Bijzondere overeenkomsten week 1:
Hoe kwalificeer je bijzondere overeenkomsten en wat is de samenhang
tussen boek 6 en 7?
Literatuur: hoofdstuk 1 en 2 + arrest
Wetsartikelen:
Artikel 6:231 – 6:247
Boek 7 – kwalificaties van overeenkomsten
Hoofdstuk 1 – bijzondere overeenkomsten: algemeen
- Bijzondere overeenkomsten zijn overeenkomsten die in de wet benoemd zijn en een aparte
regeling kennen
- Ze worden ook wel benoemde overeenkomsten genoemd, in tegenstelling tot onbenoemde
overeenkomsten
- Onbenoemde overeenkomsten kennen geen aparte regeling in de wet, daarvoor gelden de
algemene regels van overeenkomsten uit boek 6
Waarom heeft de wetgever eigenlijk aparte regels opgesteld voor bepaalde overeenkomsten?
- Wetgever wenst het goede verloop van het rechtsverkeer te bevorderen
Alledaagse overeenkomsten & schept meer duidelijkheid in specifieke situaties
- Wetgever wenst bij verschillende overeenkomsten zwakkere partijen beschermen tegen
sterkere partijen
Zoals consument, werknemer, huurder, patiënt & reiziger
- Adagium les specialis derogat lex generali: bijzonder gaat voor algemeen
- Boek 7 is van toepassing op de bijzondere overeenkomsten (let op de verschillende titels)
Precontractuele verbintenissen: verbintenissen zijn bepalingen over verplichtingen die al kunnen
ontstaan voordat er sprake is van een overeenkomst. De verbintenis vloeit in dit geval niet voort uit
een overeenkomst, maar uit de wet.
Postcontractuele verbintenissen: verbintenissen die na tenietgaan van de overeenkomst nog kunnen
ontstaan
Een overeenkomst kan vormvrij tot stand komen, tenzij de wet extra eisen stelt.
Gemengde overeenkomst: overeenkomst die voldoet aan de omschrijving van twee of meer door de
wet geregelde bijzondere soorten overeenkomsten (zie artikel 6:215 BW)
- In beginsel alle regels gezamenlijk van toepassing. Wanneer dit niet gaat, gaat het dwingende
voor schrift voor (het aanvullende voorschrift).
Voorbeeld: koop en plaatsing van keuken bij consument
Zowel consumentenkoop als overeenkomst tot aanneming van werk
- Artikel 7:5 lid 4 BW: bij strijd tussen regels rond aanneming van werk en de regels rond
consumentenkoop, gaan de regels rond consumentenkoop voor
Samengestelde overeenkomsten: een overeenkomst die in meerdere, afzonderlijke bijzondere
overeenkomsten uitgeklaard valt
Vermenging: sprake van als de hoofdverplichtingen uit de overeenkomst niet goed los van elkaar
kunnen worden gezien
Sui generis: overeenkomst met een eigen aard, niet onder een algemene beschrijving te brengen
(bijvoorbeeld stage & vrijwilligerswerk)
,De naam die in het handelsverkeer voor een overeenkomst wordt gebruikt, is niet bepalend voor de
vraag wat voor overeenkomst het is. De inhoud van de overeenkomst is bepalend voor de vraag
welke wettelijke regels al dan niet van toepassing zijn.
Kwalificatie is belangrijk, bijzondere overeenkomsten boek 7:
Kijk op blad, uitgeprint!!!
Hoofdstuk 2 – Algemeen overeenkomstenrecht
Aanvullend recht (regelend recht): gelden als partijen over een bepaald aspect van de overeenkomst
niets hebben afgesproken
Dwingend recht: wanneer een bepaling een beschermend karakter heeft. Van dwingende regels mag
niet worden afgeweken, het is wel toegestaan om afspraken te maken die ten voordele zijn van de
partij die wordt beschermd en dus gunstiger zijn dan de aanvullende regel
- Of Bepaling een dwingend karakter heeft wordt soms in de wet aangegeven, goed op letten
- Dwingend recht is de uitzondering, aanvullend recht de hoofdregel
Semidwingend recht: wettelijke bepalingen waarvan alleen bij schriftelijke overeenkomst mag
worden afgeweken
Driekwartdwingend recht: wettelijke bepalingen waarvan alleen bij collectieve arbeidsovereenkomst
mag worden afgeweken
Uitleg van de overeenkomst:
- Pacta sunt servanda: overeenkomsten moeten worden nagekomen
- Artikel 6:248 lid 1 BW: bepaalt dat een overeenkomst niet alleen de rechtsgevolgen heeft die
partijen zijn overeengekomen, maar ook die uit de wet, de aard van de overeenkomst, de
gewoonte en de eisen van redelijkheid en billijkheid voortvloeien
Inspanningsverbintenis: de inspanning die de schuldenaar moet leveren staat voorop (docent/arts)
Resultaatsverbintenis: het resultaat staat voorop
Artikel 6:231 sub a BW: ''voorwaarden die zijn opgesteld om in meerdere overeenkomsten te worden
opgenomen, met uitzonderingen van bedingen (kernbedingen) die de kern van de presentatie
aangeven, voor zover deze bedingen duidelijk en begrijpelijk zijn geformuleerd.''
