Boek: Recht een introductie, mr. Samim & mr. Bolk
H8 Goederenrecht
rechtsbetrekking tussen persoonlijke/relatieve
verbintenissenrecht
twee of meer personen vermogensrechten
vermogensrecht
rechtsbetrekking tussen absolute
goederenrecht
een persoon en een goed vermogensrechten
− Het goederenrecht is een gesloten stelsel.
− Het verbintenissenrecht is een open stelsel.
8.2 Goederen
Goederen; alle zaken en alle vermogensrechten, art. 3:1 BW.
Zaken; zaken zijn voor menselijke beheersing vatbaar, stoffelijke objecten, art. 3:2 BW.
Vermogensrechten; vermogensrechten zijn wel goederen, maar geen zaken. Omdat ze geen
stoffelijke objecten zijn. Het zijn op geld waardeerbare rechten die een persoon heeft. Dit recht is
overdraagbaar. Art. 3:6 BW.
8.3 Bezitter en houder
Jouw positie ten opzichte van de goederen die onder je hebt, bepaalt hoe sterk jouw recht op
goederen is.
Bezitter; iemand die een goed onder zich houdt en zich als eigenaar hiervan gedraagt. Oftewel: ervan
uitgaan eigenaar te zijn. Art. 3:107 BW.
− Bezitter niet eigenaar: Een bezitter hoeft niet altijd eigenaar te zijn. Hierbij zijn twee
mogelijkheden. De bezitter is of te goeder trouw of niet te goeder trouw. Bij te goeder trouw
weet je niet dat je niet de eigenaar bent. Bij niet te goeder trouw weet je wel dat je niet de
eigenaar bent, maar gedraag je je wel zo.
Houder (detentor); wanneer iemand een goed onder zich heeft, maar dit goed voor een ander houdt.
Je kunt alleen eigenaar zijn van zaken. Je kunt van een recht geen eigenaar zijn, wel rechthebbende.
Je bent dus bijv. rechthebbende van een vorderingsrecht of een bedrag dat op je bankrekening is
gestort voor je verjaardag.
8.4 Hoofdzaken en bestanddelen
Het onderscheid tussen hoofdzaken en bestanddelen is belangrijk. Als je eigenaar bent (geworden)
van een hoofdzaak (zoals een huis), ben je automatisch eigenaar van de bestanddelen ervan. Een
bestanddeel heeft in het recht geen zelfstandig bestaan en is dus geen zelfstandige zaak.
1
, Boek: Recht een introductie, mr. Samim & mr. Bolk
Als een object volgens een van de twee leden van art. 3:4 BW onderdeel van de zaak uitmaakt, is dit
object bestanddeel van de hoofdzaak. Een zaak die zodanig met de hoofzaak is verbonden en niet
kan worden afgescheiden zonder dat beschadiging volgt, wordt de zaak een bestanddeel van de zaak
(lid 2).
8.5 Onderscheidingen in goederen
Om rechthebbende te worden van een goed, is het van belang om te weten wat het verschil is tussen
roerende en onroerende zaken. Ook is het van belang om te weten wat overdracht betekent.
Roerende en onroerende zaken (8.5.1)
Zaken worden onderverdeeld in roerende en onroerende zaken, art. 3:3 BW. Voorbeelden van
onroerende zaken; een gebouw, boom met wortels in de grond of hek in de grond. Voorbeelden van
roerende zaken; een fiets, auto, horloge, telefoon, laptop. Deze laatste zijn niet duurzaam met de
grond verbonden. Je moet het verschil weten om te bepalen hoe de eigendomsoverdracht van een
zaak moet plaatsvinden.
Registergoederen en niet-registergoederen (8.5.2)
Alle onroerende zaken zijn registergoederen, art. 3:10 BW. Voor de overdracht van registergoederen
is vereist dat deze overdracht ingeschreven wordt in de openbare registers (het Kadaster), art. 3:89
BW.
Wanneer inschrijving niet vereist is, spreken we van niet-registergoederen. Er zijn wel roerende
zaken die registergoederen zijn. Dit zijn schepen en vliegtuigen van bepaalde omvang. Schepen
moeten ingeschreven staan bij het scheepsregister.
8.6 Verkrijging van goederen
Als je goederen verkrijgt, dan verkrijg je deze onder:
1. Algemene titel: door o.a. erfopvolging en boedelmenging); of onder
2. Bijzondere titel, door:
a. Overdracht;
b. Verjaring;
c. Onteigening;
d. Overige in de wet aangegeven wijzen.
Overdracht (8.6.1)
Om eigenaar te worden van een goed, moet je toetsen of er sprake is van een geldige overdracht op
grond van art. 3:84 lid 1 BW. De vereisten zijn:
1. Er is sprake van een geldige titel;
Hiermee wordt een geldige reden (geldige rechtsgrond) voor overdracht bedoeld. Een
geldige overeenkomst is een voorbeeld van een geldige titel. Als de strekking in strijd is met
de openbare orde en goede zeden, is de overeenkomst nietig en is er dus geen sprake van
een geldige titel.
2. Geldige levering;
Er is een verschil tussen de levering van niet-registergoederen en registergoederen.
Registergoederen (en dus alle onroerende zaken) moeten worden geleverd zoals beschreven
in art. 3:89 BW.
Bij roerende zaken, niet-registergoederen kan de vervreemder aan dit vereiste voldoen door
de verkochte zaak feitelijk aan de verkrijger te geven, art. 3:90 t/m 92 BW.
De vervreemder kan ook via drie andere, indirecte manieren leveren (art. 3:115 BW):
2
