Samenvatting
Samenvatting Nectar biologie 5vwo hoofdstuk 12: hormonen
Samenvatting van Nectar hoofdstuk 12: Hormonen. Paragraaf 1 t/m 5 (hele hoofdstuk)
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
HOODSTUK 12Paragraaf 12.1 de aanmaak van hormonen
Verandering in je leven
Hormonen: signaalstoffen die je lichaam via het bloed naar je cellen voert
onder invloed van hormonen groei je tot je 20e door
andere hormonen stimuleren je geslachtsorganen tot de vorming en verdere
ontwikkeling van geslachtscellen, stopt pas ver na je 20e
Endocriene klieren: bijv. hormoonklieren, geven hun producten af aan het inwendig milieu:
het bloed, weefcelvloeistof, cellen en lymfe
Exocriene klieren: bijv. zweet en verteringsklieren, geven hun producten af aan het
uitwendig milieu: op je huid of in de darm
Doelwitorganen: organen die de doelwitcellen met passende receptoren voor een hormoon
bevatten
De centrale hormoonklier
Hypofyse: de centrale hormoonklier
Hypofyse ontvangt vanuit Hypothalamus informatie over het lichaam
hypofyse zet andere hormoonklieren aan tot actie
- regelt ook de groei en rijping van de geslachtscellen
- verbinding tussen hersenen en hormoonstelsel
- hypofyse bestaat uit 2 delen:
Neurohypofyse: hypofyseachterkwab, bevat zenuwweefsel met daarin uitlopers van
neuronen (zenuwcellen) uit de hypothalamus
Adenohypofyse: hypofysevoorkwab, bestaat uit klierweefsel
Hersenen en hypofyse
- In stand houden bloeddruk:
dalende bloeddruk, neuronen in de hypothalamus maken het neurohormoon ADH
via uitlopers van neuronen komt ADH in de neurohypofyse, waar de uitlopers het afgeven
aan het bloed
bloedvaten trekken samen en uitscheiding van water via de nieren vermindert
bloeddruk stijgt
- Bevalling:
oxytocine beïnvloed de contractie van de gladde spieren in de baarmoederwand
komt ook via neurohypofyse in het bloed
- andere hormonen stimuleren adenohypofyse:
synapsen in hypothalamus geven de releasing-hormonen af aan het bloed, waarna ze
rechtstreeks terechtkomen in de adenohypofyse (bijv. FSH-RH stimuleert tot afgifte FSH)
- Inhibiting-hormonen: remmen de productie van bijv. prolactine en FSH door de hypofyse
, Regelen van hormoonconcentraties
FSH:
stimuleert de groei en ontwikkeling van de follikels in de eierstokken
ontwikkelende follikels maken op hun beurt het hormoon oestradiol, een oestrogeen
stijging van oestradiol stimuleert de afgifte van LH door de hypofyse
ovulatie
na ovulatie ontstaat gele lichaam, produceert naast oestradiol ook progersteron
remmen afgifte FSH-RH door hypothalamus en FSH door de hypofyse
Negatieve terugkoppeling, concentratie van hormoon in bloed daalt
Positieve terugkoppeling, concentratie van hormoon in bloed stijgt
Plantenstoffen en oestrogenen
- mensen krijgen via voeding allerlei stoffen binnen, binden aan membraanreceptoren,
bestemd voor hormonen kan zelfde reactie oproepen als hormonen
Paragraaf 12.2 reacties op hormonen
Stapsgewijze invloed van hormonen
Voorbeeld stappen coördinatie homeostase
- Groeien:
GNRH (groeihormoon releasing-hormoon)
leidt tot afgifte GH (groeihormoon)
werkt indirect via de lever, die ook als hormoonklier werkzaam is
Uit lever komt IGF (insulin-like growth factor) vrij
- Reactie op stress:
uit hypothalamus komt CRH (corticotropine releasing-hormoon) vrij
zet hypofyse aan tot afgifte adrenocorticotroop hormoon (ACTH)
stimuleert cellen bijnierschors tot afgifte van diverse hormonen, onder andere cortisol,
verhoogt bij stress je hartslag, glucosespiegel en maakt je alerter
Receptoren voor hormonen
Herkenning receptoren:
- hydrofobe steroïdhormonen (gemaakt uit cholesterol, zoals testosteron):
gaan door celmembraan en hechten aan receptoren in het grondplasma van de cel
hormoon vormt met eiwitreceptor een hormoon-receptor-complex
activeert DNA via RNA ontstaat in het grondplasma een bepaald eiwit dat in de
cel bijvoorbeeld werkt als enzym
- hydrofobe tyrosinehormonen (gemaakt van aminozuur tyrosine):
bijv. schildklierhormoon bindt aan receptoren in grondplasma
bijv. adrenaline bindt aan receptoren in het celmembraan
- peptidehormonen:
binden net als adrenaline aan receptoren in celmembraan
bestaan uit gekoppelde aminozuren (bijvoorbeeld insuline)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liskui. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,07. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73314 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen