Hoofdstuk 24; soorten en soortvorming
§1: Het concept van biologische soorten
Er zijn verschillende concepten over de term “soort”. In dit boek wordt het biologische soorten concept
gebruikt. Volgens dit concept is een soort een groep populaties waarvan de leden het potentieel hebben om in
zich in de natuur zich onderling te kunnen voortplanten, waarbij levensvatbare, vruchtbare nakomelingen
ontstaan. Deze organismen kunnen geen levensvatbare, vruchtbare nakomelingen krijgen met leden van
andere soorten.
Het concept van biologische soorten is gebaseerd op het potentieel om te kruisen, niet op fysieke gelijkenis. Zo
heb je fysieke gelijkenissen tussen verschillende soorten en fysieke verschillen binnen dezelfde soort.
Omdat biologische soorten worden gedefinieerd in termen van reproductieve
compatibiliteit, hangt de vorming van een nieuwe soort af van reproductieve
isolatie. Dit is een proces waarbij er voor een lange tijd, door barrières in de
leefomgeving, geen voortplanting plaatsvindt tussen individuen van één soort uit
verschillende populaties. Hieruit ontstaan dus 2 nieuwe soorten die zich niet meer
onderling kunnen voorplanten wanneer deze barrière weg is. Zulke barrières
blokkeren de genenstroom en beperken de vorming van hybriden; nakomelingen
die het resultaat zijn van interspecifieke paring (van verschillende soorten).
Het is logisch dat een vlieg niet met een kikker kan paren, maar de reproductieve barrières tussen nauwer
verwante soorten zijn niet zo duidelijk. Zulke barrières zijn op te delen in prezygote barrières en postzygote
barrières.
Prezygote barrières blokkeren de bevruchting (voor de zygote). Dit kan door de volgende 3 manieren:
> Door te voorkomen dat verschillende soorten gaan paren.
Kan doordat de soorten in een andere omgeving leven (habitat isolatie), kan doordat de soorten rond een
andere tijd voortplanten (temporale isolatie) en kan doordat de soorten zich niet aangetrokken voelen aan
elkaar door bijv. een ander liedje te zingen bij vogels (gedrag isolatie).
> Door te voorkomen dat deze paring succesvol wordt voltooid (Mechanische isolatie).
> Door de bevruchting te belemmeren als de paring wel succesvol is voltooid (Gametic isolatie).
Wanneer de prezygote barrières niet geholpen hebben, kan een verscheidenheid aan postzygote barrières
bijdragen aan isolatie nadat de hybride zygote is gevormd -> Ontwikkelingsfouten kunnen de overleving van
het embryo verminderen. -> problemen na de geboorte kunnen ervoor zorgen dat hybriden onvruchtbaar zijn
of hun overlevingskans verkleinen om lang genoeg te overleven om zich te kunnen voortplanten.
Het biologische
soortenconcept is
lastig te koppelen
aan organismen die
zich ongeslachtelijk
voortplanten. Het
soortenconcept legt
vooral de nadruk op
de gescheidenheid
van verschillende
soorten als gevolg
van reproductieve
barrières. Bij dit
concept is er geen
spraken van
genenstroom.
Verschillende andere definities benadrukken de eenheid binnen een soort. Zo onderscheidt het morfologische
soortconcept een soort door bijv. lichaamsvorm en andere structurele kenmerken. Het nadeel van dit concept
is dat wetenschappers het oneens kunnen zijn over structurele kenmerken van een soort.
Daarnaast bestaat er ook nog het concept van ecologische soorten, deze definieert een soort in termen van
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper semvanwieringen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.