Dit is een samenvatting van de eerste historische context, 'Steden en burgers in de Lage Landen ()'. Ik heb door deze samenvatting te leren een 8 gehaald voor mijn toets. Deze samenvatting is perfect voor het leren voor zowel het schoolexamen als het centraal examen.
Deze samenvatting is gebase...
1.1 Opbloei van handel en nijverheid in Vlaanderen
Kenmerkende aspecten
- De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een
agrarisch-urbane samenleving
- De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
Ontginningen in Vlaanderen
Veel vruchtbare grond: graanopbrengst per hectare in het graafschap Vlaanderen het hoogst
van de Nederlandse gewesten
Einde van de vroege Middeleeuwen: uitgestrekte bossen en moerassen, lage kuststreken
overstroomden regelmatig
→ Inwoneraantal groeide zeer langzaam, toch een toenemende vraag naar voedsel
→ Bossen kappen, moerassen droogleggen, kustgebieden indijken: gebied geschikt
maken voor akkerbouw en veeteelt
De agrarische productie groeide:
- Boeren ontwikkelden een betere ploeg, getrokken door paarden
- Tweeslagstelsel → drieslagstelsel
→ Voedselproductie leidt tot bevolkingsgroei
Die bevolkingsgroei maakte nieuwe ontginningen noodzakelijk, die vervolgens weer
bijdroegen aan verdere bevolkingsgroei.
De ontginningen breidden zich uit vanuit Noord-Vlaanderen naar het vruchtbare zuidelijke
deel van Vlaanderen, vervolgens naar Brabant en vervolgens naar Holland en Zeeland.
Handel en nijverheid
Toename voedselproductie → deel van de bevolking kan zich richten op de productie van
bijvoorbeeld aardewerk of textiel
Ambachtslieden: vestigden zich in een nederzetting of oude stad met regionale marktfunctie
- Maakten producten die boeren eerst maakten
- Boeren: verhandelden hun landbouwproducten tegen nijverheidsproducten
Na Romeinse tijd steeds minder munten
Toename van de handel: het gebruik van munten werd weer praktischer
Koningen, edelen en stedelingen gingen munten slaan
- Bevorderde de handel
- Winstgevend, omdat de munten meer waard waren dan het edelmetaal waarvan ze
gemaakt zijn
Ook op het platteland nam geldgebruik toe
- Afdrachten van de oogst en de diensten die horigen moesten leveren, werden
omgezet in een geldbedrag
→ Er ontstond een monetaire economie
1
,Stedengroei en stadsrechten
Handel en nijverheid kwamen tot bloei→ verstedelijking
Adel: blij met de ontwikkeling van een landbouwsamenleving naar een
landbouwstedelijke samenleving
- Rijke stedelingen konden meer belasting betalen dan de horigen
Ook voor de horigen was het gunstig
- In de stad meer ontplooiingskansen
→ Eigenlijk was dit illegaal, horigen moesten op domein blijven
- Toch werden ze beschermd in de stad, ze wilden graag nieuwkomers
(aspirant-poorters) om verdere groei mogelijk te maken.
→ Dit leidde tot afspraken
- Horigen die een jaar en een dag in de stad waren, hoefden niet meer terug en
werden vrije burgers
→ Gunstig voor de groei van de stad en dus ook voor de belastinginkomsten van de
adel
- Om leegloop van het platteland te voorkomen: de adel verminderd de plichten van de
horigen
→ De rechtspositie van de horigen verbeterde
Meerdere privileges werden vastgelegd in stadsrechten
→ Edelen konden de stedengroei stimuleren
- De stedelingen kregen door de voorrechten steeds meer invloed op bestuur en
rechtspraak
Atrecht
Atrecht, Zuid-Vlaanderen kende verschillende positieve factoren voor stadsgroei
- Lag in vruchtbaar gebied dat rijke graanoogsten leverde
- De wegen uit de Romeinse tijd waren nog grotendeels intact
- Via rivieren goede verbinding met het noorden van Vlaanderen
7e eeuw: de abdij van Sint-Vaast wordt gebouwd
- De monniken ontgonnen het omliggende gebied
→ De voedselproductie nam toe
- De boeren en kloosterlingen hielden schapen, wol diende als grondstof voor
textielnijverheid
Aspirant-poorters: kregen een stuk grond om er een huis te bouwen
2
, Om de belangen van de groeiende stadsgemeenschap te verdedigen streefden de inwoners
doel na die in de bonum commune ten goede kwamen:
- Juridische bescherming van de vrijheid van stadsbewoners
- Rechtszekerheid en reglementering van handel en nijverheid
- Bescherming van de stad door een militaire organisatie en door aanleg van wallen en
een stadsmuur
- Vergroting van de invloed van de poorters op het bestuur en op de rechtspraak
- Handhaving van orde en rust
Inwoners van Atrecht: grondbelasting betalen aan de graaf van Vlaanderen.
Ze kochten de belasting af: jaarlijks een bedrag betalen voor de hele stad
De stedelingen wilden ook bestuurlijke en rechterlijke macht.
In ruil voor belastingen, leningen, of beloftes van trouw stelden zij herhaaldelijk eisen die de
graaf moest inwilligen.
→ Graaf benoemde enkele stedelingen tot schepen
- Vormden een permanente rechtbank
→ handelaren hoefden niet te wachten op uitspraak van de graaf
- Bestuurlijke taken
- Stadsfinanciën
Ambachten
Atrecht: belangrijke regionale markt
Boeren uit de omgeving: grote overschotten graan en wil
→ Verkopen ze op Atrechtse marktpleinen
Ambachtslieden: verwerken de wol tot lakens, werden in groot gebied verkocht
In de textielnijverheid werden allerlei innovaties toegepast
→ De kwaliteit en de productiesnelheid verbeteren
- Weefgetouw
- Twee wevers op weefgetouw (bredere lakens)
- Experimenteren met soorten wol
12e eeuw: gilden werden opgericht
- Beroepsorganisaties met een sterke religieuze en sociale inslag
- Zorgden voor elkaar
- Economische rol
- Strenge reglementen: ambachtslieden moesten producten van hoge kwaliteit
leveren
→ Handelaren konden erop vertrouwen dat de Atrechtse producten van hoge
kwaliteit waren
Zo zorgden ook de gilden voor het bonum commune, ze bevorderen nijverheid en handel
→ Welvaart van de stad
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marinroodzant. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
