Naam: Manon Mossel
Studentnummer: 4784592
Datum: 08-01-2022
Opleidingsinstituut: NCOI
Opleiding: HBO Bachelor pedagogiek profiel jeugd
Moduleopdracht: Observeren en
rapporteren
(www.docplayer.nl)
,Voorwoord
Mijn naam is Manon Mossel, ik ben 23 jaar oud en ik zit in het 2e jaar van mijn HBO opleiding
Pedagogiek profiel jeugd. Het volgen van de module ‘Observeren en rapporteren’ heeft vooral als doel
om heel bewust te leren observeren en vervolgens die observatie cliëntgericht, doelgericht en objectief
te rapporteren. Sinds september 2021 loop ik stage bij Stichting De Kindertelefoon te Amsterdam.
Vanwege de anonimiteit en het ontbreken van fysiek en frequent contact wordt het vanuit hier niet
mogelijk om deze observatie uit te voeren. Om die reden voer ik deze moduleopdracht uit op basis
van een organisatie in mijn directe omgeving, namelijk op een basisschool.
Dit observatierapport schrijf ik zowel in opdracht van het NCOI, als in opdracht van de directeur van de
Sint Petrusbasisschool. Sinds een aantal maanden wordt bij Luuk van 11 jaar woedeproblemen
geconstateerd. Dit gedrag wordt door de cliënt en zijn omgeving als opvallend en storend gezien.
Zowel ouders als decaan zouden graag willen weten op welke momenten dit gedrag zich voordoet,
zodat naar de juiste oplossing kan worden gezocht om dit te veranderen. De kennis en vaardigheden
die zijn opgedaan bij deze module zijn een waardevolle toevoeging voor mij in mijn loopbaan als
pedagoog, observatie is overal belangrijk en met name wanneer je met mensen werkt.
, Samenvatting
1. Informatie geobserveerde personen en situatie.
Bij deze observatie gaat het om één persoon uit een klas van 23 kinderen: Luuk (11 jaar) uit groep 8.
De plaats van observatie is de St. Petrusschool in Volendam. Luuk wordt geobserveerd tijdens twee
momenten wanneer de kinderen zelfstandig aan een opdracht moeten werken. Dit kan zijn tijdens de
rekenlessen, maar ook tijdens het halfuurtje lezen in de ochtend of het afmaken van handarbeid
werkjes. De werkwijze die ik hanteer is niet- participerend.
2. Observatiedoel, -vraag en -context
De observatie is aangevraagd door de directeur. Hierbij kun je terecht als je als leerling, ouder of
medewerker ontevreden bent over bepaalde gedragingen op school. Overleg tussen deze partijen
heeft dan ook plaatsgevonden, waarna zij allen instemden. Luuk heeft last van woedeaanvallen
wanneer hij zelfstandig moet werken. Dit komt de laatste maanden zo sterk naar voren dat dit de
observator, directeur en ouders tot de volgende observatievraag heeft gebracht: Heeft Luuk specifieke
begeleiding nodig voor zijn woedeaanvallen? Met deze vraag hebben we nu het hoofddoel voor de
observatie. Een woedeaanval is een ruim begrip. Deze wordt gespecificeerd in het observatieplan.
Omdat de vraag eveneens vrij breed en niet specifiek genoeg is wordt deze vraag onderverdeeld in 3
deelvragen:
- In welke mate komt een woedeaanval voor bij Luuk?
- Welk probleemgedrag komt het meest naar voren tijdens een woedeaanval bij Luuk?
- Waardoor wordt een woedeaanval bij Luuk meestal getriggerd?
3. Situering observatie
De observatie wordt uitgevoerd door mijzelf, Manon Mossel. Ik voer de observatie uit aan de hand van
een organisatie uit mijn directe omgeving, op de St. Petrus basisschool in Volendam. De
observatieduur zal liggen tussen de 40 en 60 minuten.
4. Overzicht observatieplan
Voor dit rapport heb ik Luuk en zijn woedeaanvallen geobserveerd. Ik bestudeerde de aanvallen vlak
voor ze begonnen, tijdens de aanval, en kort daarna. Voor de observatie kies ik voor de
focus(persoon)sampling in combinatie met zowel gedrags- als tijdsampling. Doordat bij
gedragssampling het gevaar heerst dat macrogedrag verschillend waar te nemen is, stellen we vast
uit welk gedrag een woedeaanval kan bestaan. Dit gedrag is vastgesteld aan de hand van een
bestaande observatieschaal.
5. Observatieresultaat
Uit de observaties kun je afleiden wanneer een woedeaanval doorgaans begint, wanneer de piek is,
en wanneer het weer eindigt. Ook kun je aflezen welke gedragingen zich voordoen tijdens een
woedeaanval van Luuk. Hierbij komt verbaal agressief gedrag 40 keer voor, fysiek agressief gedrag
26 keer, psychisch agressief gedrag 14 keer en onopzettelijk agressief gedrag 10 keer. Als laatste zijn
er verschillende aanleidingen geconstateerd voor het uitbreken van de woedeaanvallen. Dit wordt
onderverdeeld in 2 groepen. De eerste groep betreft een huisregel of afspraak. De tweede groep
betreft een beperkende maatregel of persoonlijke kwestie. Agressief gedrag komt na aanleiding 2
sterker naar voren dan na aanleiding 1, namelijk 40 om 26 keer.
6. Observatie- interpretaties
Naar mijn mening begint Luuk gefrustreerd te raken op het moment dat het hem niet lukt zelfstandig
aan een opdracht te werken. Hij kan moeilijk opstarten en is snel afgeleid. Hij kijkt dan naar zijn
klasgenoten die het wel lukt geconcentreerd aan het werk gaan, waardoor zijn woede zich begint op te
bouwen. Luuk vertoont voornamelijk verbaal agressief gedrag, het lijkt voor hem het makkelijkste
middel om zijn frustraties te uiten. Op het moment dat een docent of leerling zich negatief over hem
uitlaat, uit hij zijn ongenoegen meteen door te schreeuwen en schelden. Dit gedrag komt het meest
naar voren naar aanleiding van een beperkende maatregel of persoonlijke kwestie.
7. Observatiebesluit
Aan de hand van de meetstaven, observaties en interpretaties is het advies om professionele hulp in
te schakelen voor Luuk. Voor deze observatie is gekozen om een schriftelijke rapportage in te dienen
bij de directeur van de school, en een mondelinge rapportage voor het aanvullende gesprek met de
ouders. De school heeft ervaring en contact met een organisatie die de training ‘Rots en Water’ zou
kunnen aanbieden. Deze training is onder andere gericht op zelfbewustzijn, zelfvertrouwen,
communicatie en lichaamsbesef. Ook werken ze samen met het CJG (Centrum Jeugd en Gezin),
waar begeleiding beschikbaar is voor thuis en op locatie.
