Samenvatting
Samenvatting over de pruikentijd! Hoofdstuk 4 geschiedenis!
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
Een samenvatting over hoofdstuk 4 geschiedenis, gaat over de pruikentijd, de Europese revoluties en de slavernij
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 4.1 t/m 4.6Start: De vlucht van de koning.
Lodewijk XVI en Marie-Antoinette wilde uit Parijs vluchten. Ze deden dit in het geheim. Sinds juli 1789
was in Frankrijk een revolutie aan de gang. De burgers waren in opstand gekomen tegen de koning en de
standenmaatschappij. Ze wilden dat er een einde kwam aan de voorrechten van de adel en de geestelijkheid
en eisten inspraak in het bestuur. Het gewone volk wilde vooral te eten hebben. In 1789 bedelden duizenden
hongerige Parijzenaars voor het paleis om brood. De volgende dag drongen ze het paleis binnen en doodden
twee soldaten. Ze dwongen de koning en koningin naar Parijs te gaan en daar te gaan wonen onder controle
van het volk. Intussen maakten afgevaardigden van de burgerij een grondwet die de macht van de koning
beperkte. Toen die bijna af was besloot de koning te vluchten. Dit mislukte, de koning had het vertrouwen
van het volk voorgoed verspeeld.
4.1 De Pruikentijd
Nederland in verval
In de 18e eeuw nam het Nederlandse aandeel in de Europese handel af en de nijverheid raakte in verval. In
veel steden namen armoede en werkloosheid toe. Er was niet alleen maar ellende. In Amsterdam deden
bankiers goede zaken. Zij waren erg rijk. De 18e eeuw staat bekend als de pruikentijd. De pruik was voor de
adel en de hogere burgerij een statussymbool, waarmee ze lieten zien hoe rijk en belangrijk ze waren.
Economische bloei in Frankrijk
In de landbouwstedelijke samenleving in Frankrijk kwamen handel en nijverheid tot bloei. De landbouw
bleef wel het belangrijkste middel van bestaan. Veel boeren leefden in grote armoede. Ze gingen gebukt
onder de verplichtingen aan de lokale edelman. (Ze moesten betalen voor de pacht van hun grond, een deel
van hun opbrengst afstaan en herendiensten leveren.)
De Franse standenmaatschappij
Frankrijk had een standenmaatschappij. Daarbij was geestelijkheid het belangrijkste, de adel kwam daarna
en de rest was de 3e stand. De verschillen binnen de 3e stand waren enorm. Als je als burger heel rijk was
deed je nog niet mee aan de privileges van de eerste twee standen. Adel en geestelijkheid hadden een eigen
rechtspraak en hoefden geen belasting te betalen. De boeren en burgers brachten het meeste geld op voor de
koning. Ook waren indirecte belastingen heel hoog, hierdoor was het voedsel erg duur. De armste mensen
leden het meest onder de staatsuitgaven. De koning was hoger dan alle standen. Zijn macht was absoluut.
Gebruik je verstand
Sommige mensen dachten dat je met je verstand alles kon begrijpen en verklaren (=verlichting). Je moest
zelf denken en niet zomaar geloven wat de kerk of andere autoriteiten zeiden. Het Christendom zei dat de
mens leefden om God te dienen, terwijl de verlichting juist beweerde dat de mens leefde om gelukkig te
worden en dat kon bereiken met zijn verstand. (Deïsme= geloven dat God de wereld heeft geschapen, maar
zich er niet meer mee bemoeit. Atheïsme= niet geloven in een god.)
Verlichte politieke denkbeelden
De verlichting zorgde ervoor dat mensen gingen denken dat iedereen gelijk was en gelijke rechten moet
hebben: mensenrechten. Het absolutisme was gebaseerd op de gedachte dat de koning zijn macht van God
kreeg. Maar volgens Locke kreeg hij het macht van het volk. Als hij zijn macht misbruikte of niet geschikt
was mocht het volk in opstand komen. Om machtsmisbruik te voorkomen ontwierp Montesquieu de
, driemachtenleer(trias politica). Verlichte filosofen stelden tegenover de ongelijkheid van de
standenmaatschappij en de onvrijheid van het absolutisme de rechtsstaat. Daarin moest iedereen, ook de
koning, zich aan de wet houden.
