden de horizontale gesteentelagen erboven opzij en omhoog geduwd, hierdoor ontstaat
plooiingsgebergte.
