Samenvatting van Groepsdynamica: Theorie en vaardigheden
Auteur: David Wolcott Johnson
11e druk, 2015
ISBN: 9789043037808
Beknopte en complete samenvatting van het hele boek.
Inhoudsopgave
• 1 Inleiding op de groepsdynamic
• 2 Effectieve samenwerking
• 3 Communiceren in groepen
• 4 Leiderschap
• 5 Macht en invloed
• 6 Besluitvorming
• 7 Controverse en creativiteit
• 8 Het oplossen van belangenconflicten
• 9 Diversiteit
• 10 Teamontwikkeling
• 11 Begeleiden van therapeutische groepen
,Hoofdstuk 1 Inleiding op de groepsdynamica
Groepsdynamica
Het behoren tot een groep is een belangrijk onderdeel van ons leven. We worden geboren in een groep, het gezin, en
zonder deze groep zouden we het niet overleefd hebben. We blijven ons hele leven lid van bepaalde groepen en leren hoe
we ons moeten gedragen en hoe we moeten denken over onszelf en de wereld. Het behoren tot een groep vormt onze
identiteit. Groepsdynamica onderzoekt het karakter en functioneren van groepen. Er wordt gekeken naar de ontwikkeling
van een groep, het gedrag van groepsleden en de relaties tussen groepen en individuen. Door deze kennis kan ons
functioneren in groepen worden veranderd.
Definitie van een groep
Sociaalwetenschappers zijn het er (nog) niet over eens wat precies de definitie van de term groep is. In de sociale
wetenschappen worden er verschillende definities gebruikt, waarvan de zeven meest gebruikte definities te maken hebben
met:
Doel
Als we kijken naar doelen, dan kunnen we een groep definiëren als een aantal mensen dat een bepaald doel wil realiseren.
Twee of meer mensen komen bij elkaar omdat ze als individu een doel niet kunnen bereiken.
Interdependentie
Daarnaast kan een groep gedefinieerd worden als een aantal mensen dat afhankelijk is van elkaar op een bepaalde manier.
Een gebeurtenis moet dus invloed hebben op alle groepsleden en niet op maar één lid van de groep. De groepsleden delen
een gemeenschappelijk lot en hebben relaties met elkaar die hen afhankelijk van elkaar maken.
Interactie
De derde definitie van een groep is dat een groep een bepaald aantal mensen is dat directe contacten met elkaar
onderhoudt. De acties en interacties tussen groepsleden zijn volgens deze definitie voorwaarde voor een groep. Elk individu
moet wel direct in contact kunnen staan met andere groepsleden en niet via-via, want anders is er geen sprake van een
groep.
Perceptie van groepslidmaatschap
De vierde definitie is dat een groep uit twee of meer personen bestaat die zichzelf (en elkaar) als lid van die groep
beschouwen. Volgens sommige psychologen die deze definitie hanteren behoor je dus tot een groep als iemand zich
herinnert dat jij bij een vergadering of bijeenkomst van die groep aanwezig was.
Gestructureerde relaties
,Een andere definitie is dat een groep bestaat uit mensen die bepaalde rollen en normen hebben. Alle groepsleden hebben
een vaste status en/of rol en de groepsleden hebben bepaalde normen die invloed hebben op hun gedragingen.
Wederzijdse beïnvloeding
Ook kan een groep omschreven worden als een aantal mensen die elkaar beïnvloeden. Je moet de andere individuen
beïnvloeden, maar zelf ook beïnvloed worden door die mensen om deel uit te kunnen maken van een groep.
Motivatie
De laatste definitie is dat groepen bestaan uit mensen die om een bepaalde reden gemotiveerd worden om deel uit te
maken van een groep of groepen gaan vormen. Alle leden uit de groep kunnen een andere reden hebben om lid te willen
zijn van die groep. Elk individu zit in de groep vanwege de voordelen die het hem of haar op kan leveren of omdat zijn of
haar persoonlijke behoeften door die groep bevredigd worden.
Conclusie
Sommige definities overlappen elkaar en een groep hoeft niet aan al deze definities te voldoen om zich ook daadwerkelijk
een groep te noemen. Een kleine groep wordt bijvoorbeeld vaak gedefinieerd als twee of meerdere mensen die samen naar
een bepaald doel toe werken, afhankelijk van elkaar zijn, direct in contact met elkaar staan en zichzelf en de andere leden als
lid van de groep zien. Grote groepen (zoals een referentiegroep) hoeven daarentegen niet direct contact met elkaar te
hebben. Als je tot de populatie vrouw behoort, hoef je niet met alle vrouwen van de wereld contact te hebben om
daadwerkelijk van die groep deel uit te maken. Daarnaast moeten we een losse verzameling mensen die zich op dezelfde tijd
en plaats bevinden niet als een groep zien. Deze individuen hebben immers geen bepaalde overeenkomsten en vormen
geen eenheid. De mensen die in de rij voor de kassa staan, bevinden zich op hetzelfde moment op dezelfde plaats, maar ze
vertonen verder geen overeenkomsten en worden niet als een groep gezien maar als een losse verzameling.
Individu of groep
Sociaalwetenschappers zijn het niet alleen over de definitie van groepen oneens, ze zijn het er ook niet over eens of groepen
überhaupt wel bestaan. Er zijn twee tegenovergestelde standpunten die wetenschappers in kunnen nemen: het standpunt
van de groepsoriëntatie en het standpunt van de individuele oriëntatie.
