Samenvatting
Samenvatting H11: Gezondheid. Nectar biologie 5 havo Leerboek
Samenvatting van H11: Gezondheid uit het boek 'Nectar biologie 5 havo'
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
11.1H11 Gezondheid
11.1 Gezondheidsproblemen voorkómen
Je huid als schild
De huid beschermt je tegen uitdroging, uv-straling en infecties, en helpt bij het handhaven van de
lichaamstemperatuur.
Bouw van de huid:
1. Opperhuid met drie lagen:
- Dode hoornlaag: gaat vochtverlies tegen, voorkomt binnendringen van bacteriën en
virussen.
- Levende cellen
- Kiemlaag, de onderste laag van de opperhuid: hierin stimuleert de zon op je huid de cellen.
Deze bevat cellen die pigmentkorrels maken onder invloed van zonlicht, ter bescherming
tegen uv-straling.
2. Lederhuid met onder andere: zweetklieren, talgklieren, zintuigen, spieren en haren.
3. Onder de huid bevindt zich nog het onderhuids bindweefsel met vetcellen. Binas 87A
Infectie (besmetting): een ziekteverwekker is je lichaam binnengedrongen.
Ziekte van Lyme
Niet alle teken zijn besmet met de Borrelia-bacterie en niet elke beet van een wel besmette teek
leidt tot problemen (door goedwerkend afweersysteem).
Leefstijl
Leefstijlfactoren, erfelijke factoren, aangeboren afwijkingen, geestelijke factoren, blessures en
infecties hebben allemaal invloed op je gezondheid.
Andere factoren
Erfelijke factoren berusten op informatie in je genen. Daaraan kun je niks veranderen, maar je kunt
de kans op problemen wel verkleinen.
Wie is gezond?
Je bent gezond als je je zowel lichamelijk als geestelijk als maatschappelijk goed voelt (volgens WHO).
Dus niet alleen de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken.
11.2 Barrières en antistoffen
Tetanus
Tetanusbacterie komt voor in darmen van paarden. Als dit in een wond komt, kun je tetanus krijgen
=> kan dodelijk zijn. Mensen in Nederland worden hiervoor gevaccineerd.
Antistoffen (in injectie): stoffen die gifstoffen of ziekteverwekkers onschadelijk maken.
De huid voorbij
Huid, slijmvliezen, maagzuur en traanvocht vormen barrières tegen het binnendringen van
ziekteverwekkers (= niet-specifieke afweer). De vagina heeft als bescherming ‘vaginale flora’: daar
zitten micro-organismen die de pH laag houden, dat zich beschermt tegen ziekteverwekkende
bacteriën en schimmels.
, 11.2
Macrofagen, een soort witte bloedcellen, ruimen binnengedrongen ziekteverwekkers
(bacteriën, virussen en schimmels) op. Door middel van fagocytose worden die ziekteverwekkers
weer afgebroken.
Niet-specifieke afweer: er wordt bij de afweer geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende
typen bacteriën.
Barrières, koorts en fagocyten horen bij de niet-specifieke vormen van afweer. De macrofagen
maken geen onderscheid tussen verschillende typen bacteriën. Binas 84J2, 3
Antistoffen
In gevallen waar de niet-specifieke afweer onvoldoende werkt, kan een arts een behandeling met
antistoffen geven.
Antiserum, bloedplasma met antistoffen, zijn afkomstig van dieren. Dit werkt tegen een bepaalde
specifieke stof in het lichaam. Dit wordt gebruikt wanneer patiënten een verzwakt afweersysteem
hebben of bij tijdnood. Monoklonale antistoffen zijn afkomstig van één kloon van snel delende
muizencellen.
11.3 Inenten: ja of nee?
Inentingen
Vaccinatie (inenting) is het toedienen van dode of verzwakte ziekteverwekkers met antigenen, met
als doel mensen te beschermen tegen ernstige ziektes: kunstmatige actieve immunisatie.
Vaccineren is een manier om ernstige ziektes onder de bevolking te voorkomen. Bij elk
vaccinatieprogramma is er de afweging tussen het risico op overlijden aan de ziekte en de kans op
bijwerkingen van de vaccinatie.
Te veel ziekteverwekkers
(Barrières =>) Als macrofagen de grote hoeveelheid ziekteverwekkers niet meer aankunnen, is je
lichaam overgeschakeld op het afweersysteem. Die bestaat uit speciale witte bloedcellen:
lymfocyten, die ziekteverwekkers kunnen herkennen.
Lymfocyten reageren op lichaamsvreemde antigenen (indringers) zoals die van bacteriën, virussen en
gifstoffen. Als reactie op antigenen maken speciale witte bloedcellen van het afweersysteem
antistoffen.
Lymfocyten
Lymfocyten ontstaan in het rode beenmerg, in de platte botten (ribben, borstbeen, bekken).
Twee hoofdtypen lymfocyten, met eigen functie:
1. B-cellen (rijpen in beenmerg) maken antistoffen tegen de antigenen die op de buitenkant
van ziekteverwekkers zitten.
2. Tc-cellen (rijpen in thymus) vernietigen geïnfecteerde (afwijkende) eigen lichaamscellen.
- T-helpercellen stimuleren delingen en activiteit van de andere T-cellen en de B-
cellen. Binas 84N, L2
Specifiek afweer
Afweer via lymfocyten is een vorm van specifiek afweer, steeds gericht tegen één bepaalde
ziekteverwekker. De activering van B- en T-lymfocyten vindt meestal plaats in de milt en in
verzamelplaatsen van witte bloedcellen, lymfeknopen.
Na activeren delen de cellen en vormen elk een groot aantal identieke cellen: kloon. T-helpercel
stimuleert B-cellen om antistoffen te maken tegen hun specifieke antigeen => antistoffen gaan via
bloedplasma, weefselvocht en lymfe => ze hechten aan antigenen en maakt deze onschadelijk.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nienke312. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79650 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen