Bestuursrecht
Sheets
Indeling van het recht:
Onderscheid naar rol overheid
- Publiekrecht:
tussen burger en overheid óf tussen overheidsorganisaties
algemeen belang staat centraal
bv. vergunning aanvragen voor iets, aanvragen studiefinanciering, rijbewijs
ophalen bij de gemeente, hoe is de staat ingericht (wat doet de eerste kamer, wat
doet de tweede kamer)
o.a. staatsrecht, bestuursrecht, strafrecht
overheid verricht een handeling die alleen door de overheid gedaan kan worden
handhaving van regels hiervan wordt aan de overheid overgelaten
- Privaatrecht:
tussen burgers of bedrijven onder elkaar
ook rechtspersonen, LET OP soms is de overheid ook een rechtspersoon bij bv. als
zij een koopovereenkomst opstellen met een leverancier
individueel belang staat voorop
bv. burenruzies, trouwen/scheiden
handhaving van regels hiervan worden aan de partijen zelf overgelaten
Onderscheid naar onderwerp
- Staatsrecht: gaat over de indeling van de staat, wat zijn de bevoegdheden van alle
overheidsorganen
- Bestuursrecht: alles wat tussen de overheid en burger geregeld moet worden; bv.
vergunning aanvragen, rijbewijs, paspoort, belastingen, verzekeringen, bouwen, milieu
- Strafrecht: staat in wat er als strafwaardig wordt gezien, wat je als straf krijgt en hoe dit
proces verloopt bij het krijgen van een straf; gaat altijd tussen verdachte en de
samenleving, waarbij OM voor de samenleving optreedt.
- Burgerlijk recht: alles wat er tussen burgers en bedrijven speelt, de overheid speelt geen
rol
Materieel recht:
- Beschrijft de rechten en plichten van mensen, instellingen, overheden; geboden,
verboden en de consequentie
- Inhoudelijke regels
- Vind je in het burgerlijk wetboek of het wetboek van strafrecht
- Een koper heeft bv. recht op een schadevergoeding
,- Wat?
Formeel recht (proces recht):
- Hoe worden de materiële regels gehandhaafd
- Het recht wat gaat over de procedure/proces, wat gebeurt er als een regel van materieel
recht wordt geschonden en wat kun je doen als je het niet eens bent met de straf?; bv.
iemand aanhouden, hoe lang gaat iemand naar de gevangenis, hoe gaat de rechter
beslissen of iemand strafbaar is, hoe claim je je schadevergoeding
- Vind je in het wetboek van strafvordering of het wetboek van burgerlijke
rechtsvordering
- Hoe komt de koper aan die schadevergoeding
- Hoe?
Wet in formele zin:
- een wet die is vastgesteld door regering en Staten-Generaal
- als er in de naam van een regeling ‘wet(boek)’ staat is dit het geval
- wet in formele zin zegt alleen iets over wie de wet heeft gemaakt en niks over de inhoud
- een rechter mag een wet in formele zin niet toetsen aan de Grondwet
Wet in materiële zin:
- algemene rechtsregel waaraan burgers gebonden zijn en die afkomstig is van (evt. een
lager) overheidsorgaan dat bevoegd is.
- De regels zijn dus van toepassing op iedere burger
- Herhaalde toepassing
- De meeste wetten in formele zijn ook wetten in materiële zin
Rechtsbronnen:
= waar halen we onze regels vandaan. Zorgt voor waarborgen legaliteitsbeginsel: elk
overheidsoptreden moet een wettelijke grondslag hebben + rechtsbescherming van de
burgers tegen overheidsoptreden (bezwaar of in beroep gaan)
- Wet: wettenbundel, gemaakt door de Tweede kamer of door gemeenteraad
- Jurisprudentie: uitspraken van de hoogste rechters; bv. in het wetboek staat dat je
iemand niet mag mishandelen, maar de rechter bepaalt wat precies onder mishandeling
wordt gerekend en wat niet
- Internationale verdragen: overeenkomst tussen 2 of meer staten; bv. het teken voor
gevaarlijke stoffen is overal hetzelfde
- Gewoonte: voorwaarden: vaste gedragslijn (al lang gebeurt iets op dezelfde manier),
rechtsplicht (men heeft met elkaar afgesproken dat ze zich aan de regel houden, als je dit
niet doet wordt dit als onbehoorlijk ervaren) – in het strafrecht bestaat het gewoonrecht
niet.
, Rechtsgevolg: conclusie van de rechtsregel (bv. gevangenisstraf). Als je deze moet
opschrijven schrijf je bv.: Rg 1a gevangenisstraf ten hoogste vijftien jaar, Rg 1b geldboete
van de vijfde categorie
Rechtsvoorwaarden: waar moet aan worden voldaan om tot de ‘conclusie’ te komen? Als je
deze moet opschrijven schrijf je bv.: Rv 1 opzettelijk, Rv 2 een ander
Het verschil tussen deze twee voorbeelden is dat de rechtsgevolgen alternatief zijn, dat
betekent dat iemand het een krijgt OF het ander. Dit noteren we met letters, dus a,b,c
etc.
Bij de rechtsvoorwaarden zijn de antwoorden cumulatief, dat betekent dat aan iedere
voorwaarde voldaan moet worden, dus iedere voorwaarde krijgt zijn eigen cijfer, dus
1,2,3 etc.
Bestuursrecht bestaat uit:
- Algemeen bestuursrecht: onderwerpen die in het gehele
bestuursrecht aan de orde komen (bv.
besluiten/beschikkingen en rechtsbescherming).
Kan je vinden in de Algemene wet Bestuursrecht (AwB).
- Bijzonder bestuursrecht: regels die alleen van toepassing zijn
op een bijzonder deel van het overheidsoptreden (bv.
belastingrecht, arbeidsomstandighedenrecht, gemeenterecht).
De regels van het AwB blijven van toepassing, tenzij daar een
uitzondering op is gemaakt in de bijzondere wetgeving.
Kan je o.a. vinden bij ‘X Bijzonder bestuursrecht’.
- Ongeschreven regels en beginselen
Parlement/Staten-Generaal: Eerste en Tweede kamer
Kabinet: ministers en staatssecretarissen
Bij bestuursorganen werken ambtenaren die de bestuurstaken uitvoeren; zij nemen
beslissingen over de burgers. Deze beslissingen heten besluiten en beschikkingen. Als een
burger het niet eens is met deze beslissing kunnen zij bezwaar aantekenen bij het
bestuursorgaan of in beroep gaan bij de bestuursrechter.
Trias politica:
Wetgevende macht: volksvertegenwoordiging (gemeenteraad, provinciale staten, regering +
parlement)
Rechtsprekende macht: rechter
Uitvoerende macht: college van B&W, gedeputeerde staten + commissaris van de koning,
regering (koning + ministers)
Artikel 1:1 lid 1 AwB
Onder bestuursorgaan wordt verstaan:
a. een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld (A-organen)
