Samenvatting van de leerdoelen voor het tentamen samenleven:beleid. De leerdoelen worden getoetst tijdens het tentamen. Ik heb dit vak in één keer gehaald, met een goed cijfer. Leerjaar 1 IVK, Blok C
Beleid is een plan en beleid is alles wat een overheid doet Beleid is het streven naar het
bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde middelen en bepaalde tijdskeuzen.
Een plan is een stelsel van doelen en middelen. Het gaat erom dat een overheid van tevoren
heeft uitgedacht wat er moet worden gedaan en hoe dat moet worden gedaan. Beleid is ook
alles wat een overheid doet, maar ook het niet opstellen van een plan is beleid.
Een definitie geven van het begrip overheid
De overheid bestaat uit een heleboel verschillende overheden. Elke overheidsorganisatie
heeft eigen doelstellingen en eigen belangen. De doelstellingen en belangen van
verschillende overheden hoeven niet met elkaar in overeenstemming te zijn.
Er is niet één overheid. De overheid is opgebouwd uit een gecompliceerd geheel van
verschillende actoren, met soms tegenstrijdige doelstellingen en belangen.
De overheid = het geheel van bestuurders en bestuurlijke colleges in een staatsverband en
het daarbij horende ambtelijke apparaat.
De definitie van beleid volgens Hoogerwerf geven en kan deze herkennen en
uitleggen
Volgens Hoogerwerf is beleid = Het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met
bepaalde middelen en bepaalde tijdskeuzen.
Zonder een doeleind en bepaalde middelen te hebben kan een beleid niet gerealiseerd
worden en het maken van beleid gebeurd altijd in fasen.
De definitie geven van wat een probleem is en deze toepassen
Een probleem is pas een probleem als he door de maatschappij als probleem wordt erkend.
Het begrip trias politica uitleggen
Veel moderne staten kennen 2 pijlers die ten grondslag liggen aan de inrichting van hun
bestuur: de scheiding tussen kerk en staat en de scheiding van de 3 machten.
,Charles de Montesquieu (1689-1755) vond het gek als één persoon alle macht had. Dat
vormde de basis voor de moderne democratie. Montesquieu beschreef de volgende 3
machten (trias politica) die de basis vormen van een staatsbestel:
1. De wetgevende macht
2. De uitvoerende macht
3. De rechterlijke macht
Deze 3 machten vormen in principe gelijkwaardige machten, vandaar dat er vaak wordt
gesproken van een horizontale machtenscheiding. Er is geen vorm van hiërarchie tussen de
machten. Elk van de machten kent zijn eigen grondslagen, regels, bevoegdheden en
mechanismen om te corrigeren. Zo houden ze elkaar ook in balans.
Het idee achter trias politica is dat je ook binnen de overheid de machten zou moeten
scheiden. De Staten-Generaal = wetgevende macht. De ministeries = uitvoerende macht en
de onafhankelijke rechters zijn rechterlijke macht. De regering maakt zowel deel uit van de
uitvoerende en wetgevende macht.
Uitleggen wat de vierde en de vijfde macht is
Naast de 3 machten die Montesquieu beschreef, kennen we nog een aantal andere
machten. Het ambtenarenapparaat (bureaucratie) is de vierde macht. Beleidsadviezen van
rijksambtenaren kunnen de ministers sterk sturen. Daarbij voeren ambtenaren tal van zaken
voor de minister uit en nemen zij daarbij allerlei uitvoeringsbeslissingen.
De media, lobbyisten en adviesbureaus worden elk ook machten genoemd. Kenmerkend
voor al deze machten is dat zij (soms achter de schermen) de politieke besluitvorming
beïnvloeden.
De drie bestuurslagen van het openbaar bestuur in Nederland noemen
Een van de belangrijkste structuurkenmerken van de Nederlandse overheid is trias politica.
Een ander kenmerk is de gedecentraliseerde eenheidsstaat. Een gedecentraliseerde
eenheidsstaat houdt in dat veel taken en bevoegdheden aan andere overheidsorganen dan
de centrale overheid zijn toebedeeld. In hoofdzaak zijn deze taken en bevoegdheden over 3
bestuurslagen verdeeld:
- Rijk
- Provincie
- Gemeente
De toedeling van taken en bevoegdheden aan andere overheidsorganen dan de centrale
overheid = decentralisatie. Het verdelen van de bevoegdheden tussen de rijksoverheid, de
provincies en de gemeenten = verticale machtenscheiding. Deze verdeling van taken en
bevoegdheden zit niet muurvast, er zit voortdurend beweging in. De beweging in de
taakverdeling tussen de bestuurslagen is als continu zoeken naar evenwicht.
, Taken en bevoegdheden kunnen dus aan andere overheidsorganen dan de centrale overheid
zijn toebedeeld. Wanneer deze andere overheidsorganen een bepaald gebied besturen
hebben we het over territoriale decentralisatie. Wanneer zo’n ander overheidsorgaan is
ingesteld ter behartiging van een bepaald doel = functionele decentralisatie.
Per bestuurslaag de wetgevende, controlerende en uitvoerende macht noemen
De 3 bestuurslagen in Nederland zijn: rijk, provincie en gemeente. Rijk gaat achter het begrip
eenheidsstaat schuil. Er is een zekere mate van centralisatie en samenhang. Het rijk draagt
zorg voor de taken die niet aan de lagere overheden kunnen worden toebedeeld
(wetgevende macht).
De provincie heeft vooral een coördinerende taak. Dat komt omdat de provincie tussen rijk
en gemeenten inzit (controlerende macht).
De gemeenten doen vooral het uitvoerende werk en staan het dichtst bij de burgers
(uitvoerende macht)
Naast autonome taken hebben provincies en gemeenten ook medebewindstaken =
uitvoeren van rijkstaken door de lagere overheden.
Per bestuurslaag aangeven wie de functie van voorzitter heeft
Rijk Kamervoorzitter
Provincies Commissaris van de koning
Gemeente burgermeester
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bentemartina. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