Boeken en genootschappen
Twee schrijvers wilden in 1751 aan een project beginnen: de Encyclopédie. Ze wilden alle kennis ordenen
en bekend maken bij het publiek. Zo zouden ze de onwetendheid en domheid bestrijden die de oorzaak was
van veel ellende. Steeds meer burgers werden zich bewust van de onredelijke ongelijkheid in de
standenmaatschappij en van de onvrijheid van het absolutisme.
4.2 Revolutie in Amerika
Onvrede in de Britse kolonies
De bevolking in de Britse kolonies in Noord-Amerika groeide in de 18e eeuw veel. Het grootste deel was in
Amerika zelf geboren en alleen via de voorouders verbonden met Europa. De Amerikanen voelden zich dus
steeds minder Brits en wilden zoveel mogelijk zelf beslissen. Dit ging goed, omdat de regering in Londen
zich nauwelijks met hun bemoeiden. Maar Groot-Brittannië had veel geld verloren door de oorlog met
Frankrijk, daarom besloten ze om nieuwe belastingen te heffen. De Amerikanen moesten meebetalen. Dit
leidde tot woede. Als ze belasting moesten betalen, wilden ze ook stemrecht. 'No taxation without
representation'.
Democratische revolutie
De sfeer tussen moederland en kolonies was slecht. Daardoor kon iets onbelangrijks uiteindelijk aanleiding
zijn tot een definitieve breuk. In 1773 nam het Britste parlement de Tea Act aan. Een Brits bedrijf mocht dan
zonder invoerrechten thee in de kolonies verkopen. Dit was niet nadelig voor de Amerikanen, maar ze waren
wel boos dat Groot-Brittannië zich weer met hen bemoeide. Daarom smeten ze 's nachts alle balen thee van
de schepen (=Boston Tea Party). De parlementen van de kolonies besloten samen te gaan werken tegen
Groot-Brittannië. Ze vormden het Continentaal Congres. In 1775 was het eerste gewapende gevecht.
Hiermee begon de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog. Het was de eerste democratische revolutie in de
geschiedenis.
De onafhankelijkheidsverklaringOp 4 juli 1776 ondertekenden de vertegenwoordigers van de 13 kolonies
de Onafhankelijkheidsverklaring. De verklaring geeft de politieke idealen van de verlichting mooi weer. De
Amerikanen wonnen hun onafhankelijkheidsoorlog (met hulp van Spanje en Frankrijk). In 1783 erkende de
Britse regering de onafhankelijkheid van de nieuwe staat: VS.
Eerste democratische grondwet
De VS werd een federatie, een verbond tussen staten. Een centrale regering zou beslissen over oorlog en
vrede en andere gemeenschappelijke zaken, maar de staten mochten veel zelf regelen. In 1789 kwam de
eerste grondwet. De trias politica werd toegepast.
4.3 Revolutie in Frankrijk
Een lege schatkist
Koningin Marie-Antoinette gaf veel geld uit. Hierdoor werd ze het symbool van de lasten waarmee de
Fransen waren opgezadeld. Ze werd ook wel 'Oostenrijkse' genoemd. De oorlogen die koning Lodewijk XIV
voerde waren nog veel duurder. Hij kreeg steeds meer schulden. Daarom liet hij de adel en geestelijkheid
meer belasting betalen, in ruil voor meer invloed. In 1788 riep hij voor het eerst in 175 jaar de Staten-
Generaal bijeen. Burgers stoorden zich aan de voorrechten van adel en geestelijkheid. Veel mensen leden
honger, omdat het voedsel zo duur was.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vincentenleon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,09. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
