Samenvatting van hoofdstuk 5 uit Caput Mundi. Hierin worden paragraaf 1 (Joden en christenen in Rome), paragraaf 2 (De catacomben) en paragraaf 3 (vroegchristelijke kunst) behandeld.
De joden vestigden zich rond 1200 v.Chr. in Palestina. Ze vestigden zich ook op veel andere
plekken: in 63 v.Chr. waren er veel joden in Rome. De Romeinse generaal Pompejus nam
Jeruzalem in en vermoordde 12.000 burgers. Judea werd vazalstaat van Rome. Pompejus nam een
heleboel joodse krijgsgevangenen mee naar Rome. Joden mochten in Rome vrijelijk leven en hun
religie werd niet verboden. Maar in 19 na Chr. gaf keizer Tiberius de opdracht aan alle Romeinen
die zich hadden aangesloten bij de Isiscultus of joodse opvattingen hun eigen hadden gemaakt,
hun religieuze kleren en voorwerpen te verbranden. Leden van Isis werden uit Rome verbannen
en de joden moesten militaire dienst verrichten. 4000 joden moesten naar Sardinië om
roversbendes te bestrijden, alle andere joden moesten Rome verlaten, behalve als ze de
gebruiken van hun godsdienst hadden afgezworen. Dertig jaar later waren veel joden weer terug
in Rome, maar toen werden ze weggejaagd door keizer Claudius in 49 na Chr.
Jezus Christus
De Romeinen hielden de christenen lange tijd voor een joodse sekte, want Jezus was geboren als
joods jongetje en toen hij ouder werd trok hij rond om de joodse leer te verspreiden en hij kreeg
een groep joodse volgelingen die hem als de Messias zagen. Joodse religieuze leiders zagen hem
echter als een oplichter en volksopruier. Door hen werd Jezus gekruisigd (goede vrijdag) met als
doel dat de groep volgelingen van Jezus uit elkaar zou vallen, maar de volgelingen zeiden dat
Jezus drie dagen na de kruisiging was opgestaan uit de dood en na 40 dagen later opgenomen
zou zijn in de hemel (Hemelvaartsdag). Tien dagen daarna werden 11 volgelingen (apostelen) van
jezus geïnspireerd door de heilige geest (Pinksteren).
De eerste christenen
Vanaf de dertiger jaren van de 1ste eeuw vormden de christenen een gemeente in Rome. Eerst
waren het vooral arme mensen, pas aan het einde van de 1ste eeuw waren er ook onder de
Romeinse elite en senatoren christenen. Aan het hoofd van een christelijke gemeenschap stond
een bisschop, geassisteerd door priesters. Onder hen hielden christenen de eucharistie. De
christenen waren geïntegreerd in de Romeinse maatschappij. Ze zonderden zich niet erg af en
het waren geen zonderlinge mensen, maar ze zochten wel naar een eigen identiteit. De
christelijke identiteit werd gevonden en versterkt met samenkomsten met andere christenen,
kritiek op bepaalde aspecten van de Romeinse maatschappij en levenswijze, nadruk leggen op
armenzorg en degenen die onder de Romeinse keizers hadden geleden te idealiseren.
De brand van Rome
In 64 na Chr. brak er in Rome een brand uit die, volgens geschiedschrijver Tacitus, keizer Nero
stichtte om de ondergang van Troje te bezingen. Hij streefde ernaar om een nieuwe stad te
bouwen. Hij gebruikte de brand om voor zichzelf een groot paleis te bouwen (Domus Aurea). Er
ontstonden geruchten onder de Romeinen dat Nero de brand zou hebben aangestoken. Daarom
, gaf Nero de christenen de schuld. Tacitus beschrijft christenen als mensen die gehaat werden
door hun schanddaden (flagitia) en door het volk christenen werden genoemd, hij noemt hun
geloof een verderfelijk bijgeloof (exitiabilis superstitio), de haat van de christenen tegen het
mensdom (odium humani generis). De vijandige houding tegenover de christelijke gemeenschap
komt doordat christenen geen offers wilden brengen aan de Romeinse goden en de genius
(beschermgeest) van de Romeinse goden. Er gingen ook geruchten rond over dat de christenen
deden aan incest, kannibalisme en kindermoord, die ontstonden doordat tijdens de eucharistie
brood als het lichaam van jezus en wijn als het bloed van jezus beschouwen werd.
Tacitus schreef chrestianos ipv christianos en Chrestus ipv Christus. Dit kan erop wijzen dat de
Romeinen christos verwarden met het griekse chrestos (braaf), en ze spottend brave kerel
noemde. Tacitus schreef ook over hoe Nero de christenen heeft gedood: verscheuring door
honden en dienen als brandende fakkel tijdens een paardenrace.
De periode tijdens de Flavische dynastie (69-96)
Over de periode tijdens de Flavische dynastie (Vespasianus, Titus en het begin van de regering
van Domitianus) bestaan geen berichten over vervolgingen. De christengemeente in Rome had
zich dus hersteld en is gegroeid. Maar aan het einde van de regering van Dominitianus vervolgde
hij wel christenen. Hij vond zijn goddelijke status belangrijk en liet zichzelf Dominus ac deus
noster noemen. Christendom werd als een verboden religie beschouwd.
De briefwisseling tussen Plinius en Trajanus
In de 2e eeuw stuurde Plinius de Jongere een brief naar keizer Trajanus. In die brief schreef
Plinius dat hij christenen heeft laten terechtstellen, behalve als ze ontkenden of zeiden dat ze
niet meer christen waren. Hij had ze gedwongen om tot Romeinse goden en een beeld van
Trajanus te bidden en Christus te vervloeken. Trajanus vindt dat hij goed had gehandeld maar dat
christenen alleen gestraft moesten worden als ze worden aangegeven en blijven volharden
christen te zijn.
De relatie tussen joden en christenen
Joden hadden een hekel aan christenen en probeerden hen in zwart daglicht te stellen. Poppaea
Sabina (die later de vrouw werd van Nero) deed een goed woordje voor de joden bij Nero.
Waarschijnlijk had zij ook Nero ertoe aangezet de christenen de schuld te geven van de brand. Er
waren ook spanningen tussen christenen die eerst joods waren (en zich nog gebonden voelden
aan de joodse wet) en wetsvrije christenen. De apostel Paulus had te maken met joodse
christenen die de besnijdenis wilden handhaven om te voorkomen dat ze vervolgd zouden
worden.
Van onderdrukte religie naar staatsgodsdienst
Vanaf het einde van de 2de eeuw verslechterde de toestand van het Romeinse Rijk. De christenen
kregen de schuld van de algemene achteruitgang van het Rijk en werden actief opgespoord. Deze
vervolgingen hadden een averechts effect: christenen die tot hun dood in hun geloof bleven
volharden, werden een voorbeeld voor anderen. In de strijd om het keizerschap nam Constantijn
het in 312 op tegen Maxentius. Voor de slag kreeg Constantijn een droom waarin hij de opdracht
kreeg het kruis op de schilden van zijn soldaten moest zetten. Toen hij dat deed en hij Maxentius
versloeg en keizer werd, besloot hij het christendom te steunen. In het Edict van Milaan (313)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mssbk0524. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