Groepsoriëntatie
Aanhangers van dit standpunt concentreren zich op de groep als geheel. Het gedrag van groepen wordt verklaard aan de
hand van de invloed die de groep uitoefent. Volgens Emile Durkheim komen we niet veel over groepen te weten als we naar
de individuen kijken. Hij ging ervan uit dat groepen anders zijn dan alleen maar de som van de individuen. Wanneer mensen
een groep vormen, creëren zij een nieuwe sociale eenheid met zijn eigen wetten en opvattingen. Ook meende hij dat
primaire groepen een heel belangrijk deel uitmaken van onze samenleving. Primaire groepen zijn groepen met een directe
interactie tussen de leden, een sterke groepsidentificatie en een grote afhankelijkheid tussen de leden, zoals gezinnen.
Volgens Durkheim is het groepsbewustzijn sterker dan de wil van een individu. Daarnaast waren er ook andere psychologen
die meenden dat er niet alleen een individueel bewustzijn bestond maar ook een groepsbewustzijn, en dat we geen goed
beeld kunnen krijgen van een groep als we alleen naar de eigenschappen van elk groepslid kijken. Volgens Lewin zijn
groepen een op zichzelf staand verschijnsel en dus anders dan alle eigenschappen van elk groepslid bij elkaar.
Individualistische oriëntatie
Aanhangers van dit standpunt concentreren zich op het individu. Volgens Floyd Allport kunnen groepen niet bestaan, want
groepen kunnen niet denken of voelen. Het zijn juist de individuen die denken en voelen. Allport zag groepen als het totaal
van doen en laten van alle groepsleden en als het geheel aan normen, gedachten en gebruiken van een aantal mensen.
Middenpositie
, Ook zijn er onderzoekers die een middenpositie innemen, zoals Solomon Asch. Groepen zijn volgens hem net zoiets als
water. Water bestaat uit de elementen zuurstof en waterstof en van deze elementen moet je de eigenschappen kennen als
je wat meer te weten wilt komen over water. Niet alleen de eigenschappen van de afzonderlijke elementen zijn van belang,
maar ook hun interactie. Deze interactie is volgens Asch een op zichzelf staand verschijnsel. Bij groepen moet er dus gekeken
worden naar de kenmerken van de individuen en de groep moet als een op zichzelf staand object bekeken worden.
Conclusie
Zowel het standpunt van de groepsoriëntatie als het standpunt van de individualistische oriëntatie kunnen vandaag de dag
ingenomen worden. Uit onderzoek is echter wel gebleken dat wanneer groepen en een individu hetzelfde gedrag vertonen,
het gedrag van de groepen een sterkere reactie oproept dan het gedrag van het individu. Wanneer we denken dat iemand
tot een bepaalde groep behoort, zullen we ook eerder een stereotiep oordeel over diegene klaar hebben.
Het belang van groepen
Het menselijk ras heeft zich goed kunnen ontwikkelen door onder andere goed samen te werken. Doordat mensen vroeger
in groepen zijn gaan wonen en samenwerken, hebben ze hun kans op overleven vergroot. De kwaliteit van ons leven hangt
dus direct samen met groepseffectiviteit.
Gezinsleven
Aan het voorgaande stuk kunnen we zien dat groepen de kwaliteit van het leven kunnen verbeteren. Groepen vormen zo’n
groot deel van ons leven, dat ons leven voor een groot deel door de groepsdynamica bepaald wordt. We kunnen ons leven
verrijken als we kennis hebben over de dynamica van groepen. Een manier om ons leven te verrijken is om het gezinsleven
beter in stand te houden. Het gezin is waarschijnlijk de belangrijkste kleine groep die we kennen. Wat de structuur van het
gezin betreft, is er de afgelopen decennia heel wat veranderd. Zo zijn de families kleiner geworden, doordat ouders minder
(of helemaal geen) kinderen nemen dan vroeger. Ook zijn er steeds minder kerngezinnen en groeien er dus meer kinderen
op in een eenoudergezin. Een kwart van alle kinderen groeit op in een eenoudergezin. Gezinnen zijn nu veel ingewikkelder
en als we goede gezinslevens willen hebben, moeten we kennis hebben van de groepsdynamica. Deze vorm van dynamiek
overlapt met de (sociale) systeemtheorie, die het gedrag van mensen bekijkt in de context van hun relaties.
Bedrijfsleven
Daarnaast is de kennis van de groepsdynamica nodig voor een goed bedrijfsleven. Tegenwoordig werken veel bedrijven met
teams en nieuwe technologie. Sommige bedrijfsleden moeten communiceren met leden die in andere steden of landen
zitten. Mensen in bedrijven moeten dus goed kunnen samenwerken, getraind worden en goed kunnen communiceren. Dit
alles kan bevorderd worden door een goed inzicht in de groepsdynamica.
Onderwijs
Ook voor het onderwijs is de groepsdynamica belangrijk. Tegenwoordig wordt er bij veel opleidingen verwacht dat
studenten samenwerken in werkgroepen. Er wordt verwacht dat de studenten elkaar helpen en hierdoor is er geen
onderlinge competitiedrang. De groepsdynamica laat ons zien dat het werken in kleine groepen betere resultaten geeft dan
individueel werken.
Gezondheid
Ten slotte is de kennis van de groepsdynamica belangrijk voor de geestelijke volksgezondheid. De laatste tijd worden er
steeds meer mensen gediagnosticeerd met een depressie of angststoornis. Deze mensen kunnen onder andere geholpen
worden door deel uit te maken van een groep. Zo voelen ze zich verbonden met andere mensen. Vrienden en familieleden
om je heen hebben, is in zo’n situatie van essentieel belang. Ook is tegenwoordig groepstherapie populair geworden.
Groepen zijn van belang
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Loekvklaveren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,79. Je zit daarna nergens aan vast.