Kernbeding: bedingen die de kern van de overeengekomen prestaties weergeven. Alle essentialia
zijn ook kernbedingen. Kernbedingen zijn nooit algemene voorwaarden, mits zij duidelijk en
begrijpelijk zijn geformuleerd
Essentialia: de noodzakelijke elementen van een overeenkomst, onmisbaar om vast te stellen of en
waarover een overeenkomst is
Voor algemene voorwaarden geld een beschermend wettelijk systeem (afdeling 3, titel 5, boek 6):
- Geldt niet voor, kort gezegd: grote bedrijven en andere organisaties
Hoofdregel: beding in AV is vernietigbaar als (artikel 6:233 BW):
- Het beding onredelijk bezwarend is
Zie artikel 6:236 BW (zwarte lijst) en 6:237 BW (grijze lijst)
Geldt alleen voor consumenten
- Als je geen redelijke mogelijkheid hebt gekregen om kennis te nemen van de algemene
voorwaarden
Zie artikel 6:234 BW, niet vooraf ter hand gesteld of elektronisch beschikbaar gesteld
Geldt voor zowel consumenten als voor kleine partijen
Zwarte lijst: artikel 6:236 BW
, - Beding is per definitie onredelijk
Dus ook vernietigbaar (ook als partijen afspreken dat beding redelijk is)
Grijze lijst: artikel 6:237 BW
- Beding wordt vermoed onredelijk te zijn
Gebruiker mag aantonen dat beding toch redelijk is
Uitzonderingen op pacta sunt servanda (een overeenkomst moet worden nagekomen):
1. Een overeenkomst is een meerzijdige rechtshandeling en kan daarmee worden vernietigd, de
bekendste vernietigingsgronden zijn: (wilsgebreken, wil van de partijen zijn gebrekkig
gevormd)
Bedrog, bedreiging & misbruik van omstandigheden: artikel 3:44 BW
Dwaling: artikel 6:228 BW
2. Overmacht (artikel 6:75 BW): tekortkoming in de nakoming van een overeenkomst kan niet
worden toegerekend
3. Artikel 6:248 lid 2 BW: beperkende werking van redelijkheid en billijkheid
4. Onvoorziene omstandigheden: artikel 6:258 BW
Mogelijkheid van gehele of gedeeltelijke ontbinding van een overeenkomst
Lid 1 en 2 bevatten drie voorwaarden:
Moet gaan om omstandigheden waarin de overeenkomst niet voorziet
Krachtens de aard van de overeenkomst of de in het verkeer geldende opvattingen voor
rekening van degene die zich erop beroept moet blijven
En van dien aard zijn dat de ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst in strijd
komt met de redelijkheid en billijkheid
Voor de onderstaande informatie kijken naar samenvatting verbintenissenrecht
Remedie (tijdelijke oplossing): opschorten
Algemene opschorting bevoegdheid: artikel 6:52 BW
Speciale opschorting bevoegdheid: artikel 6:262 BW
Onzekerheidsexceptie: artikel 6:263 BW
Primaire remedie: nakoming vorderen
Nakoming & schadevergoeding: subsidiaire remedies
Uitgangspunt is dat schuldeiser (als aan de voorwaarden is voldaan) zelf mag kiezen tussen
de verschillende remedies, dit kan wel worden ingeperkt door de wet
Begrippen die bij de verschillende remedies een rol spelen:
Tekortkoming in de nakoming: op een of andere manier tekortschieten in de nakoming
Niet nakomen, niet tijdig nakomen of gebrekkig nakomen
Wanprestatie: tekortkoming in de nakoming die toegerekend kan worden
Toerekening op grond van een tekortkoming kan plaatsvinden op grond van schuld, op grond
van de wet, de verkeersopvattingen of krachtens een rechtshandeling
Verzuim: houdt in dat er voor een recht op schadevergoeding of ontbinding in veel gevallen
nog een ingebrekestelling verstuurd moet worden waarin de schuldeiser een termijn wordt
gegund om alsnog goed na te komen
Artikelen: 6:81, 6:82 & 6:83 BW
Blijvend onmogelijke nakoming & tijdelijk onmogelijke nakoming
De belangrijkste remedies op een rij:
Nakoming: artikel 3:296 BW
, - Voorwaarde: opeisbare verbintenis
Ontbinding: artikel 6:265 BW
- Voorwaarden: kijk samenvatting verbintenissenrecht
- Er ontstaan ongedaan making verbintenissen (artikel 6:271 BW)
Schadevergoeding: artikel 6:74 BW
- Voorwaarden: kijk samenvatting verbintenissenrecht
- Aanvullende schadevergoeding (vertragingsschade en gevolgschade) & vervangende
schadevergoeding
- Artikel 6:98 BW: geeft criteria voor het bepalen van de omvang van de schade
Dwaling (vernietigingsgrond, wilsgebrek): artikel 6:228 BW
- Voorwaarden: kijk samenvatting verbintenissenrecht
- Wanneer een partij, of beide partijen, bij het aangaan van de overeenkomst in een onjuiste
veronderstelling verkeerde (achteraf geen sprake van een wilsovereenstemming)
Bijzondere overeenkomsten week 2:
Welke rechten, plichten en remedies zijn erbij koop?
