Dit document is een samenvatting van de te leren onderdelen van het boek 'Leren Opereren', de hoorcolleges en werkcolleges van het vak OA zoals gegeven in 2022 en het hoofdstuk 'Orgaanoverschrijdende Aandoeningen' van het Ziekteleerboek.
,Thema 1: Heelkunde
Samenvatting ‘The Cutting Edge’
Hoofdstuk 2: Principes van asepsis/desinfectie/sterilisatie
Aseptiek is de preventie van een infectie. Het volledig elimineren van micro-organismen is
onmogelijk, het is een streven.
Terminologie:
- Chirurgische infecties: infectie binnen 30 dagen van chirurgie of binnen 1 jaar bij een
implantaat.
- Aseptiek: absentie van pathogenen in levend weefsel
- Aseptische techniek: methodes en acties voor het bereiken van aseptiek
- Sterilisatie: vernietiging van micro-organismen
- Desinfectie: gebruik van pathogeen dodende middelen op voorwerpen
- Antiseptiek: gebruik van antimicrobiële middelen op levend weefsel
Er zijn een aantal regels voor aseptiek, die deel uit maken van het operatie protocol:
- Het chirurgische team blijft binnen het steriele veld
- Minimaal praten tegen aerosolen
- Minimale beweging, alleen noodzakelijke aanwezigen
- Gebruik van gesteriliseerd materiaal dat alleen gehanteerd mag worden door gewassen
personeel
- Gewassen personeel mag alleen gesteriliseerd materiaal hanteren
- Als er twijfel is over de contaminatie is iets gecontamineerd
- Het steriele gebied is alleen boven de tafel
- De jas is na aantrekken steriel van heup tot mid-thorax en van e gehandschoende hand tot
10cm boven de elleboog
o Bij grote dieren moet erop gelet worden dat een groter deel van de arm steriel blijft
- Een steriel object in een gebroken of natte verpakking is gecontamineerd
Sterilisatie elimineert bacteriën, sporen, virussen en schimmels volledig. Het kan chemisch of fysiek
maar fysiek is betrouwbaarder. Chemisch steriliseren kan met chemicaliën. Fysiek steriliseren kan
met hitte, filtratie of straling.
Sterilisatie bestaat uit een aantal stappen:
1. Schoonmaken: instrumenten worden schoongemaakt met desinfectans. Dit kan in de
vaatwasser, handmatig of met een ultrasonic cleaner. Chemicaliën moeten goed worden
afgewassen. Schoonmaken is op zichzelf niet genoeg voor decontaminatie.
2. Verpakken: het materiaal moet doordringbaar zijn voor het sterilisatiemedium, bescherming
tegen contaminatie na sterilisatie en het moet makkelijk te openen zijn en zichtbaar
geopend zijn. Als materiaal kan papier, gelamineerde zakjes of stalen containers gebruikt
worden. Papier moet dubbellaags zijn. De zakjes bestaan meestal uit folie en papier. Het
materiaal moet ook een indicator bevatten.
3. Steriliseren: dit kan op verschillende manieren.
a. Sterilisatie met stoom en warmte. De droge warmte doodt de micro-organismen
door oxidatie en uitdroging, een natte warmte doodt door denaturatie van
celeiwitten. De nodige temperatuur en tijd hangt af van het type organisme en de
omgeving. De stoom wordt in een gesloten omgeving gebracht, hoe hoger de druk
daar, hoe hoger de temperatuur. De aangeraden instellingen zijn 15 minuten bij
3
, 121⁰C en 2 atmosfeer. Hoe hoger de temperatuur, hoe minder lang nodig is. Dit
wordt vaak gedaan in een autoclaaf, de deur wordt dan dichtgehouden door de druk
binnen. Een gravity displacement autoclaaf wordt het vaakst gebruikt. De stoom is
zwaarder dan lucht en valt dus naar beneden waarbij de lucht uit het apparaat trekt.
Een duurdere, maar snellere optie is de prevacuum steriliser. Die zuigt de lucht
actief uit het apparaat.
b. Sterilisatie door filtratie wordt veel gebruikt voor de lucht in een OK en kan ook
worden gebruikt voor vloeistoffen.
c. Sterilisatie door straling wordt gebruikt voor materialen die gevoelig zijn voor
warmte en chemicaliën zoals hechtdraad of operatiejassen. De methode is duur, niet
milieuvriendelijk en verandert de compositie van bijvoorbeeld plastic of medicatie.
Daarom is het niet geschikt voor gebruik in de praktijk, alleen industrieel.
d. Chemische sterilisatie wordt het vaakst gedaan met ethyleen oxide. Het wordt
gebruikt voor objecten die niet tegen hitte kunnen. Ethyleen oxide is een gas met
een hoge penetratiegraad. Het is erg toxisch, dus moeten materialen goed gelucht
worden voor gebruik. Het doodt organismen door denaturatie van eiwitten, DNA en
RNA. Het is actief tegen bacteriën, sporen, schimmels en virussen. Ethyleen oxide
wordt vaak gemengd met een draaggas zodat het minder ontvlambaar en explosief
is. Het effect van de sterilisatie wordt beïnvloed door de concentratie, tijd,
temperatuur en vochtigheidsgraad. De optimale instellingen zijn 50-60⁰C en 20-40%
vochtigheid. Er moet 7 dagen worden gelucht, of 12-18 uur in een ventilatiekamer.
e. Sterilisatie met gas plasma is relatief nieuw en is geschikt voor voorwerpen gevoelig
voor hitte en vocht. Er worden reactieve ionen, elektronen en neutron deeltjes
gebruikt. Water peroxide wordt in de kamer gebracht als vloeistof maar wordt een
ioniserend gas wat reageert met de micro-organismen. Deze sterilisatie gebeurt bij
een lage temperatuur en de voorwerpen zijn meteen bruikbaar na de sterilisatie.
Het is niet geschikt voor vloeistoffen, natuurlijke materialen of papier.
Antiseptische en desinfecterende middelen
Groep Doel Voorbeeldstof Tegen Opmerkingen
Aldehydes Desinfectie Glutaraldehyde Bacteriën Irriterend voor huid
Sporen Werkt beter bij hogere
Virussen pH en temperatuur
Schimmels Werkt minder bij
aanwezigheid van
organisch materiaal
Alcoholen Antiseptiek Ethylacohol Bacteriën Weinig bijwerkingen
Propylalcohol Inactiever bij organisch
materiaal
Chlorhexidine Antiseptiek Bacteriën Blijvend residu >
Sporen blijvende werking
Goed voor handen van
chirurg
Is articulair toxisch
Jodium Bacteriën Goed in lage
Schimmels concentraties
Virussen Geen resistentie opbouw
Stinkt, geeft irritatie, is
corrosief, geeft vlekken
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisblok1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,48. Je zit daarna nergens aan vast.
