Samenvatting inclusie
Uit het boek H7&9
, Hoofdstuk 7 verbinden vanuit empowerment
Paragraaf 7.1
New dutch connections inspireert en motiveert (ex) vluchtelingen om opnieuw in zichzelf
te geloven. Dit wordt gedaan door samen met bedrijven workshops aan te bieden, uniek
ontmoeting te organiseren door a.o. het produceren van theatervoorstellingen en
(ex)vluchtelingen te koppelen aan coaches en maatjes.
Werken vanuit empowerment heet in Nederland doorgaans ‘krachtgericht werken’ of werken
vanuit eigen kracht’.
Paragraaf 2.1
Empowerment is moeilijk eenduidig te omschrijven, omdat het verschillende vormen kan
aannemen en in verschillende contexten voorkomt.
Essentieel is in ieder geval dat het bij een paar moment niet gaat om je te krijgen, maar om
iets zelf verwerven. Degene die over power ment beschikken, hebben de taak om de
condities te scheppen voor degene die minder empowered zijn: niet door zijn macht te geven
(toegeef power to), maar door hun ontwikkelingskansen te bieden (to enable).
Het accent ligt daarbij op het gebruikmaken van eigen kracht (bronnen), niet op
tekortkomingen.
Empowerment kan betrekking hebben op verschillende niveaus:
- Het individuele niveau
- Het groepsniveau
- Het niveau van de buurt of plaatselijke gemeenschap
- Het beleidsniveau
- Het niveau van de samenleving
Opvallend is dat in de meeste empowermentmethoden slecht 1 niveau centraal staat.
Empowerment wordt toegepast op zeer diverse terreinen;
- Lichamelijke en geestelijke gezondheidszorg
- Justitie
- Onderwijs
- Welzijnswerk
- Politiek
Daarbij zijn er veel verschillende doelgroepen mogelijk:
- Ouderen
- Personen met een verstandelijk of lichamelijke handicap
- Vrouwen
- Etnische minderheden
- Psychiatrische patiënten
- Personen in een situatie van maatschappelijke achterstellingen zoals thuislozen en
randgroepjongeren.
Wat deze doelgroep gemeenschappelijk hebben, is dat ze als een minderheidsgroep in de
samenleving beschouwd kunnen worden, of in elk geval als een groep die wordt
achtergesteld, met als (mogelijke) kenmerken: het ontbreken van macht, discriminatie in de
, vorm van uitsluiting van posities en functies, geringe prestige en subject zijn van negatieve
vooroordelen.
Empowerment wordt ook als begrip gehanteerd binnen verschillende disciplines, zoals
economie, filosofie, rechten, pedagogie, psychologie en technologie, en het uiteenlopende
organisaties of projecten: onderneming, cliëntenorganisaties, zelfhulpgroepen,
welzijnsinstellingen, buurtprojecten en projecten voor ontwikkelingslanden.
Paragraaf 7.3
De geschiedenis van het begrip empowerment valt samen met de geschiedenis van de
sociale bewegingen in de verenigde staten. Denk daarbij aan de burgerrechtenbeweging, de
vrouwenbeweging, de Black Power-beweging en de zelfhulpbeweging, zoals antipsychiatrie
in de jaren zestig van de 20ste eeuw.
In de jaren 80 werd het idee van empowerment voor het eerst ook bewust gebruikt binnen de
praktijk van het Amerikaanse social work (Van Regenmortel) Het was gebaseerd op vijf
aspecten:
1. Het idee van gelijkwaardigheid
2. Het benadrukken van capaciteiten
3. De wisselwerking tussen individu en omgeving
4. Personen worden gezien als actieve wezens met rechten en plichten, behoeften en
belangen.
5. Selectieve aandacht voor de meest ‘disempowerd’ individuen en groepen.
De Braziliaanse pedagoog en filosoof Paulo Freire wordt in Nederland over het algemeen
beschouwd als de geestelijke vader van het begrip empowerment.
Freire nam het op voor de Braziliaanse boerengemeenschappen, die door rijke
landeigenaren werden uitgebuit en die nauwelijks invloed hadden op een eigen leven. Hij
hanteerde het begrip empowerment voor een bewustwording methode voor politieke
emancipatie: door bewustwording van een onderdrukkende situatie waar de mensen
geactiveerd om weer de regie te nemen over een eigen leven.
Leren was voor Freire een vorm van bevrijding: ‘Door het leren, door het bewust en kritisch
nadenken over de eigen levensomstandigheden en de achtergronden ervan, krijgen mensen
geleidelijk aan scherper inzicht in de oorzaken van sociale en maatschappelijke uitsluiting en
worden zij gestimuleerd zelf actie te ondernemen om hun situatie te verbeteren.
Freir; vatte empowerment dus op als een emancipatieproces, met als eerste stap:
bewustwording van je eigen situatie en het besef dat je daar invloed op uit kunt oefenen.
Vier bewustzijnsniveaus:
1. Mythisch bewustzijn: hierbij is sprake van een gevoel van onmacht en van dus
beheersing door machtige van buitenaf.
2. Naïef bewustzijn: ondanks het gevoel van onrecht is er sprake van afhankelijke
opstelling
3. Kritisch bewustzijn: er is een groeiend inzicht in de eigen mogelijkheden en
relativering van deskundigheidsmacht. Daarnaast is er erkenning van
maatschappelijke onderdrukking en van manieren om die te bestrijden
4. Politiek bewustzijn: hier gaat het om de bewustwording dat veel ogenschijnlijk een
individuele problemen gemeenschappelijke problemen zijn van minder machtige
groepen. Door bundeling van krachten kan invloed worden uitgeoefend op de
maatschappij en de politiek die een rol spelen in een negatieve situaties.