C2: Autisme
dinsdag 5 april 2022 15:39
Autisme spectrum stoornis -> Spectrum, ofwel: geen lineaire schaal, maar op welke manier
men autistisch is.
Theory of Mind
Gaat over het inlevend vermogen (verplaatsen in perspectief ander). Inzicht dat mensen een
subjectieve beleving hebben van de werkelijkheid, en dat mensen handelen op basis van
deze subjectieve beleving (=mentale toestanden).
-> Meta-representatie = je perceptie/perspectief van je eigen perspectief (denken over hoe jij
naar iemand kijkt).
Meten
False belief taak = taak waarbij een verkeerde representatie wordt gesteld waarbij de reactie
van de persoon wordt voorspeld.
- Perner en Wimmer (1983) -> Unexpected transfer task (Sally).
Happé et al. (1995): "Normale" kinderen stijgen sterk in aantal correcte antwoorden in false
belief taken. Kinderen met autisme rond 3 en 18 jaar oud scoren gelijk.
The photograph/picture task = taak waarbij een foto wordt gemaakt, de kat in de foto wordt
veplaatst om vervolgens wordt gevraagd waar de kat in de foto is. Kinderen met autisme zijn
hier wel goed in.
Voorlopers van ToM
Joint attention = social gazing, kijken naar de ander is informatief.
Social referencing = kijken naar waar de andere persoon kijkt (joint attention) en wat deze
ervan vindt (theory of mind).
Artikel Mindblind Eyes (Senju, Southgate, White & Frith, 2009): sociaal initiatief in babies
bleef uit.
Soorten ToM
- Impliciete ToM, ontwikkelt vroeg, quick and dirty en blijft beperkt bij autisme.
- Expliciete ToM, ontwikkelt later, accuraat maar traag en loopt achter bij autisme maar
kan verbeteren. Het is een bron van compensatie.
Maar! Het kost allemaal energie, wat ten koste gaat van goed executief functioneren
(flexibiliteit, werkgeheugen).
W2en3 Autisme Pagina 1
,(flexibiliteit, werkgeheugen).
Advanced theory of mind tasks -> "I think…", "I think he thinks…" etc.
ToM gaat over meer dan slagen op een FB test, het gaat over capaciteit en/of motivatie.
-> Foto parental mind-mindedness
-> Mentalizeren = bepaalde dingen in iemands hoofd plaatsen, is voornamelijk motivatie en
minder capaciteit.
Dus motivationele kant is mentalizeren, de ToM is meer principieel (weten dat iemand een
andere staat heeft).
Er is een link tussen theory of mind en dagelijks functioneren. Het inlevend vermogen van
mensen met autisme is anders, maar niet perse minder goed.
ToM in autisme
Over het algemeen is bekend dat ToM ook bestaat bij mensen met schizofrenie en psychose.
Mensen met autisme zouden teveel mentalizeren / hyperempathie.
Mensen met psychopathie hebben beperkt affectief/invoerend vermogen.
Ook is er sprake van dubbele dissociatie autisme-psychopathie:
- Autisten: wel invoelen maar niet inleven
- Psychopaten: wel inleven, niet invoelen.
Er is hiervoor geen duidelijke empirische ondersteuning.
Double empathy problem (Damian Milton) = autistic empathy is no less compassionate, no
less thoughtful, no less 'human' than non-autistic empathy: it is simply different.
Ofwel: Autisten zijn op een andere manier empathisch.
Executieve functies
Dit is een parapluterm voor alle functies die je nodig hebt om adequaat en doelgericht te
gedragen. Zoals:
- Tijdelijk onthouden van informatie (werkgeheugen).
- Stoppen van gedrag (inhibitie)
- Vooruitdenken (planning)
- Veranderen van gedrag (flexibiliteit)
Starten, veranderen en stoppen is het moeilijkst. Cognitieve vaardigheden die nodig zijn voor
doelbewuste en doelgerichte activiteiten zijn executieve functies.
Meten
Lab tests: card sorting taak & stroop test (= kleuren van de woorden opnoemen).
Taak elementen (kenmerken test) belangrijk voor hoe kinderen het doen. Op de WCST is er
weinig structuur, flexibiliteit en inhibitie.
Hierdoor moeilijk voor kinderen met autisme. Wanneer er meer structuur is in de taak,
zijn er minderen problemen van autisme.
EF probleem = afstemmen/integreren EF capaciteiten.
BRIEF = executieve functies gedragsvragenlijst.
EF en autisme
Het verband hiertussen is nog vrij onduidelijk, EF is minder maar dat betekent niet perse
minder autisme. EF training heeft kleine effecten; mbt. EF ontwikkeling: normatieve
verbetering in de zin dat ASD vertraagd en atypisch is maar verschilt met subdomein. Leeftijd
W2en3 Autisme Pagina 2
, verbetering in de zin dat ASD vertraagd en atypisch is maar verschilt met subdomein. Leeftijd
speelt ook een rol.
EF problemen zijn niet specifiek voor autisme. Er zijn namelijk ook problemen met executief
functioneren in ADHD, tourette syndroom, leerstoornissen.
Autisme Flexibiliteitsprobleem
ADHD Inhibitie probleem
Overige gerelateerde begrippen:
Cognitieve controle = focus op breinmechanismen.
Open versus gesloten systemen:
- ASS: benaderen open systemen als gesloten systemen.
- Niet problemen EF, maar onvermogen met open systeem om te gaan.
W2en3 Autisme Pagina 3
