Fysiologie H11: ademhaling
11.1 Inleiding
De lichaamscellen hebben energie nodig. Die komt vrij door verbranding van glucose, vetten en
eventueel eiwitten. Daar is zuurstof (O 2) voor nodig. Bij verbranding ontstaat kooldioxide (CO 2). De
gassen O 2 en CO 2 moeten continu worden aan- respectievelijk afgevoerd via de circulatie. Ze
worden ook wel bloedgassen of ademgassen genoemd. Ademhaling begint fysiologisch gezien bij de
aanvoer en opname van O 2 en verloopt via oxidatieve omzetting van voedingsstoffen in de cellen tot
afgifte van CO 2 aan de omgeving.
De hoofdfunctie van de ademhaling is het binnen bepaalde grenzen houden van de O 2- en CO 2-
concentraties in het bloed. Anders gezegd: de ademhaling zorgt ervoor dat veranderingen in de O 2-
en CO 2-concentraties ongedaan worden gemaakt. Daarmee draagt de ademhaling ook bij aan het
handhaven van het zuur-base-evenwicht van het interne milieu. Bij de ademhaling zijn luchtwegen,
longen en circulatie betrokken.
11.2 Luchtwegen en longen (excl surfactans en compliantie)
Eén van de functies van de luchtwegen is dat ze een buizenstelsel voor transport vormen. Tijdens het
transport door de luchtwegen wordt de lucht verwarmd, bevochtigd en gereinigd. Stofdeeltjes en
bacteriën worden grotendeels verwijderd voordat de lucht de longblaasjes bereikt
Luchtwegen
Neus-, mond- en keelholte
In de neusholte is het contactoppervlak tussen neusslijmvlies en ingeademde lucht vergroot door
plooien (neusschelpen). Het neusslijmvlies dat de neusholte bekleedt, bestaat uit slijmvliescellen en
trilhaarcellen. Het slijmvlies is sterk doorbloed. Dat draagt bij aan het verwarmen en bevochtigen van
de ingeademde lucht. Boven in de neusholte bevinden zich reuk- en zintuigcellen die geuren
waarnemen. Het waarnemen van geuren draagt bij aan de smaaksensatie. De ‘smaak’
van voedsel wordt namelijk grotendeels bepaald door de geur.
In de keelholte (farynx) komen de routes van de ademhaling en spijsvertering samen.
Bij de ingang van het strottenhoofd (larynx) scheiden de twee wegen zich: lucht gaat
verder via de trachea, terwijl voedsel via slikken in de slokdarm komt. De ademhaling
stopt even, de stemspleet wordt gesloten en het strotklepje helpt mee het voedsel in de
richting van de slokdarm te transporteren. Zo wordt voorkomen dat voedsel of drank in de
luchtpijp terechtkomt
In het strottenhoofd bevinden zich de stembanden. Ze kunnen door contractie van
spiertjes meer of minder strak gespannen worden. Luchtstroom brengt de stembanden in
trilling. De spanning en de trillingsfrequentie van de stembanden bepalen de hoogte van het
stemgeluid.
Trachea
Vanuit de larynx stroomt de inademingslucht de trachea (luchtpijp) in. De wand van de trachea is
verstevigd met kraakbeenringen. Dat zijn eigenlijk C-vormige kraakbeenstroken die de trachea
openhouden wanneer er tijdens de inademing onderdruk ontstaat. De opening van de C-vormige ring
ligt aan de achterzijde van de trachea. Daar wordt de trachea afgesloten door glad spierweefsel.
Door contractie en relaxatie van dit spierweefsel kan de diameter van de trachea variëren. Zo wordt
de diameter tijdens zware inspanning groter.
, Bronchiën
Aan het onderste uiteinde van de trachea vertakt de luchtweg zich in een rechter- en
linkerhoofdbronchus. De rechter vertakt zich vervolgens in drie bronchiën naar de drie
rechterlongkwabben; de linker in twee bronchiën naar de twee linkerlongkwabben.
Daarna vertakken de bronchiën zich nog ongeveer twintig keer.
Grote bronchiën hebben kraakbeenstukjes, kleine niet. Vanaf de achtste vertakking is de
diameter ongeveer 1 mm. Deze kleinere takken heten bronchioli. Vanaf de zeventiende
vertakking (met een diameter van 0,5–1 mm) zitten er al enkele alveoli of longblaasjes
aan. Zo’n bronchiolus heet bronchiolus respiratorius. Bij verdere vertakkingen zitten er
steeds meer alveoli aan. Aan het uiteinde zit een ‘trosje’ alveoli.
De luchtwegen zijn aan de binnenzijde bekleed met slijmvlies. De ingeademde lucht
wordt hierdoor verder verwarmd en bevochtigd. In het slijm raken stofdeeltjes en micro-
organismen verstrikt. Trilharen bewegen het slijm als een roltrap continu omhoog naar de
keelholte, waar het wordt doorgeslikt.
Rook remt de trilhaarbeweging en irriteert de slijmvormende cellen. Dat leidt op den duur tot een
ontsteking (chronische bronchitis) met meer slijmvorming. Bij ophoping van slijm kan door micro-
organismen gemakkelijk een luchtweginfectie (acute bronchitis) of longontsteking (pneumonie)
worden veroorzaakt.
Longen
Alveoli
Aan de bronchiolus respiratorius zitten er al enkele, aan het eind zit er een tros alveoli. Het alveolaire
weefsel wordt ondersteund door elastische en collagene vezels in het interstitium.
Tussen naast elkaar liggende alveoli zijn er kleine openingen: de poriën van Kohn , waardoor lucht
van de ene naar de andere alveolus kan. Dat heet collaterale ventilatie .
Gaswisseling
De wand van alveoli is heel dun en rijk aan capillairen. Door de alveolaire wand vindt gasuitwisseling
plaats tussen de alveolaire lucht en het bloed in de capillairen. Dat transport van O 2 en CO 2 gebeurt
door diffusie: van een gebied met een hoge druk naar een gebied met een lage druk.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper indyh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,59. Je zit daarna nergens aan vast.